طیف‌سنجی رامان و کاربرد آن در شناسایی دگرسانی‌های موجود در کانسارهای مسعباس‌آباد، شمال شرق شاهرود

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

طیف­سنجی رامان، روشی برای مطالعه مولکولی جامدات، مایعات و گازها است. اساس آن، بر پایه پراکندگی ناکشسان نور تک رنگ (لیزر) است. مولکول­هایی که در معرض پرتو لیزر قرار می­گیرند برانگیخته شده و سه رفتار رایلی، استوکس و آنتی­استوکس را نشان می­دهند. رفتارهای نوع دوم و سوم در آزمایش­های رامان کاربرد دارد. به کمک این روش می­توان بلورها، کانی­ها، رسوبات و فازهای مختلف سیالات درگیر موجود در کانی­ها را شناسایی نمود. هدف از این پژوهش، شناسایی مجموعه کانی­های دگرسانی کانسارهای مس منطقه عباس­آباد با بهره­گیری از مشاهدات صحرایی، روش­های میکروسکوپی، XRD، EPMA و طیف­سنجی رامان است. ناحیه معدنی عباس­آباد در شمال شرق شاهرود در کمربندی از سنگ­های آتشفشانی ائوسن قرار دارد و میزبان هشت منطقه کانی­سازی مس است. سنگ­های آتشفشانی این ناحیه، شامل تراکی­آندزیت، تراکی­آندزی­بازالت و تراکی­بازالت است. کانی­سازی مس به صورت افشان، رگچه­ای و داربستی و به طور عمده محدود به تراز بالایی واحدهای آتشفشانی است. کانی­سازی درون­زاد در این بخش، ساده و شامل کانی­های گروه کالکوسیت، بورنیت، دیژنیت، کوولیت و مس طبیعی است که معمولاً با پیریت، کلسیت، کوارتز و هماتیت همراهی می­شوند. دگرسانی پروپلیتیک شاخص دگرسانی ناحیه­ای و دگرسانی­های کربناتی، سیلیسی و کلریتی شاخص دگرسانی محلی و مرتبط با کانه­زایی مس است. این دگرسانی­ها ، منطقه­بندی مشخصی را ایجاد نمی­کند. کانی­های پرهنیت، کلسیت و کوارتز در طیف­سنجی رامان دارای طیف­های آشکار بوده و در بیشتر نمونه­ها شناسایی شدند که نشانگر فراوانی این کانی­ها و عملکرد وسیع­تر دگرسانی­ کربناتی و سیلیسی به عنوان دگرسانی محلی و مرتبط با کانه­زایی مس است.

کلیدواژه‌ها


  1. - آقانباتی، ع.،1383.زمین شناسی ایران، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور،586 صفحه.
  2. - خلعت‌بری، م.، و جعفری، ع.، 1380.نقشه زمین شناسی عباس آباد به مقیاس 1:100000 ، سازمان زمین شناسی کشور.
  3. - سامانی، ب.،1386.گزارش زمین شناسی معدنی– اقتصادی منابع کانسنگ مس در میدان معدنی عباس آباد (شهرستان شاهرود)،شرکت زمین شناسی و اکتشاف نازیل شرق،206 صفحه.
  4. - Adar, F., Naudin,C., Whitley, A., and Bodnar R., 2004. Use of a microscope objective corrected for a cover glass to improve confocal spatial resolution inside a sample with a finite index of refraction, Applied Spectroscopy, v. 58, p. 1136-1137.
  5. -Detrie, Th.A.,2008.Perhnite at the atomic scale: Al/Si ordering, hydrogen environment, and high pressure behavior, thesis in geosciences, State University, Virginia, 75p.
  6. - Frogner, P., Broman, C., andLindblom, S., 1998. Weathering detected by Raman spectroscopy using Al-ordering in albite, Chemical Geology, v. 151, p. 161–168.
  7. -Frost, R. L., Weier, M. L., Williams, P. A., Leverett, P., andKloprogge, J. T., 2007.Raman spectroscopy of the sampleite group of minerals, Journal of Raman Spectroscopy, v. 38, p. 547-583.
  8. - Frost,R. L., Xi, Y., Scholz, R., Belotti, F. M., andLagoeiro, L. E., 2012.Chemistry, Raman and infrared spectroscopic characterization of the phosphate mineral reddingite: (MnFe)3(PO4)2(H2O,OH)3, a mineral found in lithium-bearing pegmatite, Physic and Chemistry of Minerals, v. 39, p. 803–810.
  9. - Goienaga,N., Arrieta,N., Carrero,J. A., Olivares,M., Sarmiento, A., Martinez-Arkarazo,I., Fernandez,L. A., andMadariaga,J. M., 2011.Micro-Raman spectroscopic identification of natural mineral phases and their weathering products inside an abandoned zinc/lead mine, Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy, v. 80, p. 66-74.
  10. - Gupta, A. K., 2007. Petrology and Genesis of Igneous Rocks, Narosa, India, 479 p.
  11. - Long, D. A., 2002. The Raman Effect: A Unified Treatment of the Theory of Raman Scattering by Molecules, Chapter 3: Classical Theory of Rayleigh and Raman Scattering, John Wiley & Sons Ltd, England, p. 31-48.
  12. - Maubec, N., Lahfid, A., Lerouge, C., Wille, G., andMichel, K., 2012. Characterization of alunite supergroup minerals by Raman spectroscopy, Spectrochimica Acta Part A: Molecular and Biomolecular Spectroscopy, v. 98, p. 925- 939.
  13. - McMillan, F., 1989. Raman Spectroscopy in Mineralogy and Geochemistry, Ann. Rev. Earth Planet. Sci., Arizona University, p. 255-283.
  14. - Michaelian, K. H., Zhang, S. L., Yariv, S., andLapides, I., 1998. Low-frequency Raman spectra of kaolinite / alkali halide complexes,Applied Clay Science, v. 13, p.233–243.
  15. - Nakamoto, K.,1997. Infrared and Raman Spectra of Inorganic and Coordination Compounds, 5th.edition, Part A, Wiley.
  16. - Ramirez, L. E., Palacios, C., Townley, B., Parada, M. A., Sial, A.N., Fernandez-Turiel, J. L., Gimeno, D., Garcia-Valles, M., andLehmann, B., 2006. The Mantos Blancos copper deposit: An upper Jurassic breccia-style hydrothermal system in the coastal range of northern Chile. Mineral Deposita,v. 41, p. 246 – 258.
  17. - Righter, K., andRosas – Elguera, J., 2001.Alkaline lava in the volcanic front of western Mexican volcanic belt: Geology and petrology of Ayulta and Tapalpa volcanic fields, Journal of Petrology, v. 42, p. 2333 – 2361.
  18. - Schmitt, M., Popp, J.,2005. Raman spectroscopy at the beginning of the twenty- first century, Journal of Raman Spectroscopy, v. 37 p. 20-28.
  19. - Urmos, J., Sharma, S. K., andMackenzie, F. T., 1991.Characterization of some biogenic carbonates with Raman spectroscopy, American Mineralogist, v. 76, p. 641-646.
  20. - White, Sh. N., 2008. Laser Raman spectroscopy as a technique for identification of seafloor hydrothermal and cold seep minerals, Chemical Geology, v. 256, p. 240- 252.