پژوهشهای دانش زمین - فهرست مقالات

شناسایی و تحلیل دماهای فرین پایین فراگیر منطقه شمال غرب ایران با استفاده از روش NTD

محمود احمدی؛ یوسف قویدل رحیمی

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1390

چکیده

با استفاده از داده های دمای حداقل روزانه چهار ایستگاه تبریز، ارومیه، اردبیل و زنجان به عنوان ایستگاه های دارای آمار بلند مدت و شاخص منطقه شمال غرب ایران، دماهای فرین مورد تحلیل قرار داده شده اند. برای شناسایی و تحلیل دماهای فرین منطقه شمال غرب از شاخص ابداعی توسط هواشناسان ژاپنی تحت عنوان «انحراف نرمال شده دما» یا NTD استفاده شده است. ... بیشتر

کارایی روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره در پهنه‌بندی مناطق بهینه زمین شهری (مطالعه موردی؛ شهر دیواندره)

عزت اله قنواتی؛ امیر کرم؛ هاشم حسینی؛ ابراهیم تقوی مقدم؛ سید عبدالسلام حیدری

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1390

چکیده

امروزه با توجه به ابعاد پیچیده مسائل شهری و دخالت متغیرهای مختلف به ویژه فاکتورهای طبیعی در امر برنامه‌ریزی شهری از مدل‌ها و روش‌های خاصی استفاده می‌کنند. سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش تصمیم-گیری چندمعیاره در کنار هم می توانند ابزار مفیدی در رابطه با مطالعه پهنه‌بندی توسعه آتی شهر به شمار روند. شهر دیواندره گره اتصالی استان کردستان ... بیشتر امروزه با توجه به ابعاد پیچیده مسائل شهری و دخالت متغیرهای مختلف به ویژه فاکتورهای طبیعی در امر برنامه‌ریزی شهری از مدل‌ها و روش‌های خاصی استفاده می‌کنند. سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش تصمیم-گیری چندمعیاره در کنار هم می توانند ابزار مفیدی در رابطه با مطالعه پهنه‌بندی توسعه آتی شهر به شمار روند. شهر دیواندره گره اتصالی استان کردستان و یک شهر نوپا به شمار می‌رود، که در یک منطقه کاملا کوهستانی واقع شده است. در این تحقیق پس از شناسایی و مطالعه عوامل موثر بر اساس ویژگی‌های توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی در روند توسعه شهر، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی، پهنه‌بندی مناطق مستعد توسعه فیزیکی شهر انجام گرفته است. بر پایه نتایج حاصل از تحلیل و مدل‌سازی با استفاده از ابزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و نرم افزار Expert choice ، نقشه پهنه‌بندی تناسب زمین در شهر دیواندره تهیه شده است. در این زمینه از روش ماتریس جهت وزن‌دهی دو به دویی بین شاخص‌ها استفاده شده است. سپس با اعمال ضریب شاخص و هم پوشانی آن‌ها، نقشه نهایی تناسب زمین به 5 کلاس تناسب، طبقه‌بندی شده که با توجه به آن 2/28 درصد از محدوده مطالعاتی (8/33 کیلومترمربع ) در کلاس با تناسب زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته که به ترتیب اهمیت در نواحی جنوب شرقی و شرق منطقه مورد مطالعه می‌باشند.

مطالعه بافت‌های مختلف انیدریت، انواع دولومیت و بررسی کیفیت مخزنی سازند دالان در یکی از چاه‌های میدان گازی پارس جنوبی

رقیه فلاح بگتاش؛ محمد حسین آدابی؛ بهرام موحد

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1390

چکیده

سازند دالان به سن پرمین به همراه سازند کنگان به سن تریاس به عنوان بزرگترین مخزن گازدار در منطقه زاگرس و خلیج فارس، حدود 50 درصد از ذخایر گازی را به خود اختصاص داده اند. سازند دالان با رخساره کربناته و تبخیری مابین سازند تخریبی فراقون در پایین و کربنات‌های کنگان در بالا قرار گرفته است. در این مطالعه، به شناسایی میکروفاسیس‌ها، تفسیر ... بیشتر سازند دالان به سن پرمین به همراه سازند کنگان به سن تریاس به عنوان بزرگترین مخزن گازدار در منطقه زاگرس و خلیج فارس، حدود 50 درصد از ذخایر گازی را به خود اختصاص داده اند. سازند دالان با رخساره کربناته و تبخیری مابین سازند تخریبی فراقون در پایین و کربنات‌های کنگان در بالا قرار گرفته است. در این مطالعه، به شناسایی میکروفاسیس‌ها، تفسیر محیط رسوبی و فرآیندهای دیاژنزی سازند دالان در چاه شماره X در میدان گازی پارس جنوبی پرداخته شده است. مطالعات میکروسکوپی منجر به شناسایی 4 رخساره با حروف اختصاری A، B، C، D گردیده است که این رخساره‌ها از نظر محیط رسوبگذاری به 4 کمربند رخساره‌ای مربوط به محیط جذرومدی،لاگون، پشته کربناته و دریای باز تعلق دارند و براساس شواهد موجود بر روی یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال نهشته شده اند. از مهمترین فرآیندهای دیاژنزی در سازند دالان انیدریتی و دولومیتی‌شدن می‌باشد که به لحاظ پدیده‌های دیاژنزی سیمان انیدریتی بعد از پدیده دولومیتی-شدن، غالب‌ترین پدیده دیاژنزی در این سازند می‌باشد. بررسی‏های پتروگرافی سازند دالان در این منطقه نشان می‏دهد که سیمان انیدریت به عنوان یک محصول دیاژنتیکی عمده تخلخل‏های موجود در سازند را مسدود کرده است. از بین بافت‌های مختلف انیدریت، نوع پرکننده‏ی تخلخل و فراگیر بیشترین تاثیر را بر کیفیت مخزنی داشته است و با گسترش در رخساره‌های دولوگرینستونی و دولوپکستونی دانه پشتیبان و پرکردن تمامی فضاهای خالی طی تدفین کم‏عمق، کیفیت مخزنی آنها را به شدت کاهش داده است. اما از طرفی با توجه به انحلال‏پذیری این نوع سیمان در مراحل بعدی دیاژنز و ایجاد تخلخل ثانویه، کیفیت مخزنی آنها بهبود یافته است. تشکیل سیمان انیدریت در رخساره‏های دولومیتی بیانگر تاثیر شورابه‌های غنی از سولفات و منیزیم در فرآیند دولومیتی‏شدن می‏باشد. براساس مطالعات پتروگرافی 4 نوع دولومیت شناسایی گردید. با استفاده از داده‌های تخلخل و تراوایی و لاگ‌های پتروفیزیکی و استفاده از دو متد لورنز و Log FZI، 4 واحد جریانی و 8 واحد مخزنی برای توالی مورد مطالعه شناسایی گردیده است.

ارزیابی روشهای مختلف سنجش از دور جهت شناسایی کانی‌های دگرسانی گرمابی در ناحیه آنومالی 5 ساغند با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای ASTER

معصومه خلج معصومی؛ محمد لطفی؛ ایوب معمار کوچه باغ؛ احمد خاکزاد

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1390

چکیده

منطقه مورد مطالعه در آنومالی پنج ساغند در زون ساختاری ایران مرکزی، درکمربند متالوژنی بافق - پشت بادام قراردارد.کانی سازی عناصر پرتوزا در منطقه ساغند عمدتا از نوع هیدروترمالی و متاسوماتیسم وابسته ‌به توده‌های نفوذی منطقه (گرانیت موجود در شمال آنومالی پنج) می‌باشد. پدیده متاسوماتیسم آلکالن و همراهی توریوم و اورانیوم با عناصر نادر ... بیشتر منطقه مورد مطالعه در آنومالی پنج ساغند در زون ساختاری ایران مرکزی، درکمربند متالوژنی بافق - پشت بادام قراردارد.کانی سازی عناصر پرتوزا در منطقه ساغند عمدتا از نوع هیدروترمالی و متاسوماتیسم وابسته ‌به توده‌های نفوذی منطقه (گرانیت موجود در شمال آنومالی پنج) می‌باشد. پدیده متاسوماتیسم آلکالن و همراهی توریوم و اورانیوم با عناصر نادر خاکی یکی از بارزترین ویژگی‌های این چرخه متالوژنی در ایران مرکزی و منطقه مورد مطالعه می‌باشد. هدف این مقاله بررسی دگرسانی‌های عناصر پرتوزا در آنومالی پنج ساغند با استفاده از مطالعات دورسنجی می‌باشد. در این بررسی ار تصاویر ماهواره ترا سنجنده استر برای جداسازی آلتراسیون‌ها و از ماهواره لندست سنجندهETM+ برای‌ جداسازی ساختارها استفاده شده است. آلتراسیون‌های مرتبط‌با تیپ هیدروترمال اورانیوم و توریوم، هماتیتی، آرژیلیک، کربناتی، کلریتی، اپیدوتی و سیلیسی می‌باشد. در بررسی‌های استخراج مناطق دگرسان شده، کانی‌های دگرسانی گرمابی شامل آلتراسیون‌های آرژلیک (کائولینیت، مونتموریلونیت، ایلیت و هالوزیت)، پروپلیتیک (کلریت و اپیدوت)، کربنات (کلسیت و دولومیت)، سیلیسی و اکسید آهن (هماتیت، لیمونیت، جاروسیت و گوتیت) و کانی آلبیت هستند. الگوریتم‌های مورد استفاده برای ‌استخراج ‌آلتراسیون‌ها‌ شامل پیش‌بینی ‌خطی باند، فیلترگذاری انطباقی، نمایشگر ‌زاویه ‌طیفی، نسبت‌باندی ‌و تفسیر بصری می‌باشد. برای جداسازی این آلتراسیون‌ها از تمام روش‌های ذکر شده برای بدست آوردن نتایج مطلوب استفاده گردید ولی به طور کلی بهترین الگوریتم به ترتیب اولویت فیلترگذاری انطباقی، نسبت باندی، پیش‌بینی ‌خطی باند و تفسیر بصری بود. جداسازی‌ ساختارها با روش تفسیر چشمی‌تصاویر صورت‌گرفت، در این روش با استفاده از ترکیب رنگی( RGB:741 ,742) در تصویرETM تصویری ایجاد نموده که ساختارهای موجود درمنطقه و روند آنها را با آلتراسیون‌ها به خوبی نشان میدهد.

کانه‌زایی طلا در سنگهای آتشفشانی- رسوبی تریاس منطقه محسن ابن علی (جنوب شرق بروجرد)

زهرا اکبری؛ علی یارمحمدی؛ ایرج رسا

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1390

چکیده

منطقه محسن ابن علی در جنوب شرق شهرستان بروجرد، درشمال غرب پهنه سنندج- سیرجان واقع شده است. اغلب سنگهای رخنمون یافته در منطقه، یک توالی آتشفشانی- رسوبی به سن مزوزوئیک (تریاس) می‌باشند که در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده‌اند. بر اساس بررسیهای صحرایی، دگرسانیهای اصلی در منطقه شامل پروپیلیتی، سیلیسی، کربناتی، هماتیتی و سریسیتی هستند ... بیشتر منطقه محسن ابن علی در جنوب شرق شهرستان بروجرد، درشمال غرب پهنه سنندج- سیرجان واقع شده است. اغلب سنگهای رخنمون یافته در منطقه، یک توالی آتشفشانی- رسوبی به سن مزوزوئیک (تریاس) می‌باشند که در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده‌اند. بر اساس بررسیهای صحرایی، دگرسانیهای اصلی در منطقه شامل پروپیلیتی، سیلیسی، کربناتی، هماتیتی و سریسیتی هستند که دگرسانی پروپیلیتی در متاولکانیکهای منطقه گسترش بیشتری دارد. دگرسانی سیلیسی و کربناتی نیز همراه با کانی‌سازی قابل مشاهده است. با توجه به تصاویر ماهواره‌ای ETM+ ارتباط نزدیکی بین عامل خطوارگی و دگرسانیهای گرمابی در منطقه مشاهده می شود. مطالعات لیتوژئوشیمیایی یکی از کاربردی‌ترین روشها جهت اکتشاف طلاست. بر اساس نتایج حاصل از مطالعات لیتوژئوشیمیایی در منطقه، آنومالی طلا در وسط شبکه نمونه‌برداری و در جهت عمود بر روند واحدهای سنگی در متاولکانیکهـای حدواسط تا بازیک مشخص شد. در آنومالی فوق الذکـر عناصرAg,As,Sb,Zn,Cu,Pb آنومالی نشان می‌دهند. ضرایب همبستگی در ماتریس همبـستگی عناصر نشان می‌دهد که طلا بیشترین همبستگی را با عناصـر As(+0.81)، Ag(+0.73)، Cu(+0.68)، Pb(+0.64) وZn(+0.63) نشان می‌دهد. مطالعات صحرایی نشان می‌دهد که در آنومالی اصلی طلا در منطقه، کانی‌سازی شامل رگچه‌های سیلیسی- کربناتی و بصورت پرکننده درز و شکافهای سنگ و همچنین بصورت رگه‌های سیلیسی سرشار از اکسیدهای آهن در واحد متاولکانیکهای آندزیتی مشاهده می‌شود. بر اساس نتایج تجزیه شیمیایی میزان طلا در رگچه‌های سیلیسی- کربناتی 07/0 تا 5/0 گرم در تن و در رگه های سیلیسی حاوی اکسید آهن 74/1 تا 8/9 گرم در تن را نشان می‌دهد. مهمترین کانیهای شناسایی شده در مطالعات کانه نگاری شامل پیریت،کالکوپیریت، بورنیت، کوولیت، مالاکیت و اکسیدهای آهن اکثراً شامل هماتیت و گوتیت می‌باشد. با توجه به نوع دگرسانیها، شکل کانی سازی، نوع سنگ میزبان و کانی شناسی در محدوده محسن ابن علی، می‌توان گفت کانی سازی طلا ارتباط مستقیم با روند شکستگیها و گسلهای منطقه دارد. محلولهای گرمابی کانی‌ساز به داخل درز و شکافهای موجود در سنگهای متاولکانیکی نفوذ کرده و باعث ایجاد دگرسانیهای مختلف و کانی سازی در جایگاه های مناسب ساختاری شده است.

تحلیل ساختاری تاقدیس سیاه شمالی، کمربند چین - راندگی زاگرس

دلشاد نوروزی؛ عباس بحرودی؛ محمدرضا قاسمی؛ حمیدرضا کریم‌نژاد

دوره 2، شماره 2 ، مهر 1390

چکیده

تاقدیس سیاه شمالی با روند شمال‌باختری-جنوب‌خاوری درکمربند چین-راندگی زاگرس (فارس ساحلی) و در خاور گسل کازرون واقع شده است. در این مطالعه تاقدیس سیاه شمالی به منظور تحلیل ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا برش‌های عرضی ساختاری از تاقدیس‌ مورد مطالعه با استفاده از برداشت‌های صحرایی و بر پایه داده‌های چاه، خط لرزه‌ای ... بیشتر

کانی سازی و اکتشافات ژئوشیمیایی منطقه اکتشافی سیرزار، استان خراسان رضوی

آزاده ملکزاده شفارودی؛ محمد حسن کریم پور

دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1390

چکیده

منطقه اکتشافی سیرزار در شمال غربی تربت جام در استان خراسان رضوی واقع شده است. کانی‌سازی آنتیموان به صورت رگه‌ای و جانشینی در سنگ میزبان کربناته (پرمین) تشکیل شده است. کانی‌سازی اولیه در دو مرحله رخ داده است: 1) کانی‌سازی گالن ± پیریت ± کالکوپیریت ± اسفالریت ± سولفوسالت ± سولفید مس - آنتیموان همراه با باطله کوارتز و باریت و 2) استیبنیت ... بیشتر منطقه اکتشافی سیرزار در شمال غربی تربت جام در استان خراسان رضوی واقع شده است. کانی‌سازی آنتیموان به صورت رگه‌ای و جانشینی در سنگ میزبان کربناته (پرمین) تشکیل شده است. کانی‌سازی اولیه در دو مرحله رخ داده است: 1) کانی‌سازی گالن ± پیریت ± کالکوپیریت ± اسفالریت ± سولفوسالت ± سولفید مس - آنتیموان همراه با باطله کوارتز و باریت و 2) استیبنیت ± پیریت ± اسفالریت همراه با باطله‌های کوارتز، باریت، دولومیت و کلسیت. کانیهای ثانویه زون اکسیدان نیز شامل مالاکیت، آزوریت، کوولیت، آنگلزیت و بطور فرعی بیندهمیت، گوتیت، هماتیت و اکسیدهای آنتیموان است. کانی‌سازی مرحله اول با حدود 20 درصد سرب، 5/1 درصد مس، 5/0 درصد روی، 300 گرم در تن نقره، تا 5/1 درصد آنتیموان و 240 گرم در تن آرسنیک مشخص می‌شود. در کانی‌سازی مرحله دوم، تغییرات ژئوشیمیایی در نمونه‌هایی با فاصله از کانی‌سازی و از سنگ میزبان کربناته، در حریم رگه و نیز از نمونه‌های داخل تونل بررسی شد. مقدار آنتیموان تا 6700 گرم در تن در سنگ کربناته حریم رگه و سپس تا بیش از 26 درصد در داخل تونل افزایش پیدا کرده است. مقدار روی تا حدود 1/0 درصد است. بیشترین مقدار آرسنیک تا 342 گرم در تن، مس تا 103 گرم در تن و سرب تا 152 گرم در تن در نمونه‌های حریم رگه کانی‌سازی وجود دارد. سنگ میزبان کربناته تحت تاثیر آلتراسیون‌های سیلیسی‌شدن، باریتی‌شدن و دولومیتی‌شدن قرار گرفته است. این آلتراسیون‌ها، زمینه مناسب برای تشکیل کانی‌سازی را در سنگ میزبان فراهم نموده است. کانی‌سازی آنتیموان سیرزار از نوع اپی‌ترمال است. مجموعه توده‌های گرانیتوئیدی تربت جام در شرق منطقه، می تواند منشاء این کانی‌سازی باشد که تایید آن نیاز به بررسی بیشتر در منطقه وسیع‌تری دارد.

شبیه‌سازی و پیش‌بینی هیدروگراف معرف آبخوان دشت ایوانکی

حمیدرضا ناصری؛ رضا نظری

دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1390

چکیده

مدل‌سازی آب زیرزمینی به عنوان یک ابزار مدیریتی در جهت فهم رفتار سیستم آبخوان تحت تنش‌های هیدرولوژیک متفاوت به طور وسیعی مورد استفاده قرار ‌گرفته است. آبخوان آبرفتی ایوانکی با محدوده‌ی بیلان 126 کیلومتر مربع یکی از آبخوان‌های اصلی و مهم استان سمنان می‌باشد. برداشت بی‌رویه آب در سال‌های اخیر موجب افت تراز سطح آب زیرزمینی در این ... بیشتر مدل‌سازی آب زیرزمینی به عنوان یک ابزار مدیریتی در جهت فهم رفتار سیستم آبخوان تحت تنش‌های هیدرولوژیک متفاوت به طور وسیعی مورد استفاده قرار ‌گرفته است. آبخوان آبرفتی ایوانکی با محدوده‌ی بیلان 126 کیلومتر مربع یکی از آبخوان‌های اصلی و مهم استان سمنان می‌باشد. برداشت بی‌رویه آب در سال‌های اخیر موجب افت تراز سطح آب زیرزمینی در این آبخوان شده است. در این تحقیق به منظور به‌دست‌آوردن پارامترهای هیدرولیکی، پیش‌بینی تراز سطح ایستابی و تهیه بیلان هیدرولوژیک آبخوان مورد مطالعه، از شیوه مدل‌سازی توسط انترفاز GMS (Groundwater Modeling System) استفاده گردید. مدل در یک دوره یک‌ماهه (مهر 87)، برای حالت پایدار و در یک دوره 12ماهه (سال آبی 88-87) برای حالت ناپایدار، با استفاده از آمار بار هیدرولیکی چاه‌های مشاهده‌ای موجود در دشت، واسنجى و از این طریق، مقادیر پارامترهاى Sy و K بهینه گردید. فرایند صحت‌سنجی (از مهر 88 تا فروردین 90)، مؤید اعتبار نتایج به‌دست‌آمده براى شرایط ناپایدار است. پس از واسنجی و صحت‌سنجی مدل، سطح آب پیزومترها تا مهر92 با شرایط فعلی آبخوان، پیش‌بینی گردید. نتایج نشان می‌دهد که با شرایط فعلی روند افت آبخوان ادامه خواهد داشت و در پایان دوره پیش‌بینی (مهر 92)، سطح آب هیدروگراف معرف نزدیک به 5/898 متر خواهد رسید و نسبت به شروع دوره واسنجی مدل (مهر87) که 8/906 متر بوده است، 3/8 متر افت خواهد نمود. همچنین نتایج بیلان آبی مدل نشان می‌دهد که بیشترین مقدار تخلیه از آبخوان توسط چاه‌های بهره‌برداری در فصل‌های بهار و تابستان رخ داده است و چاه‌های تغذیه‌ای (مرزی) در خروجی حوضه بیشترین نقش تغذیه‌کننده به آبخوان را در طی دوره شبیه‌سازی داشته‌اند. آبخوان در طی دوره شبیه‌سازی (88-87) کسری مخزنی حدود پنج میلیون متر مکعب را نشان می‌دهد.

مطالعه هیدروشیمیایی و ایزوتوپ های پایدار (18O و 2H) منابع آب سطحی و زیرزمینی منطقه کارستی اندرخ (شمال شهر مشهد)

حسین محمد زاده؛ مجتبی حیدری زاد

دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1390

چکیده

منطقه کارستی اندرخ در 40 کیلومتری شمال شهر مشهد و در مسیر جاده آسفالته مشهدـکلات نادری واقع است. مطالعه کیفی منابع آب زیرزمینی (چشمه اندرخ، چاه های شماره 2و4) و سطحی (دریاچه سد کارده) در منطقه با استفاده از داده های هیدروشیمیایی و تحلیل مولفه های اصلی (PCA)* نمونه های آب، نشان می دهد که کیفیت این منابع به طور گسترده ای وابسته به لیتولوژی منطقه ... بیشتر منطقه کارستی اندرخ در 40 کیلومتری شمال شهر مشهد و در مسیر جاده آسفالته مشهدـکلات نادری واقع است. مطالعه کیفی منابع آب زیرزمینی (چشمه اندرخ، چاه های شماره 2و4) و سطحی (دریاچه سد کارده) در منطقه با استفاده از داده های هیدروشیمیایی و تحلیل مولفه های اصلی (PCA)* نمونه های آب، نشان می دهد که کیفیت این منابع به طور گسترده ای وابسته به لیتولوژی منطقه می باشد. بررسی کانی های انحلال یافته (کربناته و سیلیکاته) در آب دریاچه سد کارده و منابع آب زیرزمینی با استفاده از نمودارهای ترکیبی Log(aCa2+/a(H+)2) در مقابل Log(a Mg2+/a(H+)2) برای کانی های کربناته و نمودارهای Log(a Ca2+/a(H+)2) و Log(aMg2+/a(H+)2) در مقابل Log(aNa+/a(H+)) برای کانی های سیلیکاته، نشان می دهد که انحلال کانی های کربناته (کلسیت و دولومیت) و کانی های سیلیکاته (کائولونیت، لامونتیت و کلینوکلر) بیشترین نقش را در کنار کانی سولفاته ژیپس در کنترل کیفیت منابع آب زیرزمینی و سطحی در منطقه دارا می باشند. اندازه گیری و بررسی داده های ایزوتوپ های پایدار (18Oδ و 2Hδ) در منابع آب زیرزمینی و سطحی و موقعیت آنها بر روی خط ایزوتوپی آب باران مشهد نشان دهنده ارتباط هیدرولیکی ما بین آب دریاچه سد کارده با منابع آب زیرزمینی پایین دست می باشد. نتایج ایزوتوپی همچنین تایید می کند که چشمه اندرخ نسبت به سایر منابع آب زیرزمینی در منطقه بیشتر از منابع آب سطحی تغذیه می شود.

ارزیابی کیفیت آب سطحی حوزه آبریز هراز- قره‌سو با استفاده از تکنیک‌های آماری چند متغیره

کاظم نصرتی؛ خه بات درفشی؛ سعیده قره چاهی؛ خلیل قره چاهی

دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1390

چکیده

تکنیک‌های آماری چند متغیره تحلیل خوشه‌ای، تحلیل مؤلفه‌های اصلی، تحلیل عاملی و تحلیل توابع تشخیص برای ارزیابی تغییرات مکانی و تحلیل داده‌های 13 پارامتر کیفیت آب سطحی در 22 ایستگاه هیدرومتری حوزه آبریز رودخانه هراز- قره‌سو در دوره آماری به مدت 5 سال مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل خوشه‌ای سلسله مراتبی بر اساس پارامتر‌های کیفیت آب سطحی، ... بیشتر تکنیک‌های آماری چند متغیره تحلیل خوشه‌ای، تحلیل مؤلفه‌های اصلی، تحلیل عاملی و تحلیل توابع تشخیص برای ارزیابی تغییرات مکانی و تحلیل داده‌های 13 پارامتر کیفیت آب سطحی در 22 ایستگاه هیدرومتری حوزه آبریز رودخانه هراز- قره‌سو در دوره آماری به مدت 5 سال مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل خوشه‌ای سلسله مراتبی بر اساس پارامتر‌های کیفیت آب سطحی، 22 ایستگاه مورد مطالعه را در سه خوشه همگن طبقه‌بندی نمود. به منظور شناخت مهم‌ترین پارامترهای کیفیت آب در هر منطقه همگن از تحلیل عاملی بر اساس روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. نتایج نشان داد که 2، 3 و 2 عامل به عنوان مهم‌ترین پارامتر‌های تغییر کیفیت آب با مجموع واریانس 27/87 و 86/87 و 58/91 به ترتیب در خوشه‌های همگن 1، 2 و 3 می‌باشد. عامل‌های بدست آمده از تحلیل عاملی نشان می‌دهد که پارامتر‌های مؤثر بر تغییرات کیفیت آب عمدتاً با هوازدگی و شست‌وشوی نمک‌های تبخیری (طبیعی)، آلودگی‌های‌ آلی ناشی از فاضلاب‌های خانگی، تغییرات کاربری اراضی، استفاده از حاصلخیزکننده‌‌‌ها و کود‌های شیمیایی، مرتبط می‌باشند. نتایج تحلیل توابع تشخیص نشان داد در روش استاندارد تمامی پارامترها (13 پارامتر)، در روش پیشرونده تمامی پارامترها به جز عامل TDS و در روش پسرونده دو پارامتر Cl- و SO42- به عنوان عامل‌های مؤثر در کیفیت آب سطحی رودخانه هراز- قره‌سو شناخته شد. بنابراین، این پژوهش کارایی تکنیک‌های آماری چند‌متغیره را برای تحلیل و توجیه مجموعه داده‌های پیچیده در ارزیابی کیفیت آب‌ سطحی، تعیین منابع آلاینده/ عامل‌ها و فهم تغییرات مکانی جهت مدیریت کارآمد کیفیت آب رودخانه، نشان می‌دهد.

نقش عوامل زیست محیطی در تعیین مکان بهینه آرامستان منطقه‌ای در نواحی شهری عملکردی به هم پیوسته نور- رویان – ایزد شهر، استان مازندران

رضا اسماعیلی؛ محمدرضا حق جو؛ پرستو خاکپورمقدم

دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1390

چکیده

تعیین مکان آرامستان با ویژگیهای مناسب و ابعاد کافی یک موضوع زیست محیطی بسیار مهم است. شهرهای عملکردی به پیوسته نور-رویان-ایزدشهر در منطقه ساحلی شهرستان نور در استان مازندران واقع شده‌اند. ظرفیت کنونی آرامستانها در این ناحیه شهری تقریبا کامل بوده و پاسخگوی نیازهای جدید تا چندسال آینده نبوده و امکان توسعه آنها هم وجود ندارد. هم چنین ... بیشتر

تقسیمات کشوری و توسعه پایدار شهری با رویکرد بوم شناختیمورد: بجنورد

ژیلا سجادی؛ محمد تقی رضویان؛ عباس پهلوانی

دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1390

چکیده

با توسعه و تمرکز فعالیتهای اقتصادی در مراکز شهری، توسعه پایدار در مفهوم توسعه پایدار شهری در مقطع کنونی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و بررسی پایداری شهرها و مناطق شهری را ضروری می نماید، که در این بین شهرها با سنجش مقدار جای پای بوم شناسی شان می توانند پایداری فعالیت ها و سیاستهای اتخاذ شده بر روی آنها را ارزیابی کنند. در ایران یکی از ... بیشتر با توسعه و تمرکز فعالیتهای اقتصادی در مراکز شهری، توسعه پایدار در مفهوم توسعه پایدار شهری در مقطع کنونی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و بررسی پایداری شهرها و مناطق شهری را ضروری می نماید، که در این بین شهرها با سنجش مقدار جای پای بوم شناسی شان می توانند پایداری فعالیت ها و سیاستهای اتخاذ شده بر روی آنها را ارزیابی کنند. در ایران یکی از این سیاستها، اجرای طرح های تقسیمات کشوری است -که اجرای آنها در برنامه های رشد و توسعه شهری تغییرات گسترده ای را به همراه دارد- که بخشی از آن قابل رویت و بخشی دیگر نیز نیاز به واکاوی بیشتری دارد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکردی بوم شناختی در پی ارزیابی اثرات زیست محیطی، تقسیمات کشوری بر روی منطقه شهری بجنورد به عنوان یکی از مراکز استانی ناشی از تقسیم خراسان بزرگ در سال 1383 است. نتایج حاکی از آن است که گسترش کالبدی شدید شهر در سالهای اخیر و تبعات حاصل از آن، به عنوان بخش قابل رویت و تغییر الگوی مصرف ساکنین شهر و روی آوردن به مصرف گرایی به واسطه تزریق منابع مالی حاصل از فروش نفت و افزایش درآمد آنها، به عنوان بخش کمتر قابل رویت، از عوامل تخریب محیط زیست منطقه شهری بجنورد می باشد. بطوریکه بر اساس ارقام محاسبه شده، مساحت زمین مورد بهره برداری برای تأمین نیازهای مصرفی کنونی شهر 310 برابر محدوده فیزیکی یا مسکونی آن است. همچنین این شهر نسبت به میانگین کشوری نیز مصرف بالاتری از منابع را دارد و در حدود 4 برابر میانگین کشوری جای پای بوم شناختی را اشغال نموده و میزان مواد و منابع طبیعی که در آن مصرف می شود بسیار فراتر از متوسط سهم قابل اختصاص به آن است. به نظر می رسد مدل های ذهنی دست اندرکاران در امر تقسیمات، برنامه ریزان در توسعه شهر و مردم در مصرف منابع و انرژی، حاکمیت تفکر خطی همراه با فقدان چشم انداز دراز مدت می باشد، که نتیجتاً هم شهر و هم منطقه پشتیبانش را به ناپایداری سوق می دهد.

رابطه احساس محرومیت نسبی با هویت قومی(مطالعه موردی: جمعیت بلوچ شهر زاهدان )

سید ابراهیم قلی زاده

دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1390

چکیده

با وجود این که احساس محرومیت نسبی کم و بیش در بین جمعیت مناطق مختلف کشور وجود دارد، ولی این احساس در مناطق اقلیت های قومی بیشتر مشهود است. از طرف دیگر هر قوم علاوه بر هویت ملی دارای یک هویت قومی است که اگر هویت قومی در مقابل هویت ملی تقویت گردد، می تواند همبستگی ملی را تضعیف نموده باعث چالش ها و ستیزهای قومی گردد. در بین اقوام مختلف، قوم ... بیشتر

ژئوشیمی و تغییرات عناصر در کانی‌سازی مس پورفیری رضی‌آباد، شمال غرب جیرفت

فرزانه طیبی؛ مهرداد بهزادی؛ احمد ربیعی؛ محمد هاشم امامی

دوره 1، شماره 3 ، دی 1389

چکیده

اندیس مس رضی‌آباد واقع در کمربند ولکانوپلوتونیک ارومیه- دختر، دربردارنده سنگ‌های آذرین نفوذی با سن الیگومیوسن و آتشفشانی-رسوبی با سن ائوسن است. این اندیس در 25 کیلومتری شمال غرب شهرستان جیرفت قرار دارد و دسترسی به آن از جاده اصلی کرمان- جیرفت میسر است. واحدهای رخنمون‌دار دربرگیرنده کانی‌سازی رضی‌آباد شامل طبقات شیل تیره‌رنگ، واحد‌های ... بیشتر اندیس مس رضی‌آباد واقع در کمربند ولکانوپلوتونیک ارومیه- دختر، دربردارنده سنگ‌های آذرین نفوذی با سن الیگومیوسن و آتشفشانی-رسوبی با سن ائوسن است. این اندیس در 25 کیلومتری شمال غرب شهرستان جیرفت قرار دارد و دسترسی به آن از جاده اصلی کرمان- جیرفت میسر است. واحدهای رخنمون‌دار دربرگیرنده کانی‌سازی رضی‌آباد شامل طبقات شیل تیره‌رنگ، واحد‌های آتشفشانی- رسوبی و گدازه ‌آندزیتی با سن ائوسن و واحد نفوذی کوارتزدیوریت گرانولار و سنگ‌های میزبان کانی‌سازی شامل واحدهای نیمه‌عمیق با ترکیب میکرودیوریت- میکروکوارتزدیوریت-کوارتزمونزودیوریت پورفیری و گرانودیوریت پورفیری با سن احتمالا الیگومیوسن می‌باشند. دایک‌های اسیدی، حدواسط تا بازیک فراوانی نیز در سنگ‌های نفوذی مشاهده می‌شوند. دگرسانی در منطقه مورد مطالعه شامل انواع پتاسیک، پتاسیک- فیلیک، فیلیک، فیلیک- آرژیلیک، کوارتز- پیریت، پروپیلیتیک و آرژیلیک با شدت‌ و ضعف متفاوت می‌باشد. زون‌های دگرسانی پتاسیک، پتاسیک- فیلیک و فیلیک حاوی کانی‌سازی می‌باشند. در نهایت می‌توان با مشاهده تفاوت غنی‌شدگی و تهی‌شدگی عناصر اصلی، فرعی و کمیاب در سنگ‌های میزبان کانی‌سازی، چند مرحله دگرسانی را در منطقه نتیجه‌گیری نمود. همچنین همبستگی عناصر فوق کانساری و تحت کانساری مانند روی و مس، شکل تلسکوپی کانی‌سازی را تداعی می‌کند، که طی حداقل دو فاز دمابالا و دماپائین تشکیل شده است. در این صورت می‌توان منشأ غالب کانی‌سازی و سیالات گرمابی را یک توده نفوذی نهان و همچنین واحد گرانودیوریت پورفیری دانست. کانی‌سازی اولیه در سنگ‌های میکرودیوریت پورفیری توسط سیالات دمابالا رخ داده و سپس استوک‌های گرانودیوریت پورفیری با کمی تاخیر بر دگرسانی و کانی‌سازی‌های قبلی تأثیر گذاشته‌اند. بدین ترتیب سنگ‌های میکرودیوریت پورفیری در اثر چند فاز دگرسانی، به شدت دگرسان شده و کانی‌سازی اولیه در مراحل بعدی احتمالا غنی‌تر شده است.

بررسی فرآیندهای دیاژنتیکی، میکروفاسیس‌ها‌ و محیط رسوبی نهشته-های پلاژیک سازند ایلام در برش کوه شاه نخجیر، جنوب ایلام

حسن علیجانی؛ محمد حسین آدابی؛ عباس صادقی؛ فریدون صالحی

دوره 1، شماره 4 ، دی 1389

چکیده

سازند ایلام در برش کوه شاه نخجیر در جنوب شهرستان ایلام با ضخامت 172 متر از سنگ‌های آهکی با میان لایه‌های آهک مارنی و شیلی تشکیل شده است. مرز زیرین این سازند با سازند شیلی سورگاه و مرز فوقانی آن با سازند شیلی گورپی به صورت هم‌شیب می‌باشد. براساس مطالعات پتروگرافی فرآیندهای مهم دیاژنتیکی سازند ایلام شامل سیمانی‌شدن، تراکم فیزیکی و ... بیشتر

مطالعه زونهای دگرسانی، ژئوشیمی و پتروژنز اندیس معدنی چاه‌شلغمی، شرق ایران

رضا ارجمندزاده؛ محمدحسن کریم‌پور؛ سیداحمد مظاهری؛ ژوزه فرانسیسکو سانتوز؛ جرج مدینا؛ سید مسعود همام

دوره 1، شماره 3 ، دی 1389

چکیده

اندیس معدنی چاه‌شلغمی در 190 کیلومتری جنوب بیرجند در کمربند آتشفشانی- نفوذی بلوک لوت واقع شده است. توده‌های نفوذی چاه‌شلغمی شامل کوارتز مونزونیت، مونزونیت، گرانودیوریت و دیوریت می‌باشند و جزء گرانیتهای کمانهای آتشفشانی کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی هستند. پردازش تصویر ماهواره استر انواع کانیهای دگرسانی مرتبط با ذخایر اپی ... بیشتر اندیس معدنی چاه‌شلغمی در 190 کیلومتری جنوب بیرجند در کمربند آتشفشانی- نفوذی بلوک لوت واقع شده است. توده‌های نفوذی چاه‌شلغمی شامل کوارتز مونزونیت، مونزونیت، گرانودیوریت و دیوریت می‌باشند و جزء گرانیتهای کمانهای آتشفشانی کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی هستند. پردازش تصویر ماهواره استر انواع کانیهای دگرسانی مرتبط با ذخایر اپی ترمال سولفیداسیون بالا شامل آلونیت، ژاروسیت، کلریت، دیکیت، سریسیت، مونتموریلونیت، کوارتز و اکسیدهای آهن را مشخص نموده است. مناطق سیلیسی، سولفیدی و رگچه‌های استوک‌ورک آنومالی‌هایی از عناصر Au, Cu, As, Bi, Mo, Sb, Pb, Zn را نشان می‌دهند. پیریت بصورت ریز بلور و پراکنده همراه با دگرسانی سیلیسی است و در برخی از رگچه‌ها مولیبدنیت، کالکوپیریت، اسفالریت، گالن و انارژیت مشاهده می‌شود. توده‌های نفوذی دارای روندهای خطی مشخصی در نمودارهای هارکر هستند که بیان کننده فرایند تفریق ماگمایی می‌باشد. نمودار عنکبوتی نرمالیزه عناصر فرعی نسبت به جبه اولیه نشان دهنده غنی‌شدگی عناصر (LILE) مانند Rb, Sr, Ba, Zr, Csو تهی‌شدگی نسبت به عناصر با میدان پایداری بالا (HFSE) مانند Nb, P و Yمی‌باشد. نمودار عنکبوتی نرمالیزه عناصر نادر نسبت به کندریت نشان دهنده غنی‌شدگی در عناصر LREE و درجه بالای تفریق 7/33-4/21La/Yb= می‌باشد و نبود آنومالی Eu مشخص است. توده‌های نفوذی چاه‌شلغمی بر اساس نسبتهای Sr/Y–Y و La/Yb–Yb دارای گرایش آداکیتی هستند و بر اساس نسبتهای ایزوتوپی (87Sr/86Sr)i و εNdi منشا آنها در ارتباط با مذابهای حاصل از جبه می‌باشد که با پوسته پایینی آلودگی داشته‌اند.

تحلیل روند تغییرات شاخص های حدی دمای روزانه در سمنان طی دهه های 2006-1965

علیرضا شکیبا؛ الهام پیشداد

دوره 1، شماره 4 ، دی 1389

چکیده

دوره های طولانی مدت سالانه یا فصلی متغیرهای اقلیمی همچون دما معمولاً به عنوان شاخصی برای تشخیص تغییرات اقلیمی کاربرد دارد. بر این اساس، این مقاله به بررسی ارزیابی دمای حدی به عنوان شاخص تغییر پذیری اقلیمی در ایستگاه سینوپتیک سمنان واقع در استان سمنان در طی یک دوره آماری 42 ساله ( 1965-2006) می پردازد. جهت دستیابی به هدف مورد نظرو تعیین تغییرات ... بیشتر دوره های طولانی مدت سالانه یا فصلی متغیرهای اقلیمی همچون دما معمولاً به عنوان شاخصی برای تشخیص تغییرات اقلیمی کاربرد دارد. بر این اساس، این مقاله به بررسی ارزیابی دمای حدی به عنوان شاخص تغییر پذیری اقلیمی در ایستگاه سینوپتیک سمنان واقع در استان سمنان در طی یک دوره آماری 42 ساله ( 1965-2006) می پردازد. جهت دستیابی به هدف مورد نظرو تعیین تغییرات اقلیمی اخیر در منطقه ، 7 شاخص دمایی حدی از لیست شاخص های تغییرات اقلیمی که از نظر بین المللی توسط WMO-CCL/CLIVAR پذیرفته شده و متجاوز از 50 شاخص حدی اقلیمی است ، انتخاب و محاسبه شده است. این 7 شاخص شامل: روزهای سرد (TX10P)، شبهای سرد (TN10P)، روزهای داغ (TX99P)، شبهای گرم (TN10P)، روزهای تابستانی (SU30) روزهای یخبندان (FD) و شاخص دامنه تغییرات دمایی (DTR ) می باشد. همچنین لازم به ذکر است که شاخص های حدی دما در این مطالعه بر اساس سری های زمانی و صدکهای1 و 99محاسبه شده است. بر اساس شاخص های مذکور نتایج نشان می دهد که رژیم حرارتی در منطقه مطالعاتی در طی دوره آماری با روندی افزایشی همراه است. این روند برای شاخص های حدی همچون روزها سرد ، شبهای سرد، روزهای یخبندان و DTR منفی بوده در حالیکه افزایش قابل توجهی در روند حدهای گرم منطقه همچون شبهای گرم، روزهای داغ و روزهای تابستانی به دست آمده است. بر این اساس روند شرایط اقلیمی سمنان به ویژه در دهه های اخیر، هم جهت با روند عمومی گرم شدگی جهانی می باشد.

بررسی ریزرخساره ها و محیط های رسوبی سازند قم در ناحیه قهرود (جنوب کاشان)

رضوان دهقان؛ امرلله صفری؛ حسین وزیری مقدم

دوره 1، شماره 3 ، دی 1389

چکیده

رسوبات سازند قم در ناحیه قهرود، در 45 کیلومتری جنوب کاشان به سن الیگوسن- میوسن و 325 متر ضخامت شامل آهک های نازک، متوسط تا ضخیم لایه و توده ای بوده که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی سنگ های ولکانیکی ائوسن قرار گرفته و در انتها توسط آبرفت پوشیده شده است. بر اساس مطالعات صحرایی، ویژگی های سنگ شناسی و خصوصیات ماکروسکوپی چهار واحد سنگ چینه ای ... بیشتر

تغییر کاربری اراضی و تاثیر آن بر کیفیت آبهای سطحی(مطالعه موردی: حوضه کهورستان)

احمد نوحه گر؛ فرشته شیرگاهی

دوره 1، شماره 4 ، دی 1389

چکیده

در شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و کمبود منابع آب شیرین، حساسیت نسبت به کیفیت آب رودخانه ها و عوامل موثر بر آنها، ضروری می باشد، که در این خصوص استفاده نادرست از اراضی یکی از مهم ترین عوامل کاهش حجم و کیفیت منابع آب حوضه آبخیز می باشد. هدف از این تحقیق مشخص کردن رابطه بین تغییرات کاربری اراضی با تغییرات پارامترهای کیفی آب در حوضه‌ی ... بیشتر

اقتصاد غیر رسمی زمین و اسکان غیر رسمیمطالعه موردی: نسیم شهر، شهرستان رباط کریم

زهره فنی؛ جواد بشیری

دوره 1، شماره 3 ، دی 1389

چکیده

پدیده اسکان غیر رسمی به دنبال تحولات ساختاری و رونمایی مسائل اقتصادی و اجتماعی مانند تغییر در شیوۀ تولید، تغییرات ساختاری روابط شهر و روستا و جریان سریع شهرنشینی پدیدار شده است. اسکان غیر رسمی در کشورهای جهان سوم و ایران جلوه کالبدی پدیدۀ فقر شهرنشینی و عوامل ساختاری در ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی – فرهنگی در سطح ملی و فراملی می ... بیشتر پدیده اسکان غیر رسمی به دنبال تحولات ساختاری و رونمایی مسائل اقتصادی و اجتماعی مانند تغییر در شیوۀ تولید، تغییرات ساختاری روابط شهر و روستا و جریان سریع شهرنشینی پدیدار شده است. اسکان غیر رسمی در کشورهای جهان سوم و ایران جلوه کالبدی پدیدۀ فقر شهرنشینی و عوامل ساختاری در ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی – فرهنگی در سطح ملی و فراملی می باشد. تداوم فقر شهری به صورت رشد و توسعه محلات غیر رسمی موجود و رویش محلات جدید در حاشیه شهرها به محرومیت بیشتر و ضعف نظام حمایتی در بخش مسکن در شرایط رشد شدید قیمت زمین و مسکن، سیاست‌های پیشگیری از اسکان غیر رسمی را با چالش مواجه کرده و تأمین مسکن مناسب گروههای کم‌درآمد را دشوار ساخته است. پژوهش حاضر که اسکان غیر رسمی و بازار غیر رسمی زمین و مسکن را در نسیم شهر بصورت سیستمی مورد بررسی قرار داده، سعی کرده است دلایل پیدایش، مراحل و نحوۀ شکل‌گیری اسکان غیر رسمی در نسیم شهر را از یک طرف و عملکرد و بازیگران اصلی بازار زمین و مسکن را از طرف دیگر و به ‌صورت دیالکتیکی مورد ارزیابی قرار دهد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد اسکان غیر رسمی در نسیم شهر محصول جستجوی سرپناه در بازار غیررسمی، از هم گسیخته و ارزان زمین، فقدان سیاست‌های مدون در بخش زمین و گسترش بازار غیر رسمی زمین است. این پدیده علاوه بر آثار سوء بسیار در بخش‌های اصلی اقتصاد مانند مسکن و کشاورزی، منجر به ناهنجاری‌هایی اقتصادی و فرهنگی بسیاری در زندگی شهری شده که آنهم به نوبۀ خود مشکلات متعددی را در بخش مسکن دامن زده است.

ارتباط دینامیک امواج و جهات توزیع ماسه درکرانه دریای خزر (محدوده رودخانه های بابلرود و هراز)

مجتبی یمانی؛ قاسم لرستانی؛ سمیه عمادالدین

دوره 1، شماره 4 ، دی 1389

چکیده

ماسه های ساحلی عموماً منشا رودخانه ای داشته و تحت تاثیر دینامیک امواج و حرکات آب دریا در طول خط ساحلی توزیع می گردند. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش بخش میانی خط ساحلی دریای خزر در محدوده رودخانه های هراز و بابلرود به طول تقریبی60 کیلومتر می باشد. هدف از این تحقیق بررسی راستای توزیع ذرات ماسه و حجم جابجایی های آن در طول خط ساحلی مورد مطالعه ... بیشتر ماسه های ساحلی عموماً منشا رودخانه ای داشته و تحت تاثیر دینامیک امواج و حرکات آب دریا در طول خط ساحلی توزیع می گردند. منطقه مورد مطالعه در این پژوهش بخش میانی خط ساحلی دریای خزر در محدوده رودخانه های هراز و بابلرود به طول تقریبی60 کیلومتر می باشد. هدف از این تحقیق بررسی راستای توزیع ذرات ماسه و حجم جابجایی های آن در طول خط ساحلی مورد مطالعه است. برای دستیابی به این هدف از داده های باد، دبی و رسوب رودخانه ها و نیز نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی به عنوان ابزار ها و داده های اصلی پژوهش استفاده شده است. علاوه بر این طی کارهای میدانی بیش از 20 نمونه از ماسه های خط ساحلی برداشت شده و با استفاده از تکنیک دانه سنجی در قالب نرم افزار Gradistat 4.0 بین قطر ذرات و ویژگی های امواج به روش تحلیلی ارتباط برقرار شده و راستا و حجم جابجایی ذرات ماسه در طول خط ساحلی تعیین شده است. برای کنترل نتایج از مدل تانک موج برای مقایسه میزان جابجایی ماسه در منطقه شستشوی موج استفاده شد. همچنین برای ارزیابی جهت حرکت ماسه به موازات خط ساحلی با رنگ نمودن نمونه های ماسه در سایت های منتخب، میزان توزیع آنها در امتداد خط ساحلی توسط امواج کنترل گردید. نتایج نشان می دهد که راستای غالب امواج به ترتیب از جهات غرب، شمالغرب و شمال موجب توزیع و جابجایی ماسه ها به سمت شرق شده و به نسبت فاصله از مصب رود ها میانگین قطر ذرات ماسه کوچکتر می شود. عواملی همچون دبی، دبی رسوب و مقاومت سازندهای حوضه های آبخیز منتهی به خط ساحلی به طور مستقیم در حجم نقل و انتقالات ماسه در امتداد خط ساحلی تاثیر گذارند.

طبقه بندی گالی ها بر مبنای ویژگی های مورفومتریک با استفاده از تکنیک آماری چند متغیره (مطالعه موردی : فیروز کلا – نوشهر)

محمد مهدی حسین زاده؛ رضا اسماعیلی؛ حسن جوری؛ سامانه پورکلهر

دوره 1، شماره 3 ، دی 1389

چکیده

یکی از اشکال فرسایش آبی، گالی‌ها می باشند که عامل تهدید کننده‌ای برای پایداری و تعادل منابع زیست محیطی محسوب می‌شوند. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق حوضه فیروزکلا است که در بخش کجور شهرستان نوشهر در استان مازندران واقع شده است. اطلاعات مربوط به مورفومتری گالی ها با تهیه نیمرخ از مقاطع عرضی و اندازه گیری عمق و عرض در مقاطع مختلف و ... بیشتر یکی از اشکال فرسایش آبی، گالی‌ها می باشند که عامل تهدید کننده‌ای برای پایداری و تعادل منابع زیست محیطی محسوب می‌شوند. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق حوضه فیروزکلا است که در بخش کجور شهرستان نوشهر در استان مازندران واقع شده است. اطلاعات مربوط به مورفومتری گالی ها با تهیه نیمرخ از مقاطع عرضی و اندازه گیری عمق و عرض در مقاطع مختلف و شیب کف گالی از طریق مطالعه میدانی اقدام شد. تحلیل داده ها نیز از طریق تحلیل مولفه های اصلی صورت گرفته است. نتایج تحلیل و بررسی خصوصیات فیزیکی گالی ها بر پایه مولفه های اصلی نشان می دهد که با وجود سه فاکتور، در مجموع میزان کل توجیه واریانس برابر با 59/97 درصد می باشد. تحلیل گویای این می باشد که فاکتور 1 با توجیه بیش از 616/44 درصد واریانس کل، بیشترین همبستگی را با عمق و نسبت عرض به عمق داشته است. فاکتور 2، 646/29 درصد و فاکتور 3 نیز 328/23 درصد واریانس کل را توجیه می کند. ضریب همبستگی بین خطوط سه گانه نیز نشان می دهد که عرض با محور دوم (917/0)، عمق با محور اول (955/0)، شیب با محور سوم بصورت معکوس (890/0-) و نسبت بین عرض و عمق با محور اول بصورت معکوس (859/0-) همبستگی داشته است. به منظور طبقه بندی گالی ها در منطقه، عمق و نسبت عرض به عمق در اولویت بوده و بیشترین تاثیر را در خوشه بندی گالی ها دارد.

بررسی پتانسیل پوزولانی سنگهای آتشفشانی البرز مرکزی

بهمن رحیم زاده؛ فریبرز مسعودی؛ سید محمود فاطمی عقدا؛ طیبه پرهیزکار؛ علیرضا پورخورشیدی

دوره 1، شماره 4 ، دی 1389

چکیده

در البرز مرکزی واحدهای ولکانیکی زیادی در دورانهای مختلف زمین شناسی بویژه دوران سنوزوئیک رخنمون یافته‌اند. بعضی از واحدهای ولکانیکی کم بلور و شیشه زیاد در صنعت سیمان به‌عنوان پوزولان استفاده می شود. با نمونه برداری از واحدهای مختلف البرز مرکزی و معالعه پتروگرافی و ژئوشیمی آنها، تعداد 13 نمونه جهت کاربرد در سیمان پوزولانی بعنوان جایگزین ... بیشتر در البرز مرکزی واحدهای ولکانیکی زیادی در دورانهای مختلف زمین شناسی بویژه دوران سنوزوئیک رخنمون یافته‌اند. بعضی از واحدهای ولکانیکی کم بلور و شیشه زیاد در صنعت سیمان به‌عنوان پوزولان استفاده می شود. با نمونه برداری از واحدهای مختلف البرز مرکزی و معالعه پتروگرافی و ژئوشیمی آنها، تعداد 13 نمونه جهت کاربرد در سیمان پوزولانی بعنوان جایگزین آماده شد. در بررسی پتروگرافی نمونه ها پدیده دگرسانی غیر زئولیتی غالب و مهمترین عامل در بازدارندگی مقدار فعالیت پوزولانی است. در این مطالعه از سه روش مختلف جهت سنجش خاصیت پوزولانی استفاده و نتایج آنها با هم مقایسه شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که در نمونه های البرز مرکزی روش شاخص مقاومتی مطابق با ASTM C-618 ، انطباق خوبی با نتایج دو آزمون ترموگراویمتری و تعیین غلظت تعادلی ندارد. اما نتایج آزمون ترموگراویمتری Tg با نتایج تعیین غلظت تعادلی مطابقت خوبی نشان می‌دهد. اگرچه در بسیاری از مطالعات مبنای استانداردی نمونه‌های پوزولان را براساس شاخص مقاومتی می سنجند لیکن نتایج به دست آمده از تعیین فعالیت پوزولانی به روش شاخص مقاومتی نمی‌تواند بعنوان تنها شاخص ارزیابی برای میزان فعالیت پوزولانی در نظر گرفته شود. ویژگی های پتروگرافی سنگها بعنوان مکمل ویژگی های شیمیایی بسیار مفید و تعیین کننده است.

پهنه بندی خطر سنگ ریزش بر اساس تعیین مسیر سنگ ریزش در محیط GIS (مطالعه موردی : جاده هراز -امام‌زاده علی- شهرستان آمل)

سعید مدلل دوست؛ ام البنین اولاد زاده

دوره 1، شماره 3 ، دی 1389

چکیده

منطقه امامزاده علی- آب اسک در بخش لاریجان از شهرستان آمل، استان مازندران واقع شده است. این منطقه با توپوگرافی کوهستانی، فعالیت زمین‌ساختی و لرزه‌خیزی زیاد، شرایط متنوع زمین‌شناسی و اقلیمی، عمده شرایط طبیعی را برای ایجاد طیف وسیعی از سنگ ریزش ها داراست که عمده خطرات جانی و مالی آن متوجه محور هراز، وسایل نقلیه و سرنشیانی است که از ... بیشتر

زیست چینه نگاری و سکانس های رسوبی سازند گچساران (بخش های چمپه و مول) در جنوب شرق فیروز آباد، فارس

زهره هلاکویی؛ علی صیرفیان؛ حسین وزیری مقدم

دوره 1، شماره 4 ، دی 1389

چکیده

برش مورد مطالعه با ضخامت 652 متر شامل بخش های چمپه و مول از سازند گچساران در جنوب شرق فیروزآباد واقع شده است. بخش چمپه از تناوب آهک های نازک تا متوسط لایه، آهک های مارنی و مارن و بخش مول از تناوب آهک های نازک لایه مارنی، مارن سبز- قرمز با بین لایه هائی از ژیپس و انیدریت تشکیل شده است. با توجه به حضور مجموعه فونی Archaias asmaricus-Archaias hensoni، قسمت ... بیشتر برش مورد مطالعه با ضخامت 652 متر شامل بخش های چمپه و مول از سازند گچساران در جنوب شرق فیروزآباد واقع شده است. بخش چمپه از تناوب آهک های نازک تا متوسط لایه، آهک های مارنی و مارن و بخش مول از تناوب آهک های نازک لایه مارنی، مارن سبز- قرمز با بین لایه هائی از ژیپس و انیدریت تشکیل شده است. با توجه به حضور مجموعه فونی Archaias asmaricus-Archaias hensoni، قسمت پائین برش (از قاعده تا ضخامت 112 متر) دارای سن شاتین و ادامه آن دارای سن آکی تانین می باشد. رخساره و ریز رخساره های بخش چمپه حاکی از رسوبگذاری در محیط های جزر و مدی و لاگون می باشد. محیط جزر و مدی با توجه به ریز رخساره های فنسترال مادستون و استروماتولیت بایندستون و محیط لاگون با توجه به حضور مارن سبز-خاکستری، فرامینیفرهای بدون منفذ و گاهاً منفذدار و پلوئید در بافتی از وکستون تا گرینستون شناسائی گردید. حضور تناوبی از ژیپس و انیدریت، مارن قرمز ژیپس دار، ماسه سنگ هیبرید، با مادستون کوارتز دار، مارن سبز-خاکستری، فرامینیفرهای بدون منفذ و گاهأ منفذدار و پلوئید در بافتی از وکستون تاگرینستون در بخش مول مؤید رسوبگذاری متناوب در محیط های لاگون محصور و نیمه محصور می باشد. در برش مورد مطالعه دو سکانس رسوبی کامل درجه سوم که شامل دسته رخساره های TST و HST و یک نیم سکانس رسوبی (HST) شناسائی گردید. در طول بسته رسوبی TST رخساره های مربوط به محیط لاگون نیمه محصور با افزایش نسبی در فرامینیفرها و در طول بسته رسوبی HST رخساره های مربوط به محیط لاگون محصور با کاهش فرامینیفرها مواجه شده است. مرز های سکانسی شناسایی شده نیز با مرز های هم زمان در سایر نقاط زاگرس قابل انطباق می باشند.

دوره 14 (1402)

دوره 13 (1401)

دوره 12 (1400)

دوره 11 (1399)

دوره 10 (1398)

دوره 9 (1397)

دوره 8 (1396)

دوره 7 (1395)

دوره 6 (1394)

دوره 5 (1393)

دوره 4 (1392)

دوره 3 (1391)

دوره 2 (1390)

دوره 1 (1389)

نویسنده = علی رشیدی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده