شناسایی و تحلیل پتانسیل‌ها و چالش‌های توسعه گردشگری منطقه ساردوئیه

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

با توجه به اینکه راهبردهای گذشته در زمینه توسعه نواحی نتوانسته‌اند در حل مسائل و معضلات موجود در نواحی روستایی موفقیت آمیز عمل کنند. یکی از راهبردهای که اخیرا مورد توجه قرار گرفته، بحث توسعه گردشگری در نواحی محروم و دارای پتانسیل‌های لازم می‌باشد که به عنوان رویکردی نوین و باصرفه می‌تواند در جهت رفع این معضلات و تجدید حیات روستاها نقش مهمی ایفا نماید و در کاهش شکاف منطقه‌ای و بهبود شاخص‌های توسعه بسیار تأثیرگذار باشد. این پژوهش با هدف تعیین راهبردهای مناسب برای توسعه گردشگری منطقه ساردوئیه از توابع شهرستان جیرفت تدوین شده است و در پی پاسخ به این سؤالات می‌باشد که پتانسیل‌ها و محدودیت‌های توسعه گردشگری روستایی این منطقه کدام است؟ و چه راهبردها و راهکارهایی برای توسعه این نوع گردشگری می‌توان ارائه داد؟ روش به کار رفته، توصیفی-تحلیلی که با استفاده از اطلاعات پیمایشی و اسنادی و بهره‌گیری از مدل استراتژیک سوات به شناسایی نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها و تهدیدها و ارائه راهبردهای مناسب برای توسعه گردشگری منطقه ساردوئیه پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌‌دهد منطقه مورد مطالعه علی‌الرغم برخورداری از پتانسیل‌های بالا در زمینه توسعه گردشگری، با تهدیدها و چالش‌های جدی و اساسی مواجه است. لذا برنامه‌ریزی مناسب و اولویت دهی به توسعه گردشگری با استفاده از توانمندی‌های موجود، می‌تواند تهدیدها و ضعف‌های توسعه گردشگری این منطقه را برطرف نماید و نهایتاً به عنوان گام مهمی برای توسعه پایدار روستایی این منطقه عمل نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and analyzing the potentials and challenges of tourism development in the Sardoyeh region, Iran

نویسندگان [English]

  • Rahmatalah Monshizadeh 1
  • Yaghob Mazarzehi 1
  • Seyed Reza Hosseini Kohnouj 2
  • Lavin Ramezani 1
1 Department of Human Geography and Spatial Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Letters and Human Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

IntroductionTourism is one of the most important accomplishments that has played a special role in the development of human activities in recent decades. As economists call it, tourism is a sort of invisible exports. In fact, tourism is considered an industry today. Jiroft County in Kerman province is no exception. It has the potential and many natural attractions. The tourism industry can be very supportive of the development of Jiroft. Achieving these advantages and requirements will not be possible until the proper planning and contexts are provided. The first step in planning for tourism development in Jiroft is identifying its strengths and bottlenecks. In this regard, the present study aims to review and analyze the most important opportunities and challenges for ecotourism development of Sardoyeh in Jiroft County. These are necessary for strategic planning process, which is an important and essential step for planning tourism development and consequently sustainable regional and national development.Materials and methods This study aimed to determine the appropriate strategies for the development of tourism in Sardoyeh area of Jiroft County in order to answer the following questions: What are the potentials and limitations of rural tourism development in the region? What strategies and solutions can be identified for developing this type of tourism in the region? In this research, descriptive-analytical method and field and documentary information was used. SWOT strategic model was used to identify weaknesses, strengths, opportunities and threats. The QSPM model was used to offer the most important strategies in the field of tourism development in the Sardoyeh region. The statistical population of this research is Jiroft County and the sample population includes 25 experts related to tourism in Jiroft County.Discussion and resultsSurveys showed that despite the great potential of Sardoyeh, there was no proper planning for the development of ecotourism in the region. Investigation of internal and external factors using SWOT model showed that although the study area has high potentials, tourism industry in the region faces serious challenges and threats. Based on the analysis, 4 conservative strategies are presented, with the first priority being "applying appropriate management practices to attract private and public funds" with the highest score based on the QSPM matrix score.ConclusionIt can be concluded from the results, that decreasing internal threats and weaknesses and using existing opportunities and strengths are necessary, while external opportunities must be used to address the weaknesses. Therefore, these plans and strategies can address many of the threats and disadvantages of ecotourism development in Jiroft County, thus moving towards ecotourism development and taking an important step towards sustainable regional and national development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Rural Tourism
  • Rural Development
  • Sarduiyeh Region
  • SWOT Model
  1. ه.، 1398. ژئوتوریسم رویکردی نو در بهره-گیری از جاذبه‌های ژئوموفولوژیکی (مطالعه موردی؛ غار کرفتکو استان کردستان)، مجله فضای جغرافیایی، سال 10، شماره 29، ص 27-50.
  2. -پاپلی یزدی، م.ح. و مهدی، س.، 1386. گردشگری (ماهیت و مفهوم)، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران، 96 ص.
  3. -ترابیان، پ.، 1387. پایان‌نامه کارشناسی-ارشد؛ سنجش سطح قابل قبول اثرات اجتماعی منفی دیدار کنندگان بر جامعه محلی در ایران؛ سکونت‌گاه های روستایی تالاب پریشان، دانشکده‌ی مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی.
  4. -دانش مهر، ح.، صفری، و. و کریمی، ع.، 1391. بررسی نقش طبیعت‌گردی و آثار آن در توسعه مناطق روستایی با استفاده از مدل تحلیلی SWOT (مطالعه موردی روستای اورامان تخت)،‌ مجله پژوهش‌های روستایی، دوره 3، شماره 11، ص 209-234.
  5. -درخشان زاده، م. و دادرس، ب.، 1397. واکاوی چالش‌های توسعه گردشگری در استان کهکیلویه و بویر احمد، جغرافیا و روابط انسانی، دوره 1، شماره 2، ص 82-100.
  6. -رضوانی، ع.ا.، 1385. جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، 68 ص.
  7. -رکن الدین افتخاری، ع.، محمودی، س.، غفاری، غ. و پورطاهری، م.، 1394. تبیین الگوی فضایی سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار روستایی، سال 4، شماره 1، پیاپی 11، ص 87-107.
  8. -سجاسی قیداری، ح.، رکن الدین قیداری، ع. و پورطاهری، م.، 1393. تدوین و اعتبارسنجی شاخص‌های توسعه‌کارآفرینی اکوتوریستی در مناطق روستایی، چشم انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، شماره 26، ص 45-70.
  9. -شفیعی ثابت، ن.، قربانی، ج. و بهمنی، ر.، 1398. ظرفیت‌‌های گردشگری تاریخی و تأثیر آن در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: سکونتگاه های روستایی ناحیه سلطانیه استان زنجان)، مجله پژوهش‌های دانش زمین، دوره 10، شماره 1، ص 94-108.
  10. -شهیدی، م.ش.، اردستانی، ز.س. و گودرزی، س.، 1388. بررسی تأثیرات توریسم در برنامه‌ریزی نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان لواسان)،‌ مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 42، شماره 67، ص 99-113.
  11. -طالب، م. و میرزائی، ح.، 1389. برنامه‌ریزی تعاملی گردشگری روستایی با رهیافت ارزیابی مشارکتی روستایی، موردمطالعه روستای وکیل آباد «سردابه»، مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 42، ‌شماره 71، ص 19-34.
  12. -عبدالله‌زاده، ح.، شریف‌زاده، ا. و عربیون، ا.، 1392. بررسی پیامدهای گسترش گردشگری در نواحی روستایی: مطالعه موردی روستای زیارت در استان گلستان، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 24، شماره 4، ص 15-32.
  13. -فاضل‌نیا، غ. و هدایت، ص.، 1389. راهبردهای مناسب برای توسعه گردشگری دریاچه زریبار، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 8، شماره 19، ص170 -145.
  14. -محلاتی، ص.، 1380. درآمدی بر جهانگردی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 92 ص.
  15. -محمدی ده چشمه، م. و زنگی آبادی، ع.، 1387. امکان سنجی توانمندی‌های اکوتوریسم استان چهارمحال و بختیاری به روش SWOT، مجله محیط‌شناسی، سال 34، شماره 47، ص 1-10.
  16. -مقصودی، م.، شمسی پور، ا.، نوربخش، ف. و یزدان پناه اسرمی، م.، 1391. تحلیل و ارزیابی پتانسیل‌ها و راهبردهای توسعه‌ی اکوتوریسم در منطقه‌ی مرنجاب، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 2، شماره 7، ص 25-41.
  17. -میرکتولی، ج. و مصدق، ر.، 1389. بررسی وضعیت گردشگری روستایی و نقش آن در رونق صنایع‌دستی مورد دهستان استرآباد جنوبی، شهرستان گرگان، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، دوره 2، شماره 7، ص 137-154.
  18. -یمانی، م.، مرادی، ا.، برزکار، م. و عباسی، م.، 1391. ژئومورفوتوریسم و توان سنجی ژئومورفوسایت‌های شهرستان سردشت با مقایسه روش‌های کامنسکو و رینارد، مجله پژوهش‌های دانش زمین، دوره 3، شماره 4، ص 68-82.
  19.  
  20. -Allen, L.R., Hafer, H.R., Long, P.T. and Perdue, R.R., 1993. Rural residents' attitudes toward recreation and tourism development, Journal of travel research, v. 31(4), p. 27-33.
  21. -Arslan, O. and Deha Er, I., 2008. SWOT analysis for safer carriage of bulk liquid chemicals in tankers, Journal of Hazardous Materials, v. 154, p. 901-913.
  22. -Beigi, H. and Pakzad, P., 2010. Investigating geotourism capabilities of the Gavkhoni Wetland according to the SWOT model, WIT Transactions on Ecology and the Environment, v. 139, p. 169-179.
  23. -Holjevac, I.A., 2003. A vision of tourism and the hotel industry in the 21st century, International Journal of Hospitality Management, v. 22(2), p. 129-134.
  24. -Lee, K., Chih Huang, W. and Yuan Teng, J., 2009. Locating the competitive relation of global logistics hub using quantitative SWOT analytical method, Qual Quant (2009) v. 43, p. 87-107.
  25. -Nilsson, M., 2004. Research and advice on strategic environmental assessment, Stockholm Environment in Stitute Publications.
  26. -Sharply, R., 2002. Rural Tourism and the Challenge of Tourism Diversification: the Case of Cyprus, Journal of Tourism Management, v. 23, p. 233-244.
  27. -Tribe, J.,. 2009. Philosophical issues in tourism, Channel view publications, 428 p.
  28. -Yüksel, İ. and Dagdeviren, M., 2007. Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis–A case study for a textile firm, Information Sciences, v. 177(16), p. 3364-3382.