%0 Journal Article %T شبیه‌سازی خطر سیلاب با استفاده از مدل اتومات سلولی بر پایه GIS و RS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز لاویج‌رود) %J پژوهشهای دانش زمین %I دانشگاه شهید بهشتی %Z 2008-8299 %A شعبانی نیا, حسن %A متولی, صدرالدین %A جانباز قبادی, غلامرضا %A خالدی, شهریار %D 2019 %\ 05/22/2019 %V 10 %N 2 %P 47-71 %! شبیه‌سازی خطر سیلاب با استفاده از مدل اتومات سلولی بر پایه GIS و RS (مطالعه موردی: حوضه آبخیز لاویج‌رود) %K اتومات سلولی %K خطر سیلاب %K GIS و حوضه آبخیز لاویج‌رود %R 10.52547/esrj.10.2.47 %X پیش­بینی و تعیین میزان کمی فرآیندهای تولید رواناب و انتقال آن به نقطه خروجی حوضه آبخیز از اهمیت خاصی برخوردار است. برآورد پتانسیل تولید رواناب در یک حوضه جهت برنامه­ریزی در حفاظت خاک و فرسایش و نیز مدیریت حوضه­ها از لحاظ تولید رواناب و رسوب بسیار حائز اهمیت است. حوضه آبخیز لاویج­رود عمدتاً به دلیل وضعیت توپوگرافی و فیزیوگرافی، موقعیت اقلیمی، عدم رعایت مشخصات فنی در احداث راه و ابنیه فنی و تجاوز به حریم رودخانه، زمین­شناسی و دیگر عوامل مؤثر در ایجاد رواناب، دارای پتانسیل تولید سیل در برخی از مواقع سال می­باشد. در این پژوهش کارایی مدل اتومات سلولی به منزله روشی نوین و امکان تلفیق آن با برنامه­های GIS برای شبیه­سازی خطر سیلاب و هیدروگراف جریان برای لاویج­رود مطالعه شد. از داده­های کاربری اراضی، گروه­های هیدرولوژیک خاک، DEM، داده­های بارش و ضریب زبری استفاده شد که همه لایه­ها در قالب رسترهای با اندازه سلول 30×30 تهیه شدند. براساس روش SCS، ارتفاع رواناب و خطر سیلاب در حوضه به­ دست آمد. همچنین، براساس مدل موج سینماتیک، عمق جریان و بر طبق معادله مانینگ، سرعت جریان در سلول­ها محاسبه شد و از روی سرعت جریان زمان پیمایش به ­دست آمد. براساس این داده­های ورودی، گراف سری زمانی دبی سیلاب برای 35 رخداد حداکثر بارش 24 ساعته طی سال­های 1362 تا 1396 ترسیم شد. بین مقادیر مشاهده­ای و برآوردی دبی میانگین در یک ساعت و دبی حداکثر بارندگی 24 ساعته به ­ترتیب 95/0 و 98/0 درصد همبستگی در ایستگاه آغوزکتی مشاهده گردید که مبین آن است که رویکرد CA علیرغم سادگی­اش می­تواند نتایج واقع­گرایانه­ای برای یک رویداد طبیعی پیچیده مانند رواناب فراهم نماید. همچنین درصد خطای مقادیر مشاهداتی و برآوردی میانگین دبی در یک ساعت و دبی حداکثر بارندگی 24 ساعته هم به ­ترتیب 14 و 3/8 است که دقت مناسب مدل را نشان می­دهد.  %U https://esrj.sbu.ac.ir/article_97058_5e7f14d5532da9a3175cd2a9d1c1742b.pdf