شبیه‌سازی و پیش‌بینی هیدروگراف معرف آبخوان دشت ایوانکی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مدل‌سازی آب زیرزمینی به عنوان یک ابزار مدیریتی در جهت فهم رفتار سیستم آبخوان تحت تنش‌های هیدرولوژیک متفاوت به طور وسیعی مورد استفاده قرار ‌گرفته است. آبخوان آبرفتی ایوانکی با محدوده‌ی بیلان 126 کیلومتر مربع یکی از آبخوان‌های اصلی و مهم استان سمنان می‌باشد. برداشت بی‌رویه آب در سال‌های اخیر موجب افت تراز سطح آب زیرزمینی در این آبخوان شده است. در این تحقیق به منظور به‌دست‌آوردن پارامترهای هیدرولیکی، پیش‌بینی تراز سطح ایستابی و تهیه بیلان هیدرولوژیک آبخوان مورد مطالعه، از شیوه مدل‌سازی توسط انترفاز GMS (Groundwater Modeling System) استفاده گردید. مدل در یک دوره یک‌ماهه (مهر 87)، برای حالت پایدار و در یک دوره 12ماهه (سال آبی 88-87) برای حالت ناپایدار، با استفاده از آمار بار هیدرولیکی چاه‌های مشاهده‌ای موجود در دشت، واسنجى و از این طریق، مقادیر پارامترهاى Sy و K بهینه گردید. فرایند صحت‌سنجی (از مهر 88 تا فروردین 90)، مؤید اعتبار نتایج به‌دست‌آمده براى شرایط ناپایدار است. پس از واسنجی و صحت‌سنجی مدل، سطح آب پیزومترها تا مهر92 با شرایط فعلی آبخوان، پیش‌بینی گردید. نتایج نشان می‌دهد که با شرایط فعلی روند افت آبخوان ادامه خواهد داشت و در پایان دوره پیش‌بینی (مهر 92)، سطح آب هیدروگراف معرف نزدیک به 5/898 متر خواهد رسید و نسبت به شروع دوره واسنجی مدل (مهر87) که 8/906 متر بوده است، 3/8 متر افت خواهد نمود. همچنین نتایج بیلان آبی مدل نشان می‌دهد که بیشترین مقدار تخلیه از آبخوان توسط چاه‌های بهره‌برداری در فصل‌های بهار و تابستان رخ داده است و چاه‌های تغذیه‌ای (مرزی) در خروجی حوضه بیشترین نقش تغذیه‌کننده به آبخوان را در طی دوره شبیه‌سازی داشته‌اند. آبخوان در طی دوره شبیه‌سازی (88-87) کسری مخزنی حدود پنج میلیون متر مکعب را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها