ارزیابی رضایت شهروندان از عملکرد و کارآیی شاخص‌های زیباسازی شهر (مطالعه‌ موردی: تهران، منطقه 6 شهرداری)

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

زیبایی از مقوله­های مهم در راستای دست­یابی به آرامش روحی و روانی شهروندان محسوب می­شود. بدون توجه به عناصر زیباساز در طراحی محیطی شهرها، نمی­توان به طراوت و شادابی کالبدی دست یافت. این پژوهش با هدف  تحلیل و رتبه­بندی عملکردهای زیباشناسانه در منطقه 6 تهران، تهیه و تنظیم شده است. دو متغیر مهم رضایت و کارآیی با تأکید بر هفت شاخص (تعداد عناصر زیباساز، جانمایی، شکل و فرم، رنگ، تناسب محیطی، نورپردازی و خوانایی) از طریق نرم افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین رضایت مردم و عملکرد سازمان زیباسازی شهر تهران، با همبستگی "638/0" رابطه­ی مستقیمی وجود دارد. در ارتباط با شاخص کارآیی و عملکرد سازمان، نیز بهترین عملکرد مربوط به شاخص جانمایی با میانگین 91/2 برای مردان و رنگ با میانگین 11/3 برای زنان است. کمترین میانگین نیز مربوط به شاخص تعداد عناصر با میانگین 24/2 برای مردان و 34/2 برای زنان است. در ارتباط با رضایت کلی از سازمان زیباسازی نیز بیشترین میانگین با 76/3  مربوط به شاخص رنگ و کمترین میانگین با 91/1 برای شاخص نورپردازی ثبت گردیده است. در نهایت برای رتبه­بندی نواحی منطقه به منظور سنجش میزان رضایت و عملکرد از مدل AHP استفاده شده است. ناحیه دو با 28/0 امتیاز بالاترین و ناحیه یک با 104/0 امتیاز از پایین­ترین امتیاز بر اساس عملکرد و رضایت کل شهروندان برخوردار شده است. نتایج پژوهش نشان داد که تأکید بر تندیس­های شهری، پارک­های منطقه­ای، تأمین روشنایی، مبلمان شهری، تغییر کاربری اماکن متروک و نظافت محلی و بهره­گیری از ایده­های خلاقانه از مهم­ترین راهکارهای پیش رو برای بهبود وضعیت فعلی در حوزه­ی زیباسازی منطقه است.

کلیدواژه‌ها


  1. - جعفریان، م. و خیرخواه، ا.، 1391. ارائه‌ی رویه‌ی نظام‌مند انتخاب مشاور با هدف تدوین برنامه‌ی استراتژیک در مدیریت شهری، مطالعه‌ی موردی: سازمان زیباسازی شهر تهران، فصلنامه‌ی اقتصاد و مدیریت شهری، شماره 1، زمستان، ص 36-15.
  2. - جهانشاهی، م.، 1385. شهر زیبا، فصلنامه جستارهای شهرسازی، سال پنجم، شماره 17 و 18، ص 7-3.
  3. - حبیب، ف.، 1385. طراحی منظر شهر در گذر تاریخ، فصلنامه آبادی، سال شانزدهم، شماره 53، ص 53-48.
  4. - رجبعلی، م.، 1391. اصول عمومی در رهنمودهای طراحی شهری جهت ارتقای کیفیت سرزندگی با رویکرد مناسب سازی، پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی.
  5. - شووان، ف.، 1372. اصول و معیارهای هنر جهانی، ترجمه سید حسین نصر، مجموعه مقالات مبانی هنر معنوی، دفتر مطالعات هنر دینی، 254 ص.
  6. - شیبانی، م. و استوار زیجردی، ا.، 1390. منظر ادراکی شهر، مجموعه مقالات همایش ملی منظر شهری، جلد دوم، پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی و مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، پاییز، ص 29-26.
  7. - صلیبا، ج.، 1366. فرهنگ اصطلاحات فلسفی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، نشر حکمت، ص 394.
  8. - فروغی، م.، 1344. سیر حکمت در اروپا، انتشارات کتابفروشی زوار، تهران، ص 306.
  9. - کلانتری، ح. و اخوت، ه.، 1390. برنامه‌ریزی منظر شهری، انتشارات فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی، تهران، ص 391.
  10. - گاستالا، پ.، 1358. زیباشناسی تحلیلی، ترجمه علی نقی وزیری، انتشارات دانشگاه تهران، ص 357.
  11. - گروتر، ی.، 1383. زیبایی شناسی دین، فصلنامه باغ نظر، شماره 24 ، ص 16-27.
  12. - متولی، م.، 1389. بررسی و سنجش کیفیت زیبایی در منظر شهری بر اساس مفهوم دیدهای متوالی، نمونه‌ی موردی: مسیر گردشگری دارآباد تهران، دو فصلنامه‌ی آرمانشهر، شماره 5، پاییز و زمستان، ص 139-123.
  13. - مرتضایی، س.، 1376. رهیافت‌هایی در طراحی مبلمان شهری، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی طراحی صنعتی، دانشکده‌ی هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، 196 ص.
  14. -Benhabib, S., 2002 . The Claims of Calture : Equality and Diversity in the Global Era, Princeton, NJ: Princeton University Press, P.383-388.
  15. -Boyer, CH., 1994. The City of Collective Memory, MIT press, USA, 547 p.
  16. -Caudwell, C. H.,1974. Further studies On a Dying Culture, London, 53 p.
  17. -Cohen, R. and Kennedy, P., 2000. Global Sociology, London: McMillan Press Ltd, 417 p.
  18. -Golany, G. S., 1996. Geo. Space Urban Design, New York, John Willcy and Sons Press, 361 p.
  19. -Goulding, M., 1993. Communities and the Liberal Community: Some Comments and Questions. In J. Chapman, and I. Shapiro (EDS), Democratic Community, NOMOS, New York University Press, p. 115-125.
  20. -Girardet, H., 1992. ’ New direction for sustainable urban living’’. London. Gain book, Limited, 224 p.
  21. -Kaplan, R. and Kaplan, S., 1991. The Experience of Nature: A Psychological Perspective, Cambridge University, Cambridge, Uk, 186 p.
  22. -Kemmis, D., 1990. Community and the Politics of Place, Norman, OK: University of Oklahaa Press, p.218.
  23. - Margolis, J., 2005. Medieval Aesthetics. In the Routledge Companion to Aesthetic, Edited by Gaut, B.N., and Lopes, D. London: Routledge, 580 p.
  24. -Nohl, W., 2001. Sustainable Landscape Use and Aesthetic Perception – Preliminary Reflections on Future Landscape Aesthetics, Landscape and Urban Planning, v. 58, p. 223-237.