فعالیت زمین ساخت نسبی برپایه شاخص های ریخت سنجی در جنوب باختری لنجان – اصفهان

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

چکیده

با توجه به لرزه‌خیزی ایران و اهمیت زمین ساخت فعال، در ارزیابی مخاطرات طبیعی، و مدیریت مناطق پر جمعیت شهری، مطالعات ریخت سنجی جهت تعیین فعالیت زمین ساختی نسبی ضرورت دارد. گستره مورد مطالعه در جنوب باختری شهرستان لنجان قرار دارد، و از نظر زمین ساختی در پهنه سنندج– سیرجان واقع گردیده است. در این پژوهش حوضه‌ آبریز گستره مورد مطالعه، به سه بخش A، B و C تقسیم شده، و هر بخش نیز، در جایگاه خود به چندین زیر حوضه تفکیک شده، تا شاخص‌های ریخت سنجی همچون شاخص شیب- طول رودخانه (SL)، شاخص عدم تقارن حوضه رودخانه (Af)، انتگرال فراز سنجی (Hi)، نسبت پهنای بستر دره به ارتفاع آن (Vf) و شاخص پیچ و خم پیشانی کوهستان (Smf) در هر یک از زیرحوضه‌ها، اندازه‌گیری شود. سپس هر بخش بر اساس شاخص‌های ریخت سنجی محاسبه شده، از نظر فعالیت زمین ساختی نسبی، رده‌بندی می‌گردد، تا در نهایت رده­بندی فعالیت زمین ساختی نسبی نهایی انجام گیرد. که این رده‌بندی تحت عنوان S/n بیان می‌شود، و میانگین تمامی رده‌بندی‌های انجام شده، برای هر بخش است. بر این اساس، حوضه B، که در بخش میانی گستره مورد مطالعه قرار دارد، فعالیت زمین ساختی بیشتری نسبت به حوضه‌های A و C دارد. و این در حالی است که، مطالعات ساختاری انجام شده، در گستره مورد مطالعه نیز تراکم بالای ساختارها را در بخش B نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، حوضه  B بیش از دو حوضه مجاور خود، تحت تاثیر فعالیت‌های زمین ساختی می‌باشد، که این فعالیت­های زمین ساختی، ناشی از سامانه ترافشارشی راستبر حاکم بر گستره مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها


  1. - محمدی، ح.، 1385. بررسی ویژگی‌های زمین شناسی مهندسی تونل انتقال آب بهشت آباد بخش خروجی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
  2. - سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، 1378. نقشه توپوگرافی فرادنبه، مقیاس 1:50000.
  3. - سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، 1377. نقشه توپوگرافی مجتمع فولاد مبارکه، مقیاس 1:50000
  4. - سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، 1379. نقشه توپوگرافی چرمهین، مقیاس 1:50000.
  5. - سازمان جغرافیایی کشور، 1353. نقشه توپوگرافی زرین شهر، مقیاس 1:50000.
  6. - زاهدی، م.، 1355. نقشه زمین شناسی ریزه- لنجان مقیاس 1:100000، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
  7. -Azor, A., Keller, E.A. and Yeats, R.S., 2002. Geomorphic indicators of active fold growth: South Mountain-Oak Ridge anticline, Ventura basin, southern California, Geological Society of America Bulletin, v. 114, P. 745–753.
  8. -Babaahmadi, A., Safaei, H., Yassaghi, A., Vafa, H., Naeimi, A., Madanipour, S. and Ahmadi, M., 2010, A study of quaternary structures in the Qom region, West Central Iran, Journal of Geodynamics, v. 50, p. 355–367.
  9. -Bishop, P., 2007. Long-term landscape evolution: linking tectonics and surface processes, Earth Surface Process and Land Froms, v. 32, p. 329–365.
  10. -Bull, W.B., 1978. Geomorphic tectonic activity classes of the south front of the San Gabriel Mountains, California, and United States Geological Survey, Contract Rep, 14–08–001-G-394, Office of Earthquakes, Volcanoes, and Engineering, Menlo Park, Calif, 59 p.
  11. -Bull, W.B. and Mc fadden, L.D., 1977. Tectonic geomorphology north and south of the Garlock fault, California. In: Proceedings Vol. of 8th Annual Geomorph. Symp, Edited by Doering, D.O. State University of New York at Binghamton, Binghamton, NY, v. 1977, p. 116-138.
  12. -Burbank, D.W. and Anderson, R.S., 2001. Tectonic Geomorphology, Blackwell Science, Oxford, 247 p.
  13. -Cloetingh, S. and Cornu, T., 2005. Surveys on environmental tectonics, Quaternary Science, v. 24, p. 235–240.
  14. -Cox, R.T., 1994. Analysis of drainage-basin symmetry as a rapid technique to identify areas of possible Quaternary tilt-block tectonics: an example from the Mississippi embayment, Geological Society of America Bulletin, v. 106, p. 571–581.
  15. -England, P. and Molnar, P., 1990. Surface uplift, uplift of rock, and exhumation of rocks, Geology, v. 18, p. 1173–1177.
  16. -Garcia-Tortosa, F. J., Alfaro, P., Galindo-Zaldivar, J., Gibert, L., Lopez Garrido, A. C., Sanz de Galdeano, C. and Urena, M., 2008, Geomorphologic Evdemce of the Active Baza Fault (Betic Cordillera, South Spain), Geomorphology, v.97, p. 374-391.
  17. -Jackson, H. R., Forsyth, D. A., Mudie, P. and Amos, C., 1984. Constraints on the Tectonic Origin of the Alpha Ridge, Proc, Joint CMOS/CGU Meet, Dalhousie Univ., Dalhousie, N.B., 87p.
  18. -Keller, E.A. and Pinter, N., 1996. Active Tectonics. Earthquakes, Uplift, and Landscape. Prentice Hall, New Jersey, 338 p.
  19. -Keller, E.A. and Pinter, N., 2002. Active Tectonics, Earthquakes, Uplift and Landscape, Prentice Hall, New Jersey, 362 p.
  20. -Mayer, L., 1990. Introduction to Quantitative Geomorphology, An Exercise Manual, in Prentice Hall, Englewood, Cliffs, N.J. 384p.
  21. -Morley, K., Kongwung, B., Julapour, A., Abdolghafourian, M., Hajian, M., Waples, D., Warren, J., Otterdoom, H., Srisuriyon, K. and Kazemi, H., 2009. Structural development of a major late Cenozoic basin and transpressional belt in central Iran the Central Basin in the Qom-Saveh area, Geosphere, v. 5, p. 325-362.
  22. -Nadimi, A. and Konon, K., 2012. Strike-slip faulting in the central part of the Sanandaj-Sirjan Zone, Zagros Orogen Iran, Journal of Structural Geology, v. 40, p. 2-16.
  23. -Perez- Pena, J.V., Azor, A., Azanon, J.M. and Keller, E.A., 2010. Active tectonics in the Sierra Nevada (Betic Cordillera, SE Spain): Insights from geomorphic indexes and drainage pattern analysis, Geomorphology, v. 119, p. 47- 87.
  24. -Pike, R.J. and Wilson, S.E., 1971. Elevation–relief ratio, hypsometric integral and geomorphic area-altitude analysis, Geological Society of America Bulletin, v. 82, p. 1079-1084.
  25. -Ramirrez-Herrera, M.T., 1998. Geomorphic assessment of active tectonics in the Acambay graban, Mexican Volcanin belt, Earth Surface Process and Land Froms, v. 23, p. 317-322.
  26. -Safaei, H., Taheri, A. and Vaziri-Moghadam, H., 2008. Structural analysis and evolution of the Kashan fault (Qom-Zefreh Fault), Centarl Iran, Journal of Applied Science, v. 8, p. 1426–1434.
  27. -Schumm, S.A., Dumont, J.F. and Holbrook, J.M., 2000. Active Tectonics and Alluvial Rivers, Cambridge University Press, Cambridge, 276 p.
  28. -Strahler, A.N., 1952. Hypsometric (area-altitude) analysis of erosional topography, Geological Society of America Bulletin, v. 63, p. 1117-1142.
  29. -Hamdouni, R., Irigaray, C., Fernandez, T., Chacon, J. and Keller, E.A., 2008. Assessment of relative active tectonics, southwest border of the Sierra Nevada (southern Spain), Geomorphology, v. 96, p. 150-173.
  30. D., Warren, J., Otterdoom, H., Srisuriyon, K. and Kazemi, H., 2009. Structural development of a major late Cenozoic basin and transpressional belt in central Iran the Central Basin in the Qom-Saveh area, Geosphere, v. 5, p. 325-362.