TY - JOUR ID - 102669 TI - دما- فشارسنجی و پتروژنز سنگ‌های آتشفشانی سبلان: براساس شیمی کانی JO - پژوهشهای دانش زمین JA - ESRJ LA - fa SN - 2008-8299 AU - قلمقاش, جلیل AU - موسوی, سید زاهد AU - خلعتبری جعفری, مرتضی AD - گروه کانی‌شناسی و اکتشافات معدنی کاربردی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران AD - گروه علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشکین‌شهر، مشکین شهر، ایران AD - گروه زمین‌شناسی کاربردی، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 13 IS - 3 SP - 26 EP - 43 KW - ایران KW - پتروژنز KW - دما- فشارسنجی KW - سبلان KW - شیمی کانی DO - 10.48308/esrj.2022.102669 N2 - آتشفشان سبلان از آتشفشان­های پلیوسن-کواترنری در شمال غربی ایران می­باشد. براساس تاریخچه فعالیت به دو بخش سبلان قدیمی و سبلان جوان قابل طبقه­بندی است. ترکیب سنگ­های آتشفشانی سبلان قدیمی تراکی­آندزیتی تا آندزیتی و به ندرت تراکی داسیتی و سنگ­های آتشفشانی سبلان جوان بیشتر داسیتی تا تراکی آندزیتی است. ترکیب پلاژیوکلاز در سنگ­های آتشفشانی سبلان قدیمی در محدوده الیگوکلاز تا آندزین، و در سنگ­های آتشفشانی سبلان جوان در محدوده الیگوکلاز و آندزین است. پتاسیم فلدسپار در این سنگ­ها از نوع سانیدین و ارتوکلاز است. الیوین و پیروکسن­های سنگ­های آتشفشانی سبلان قدیمی، به ترتیب از نوع کریزولیت و دیوپسید- اوژیت می­باشند. ترکیب میکاهای سنگ­های آتشفشانی سبلان جوان بیشتر بیوتیتی است. آمفیبول­های سنگ­های آتشفشانی سبلان جوان بیشتر از نوع مگنزیوهورنبلند هستند و به ندرت برخی از آنها ترکیب ادنیتی دارند. بر پایه نمودارهای شیمی کانی، سنگ­های آتشفشانی سبلان با ماهیت ساب آلکالن و کالک آلکالن در محیط کوهزایی پدید آمده­اند. پیروکسن‌های سبلان قدیمی در فشار 5 تا 10 کیلوبار و عمق حدود 5/17 تا 35 کیلومتری متبلور شده­اند. درشت بلورهای آمفیبول سبلان جوان در فشار 1 تا 3 کیلوبار و عمق حدود 5/3 تا 5/10 کیلومتری، و دمای حدود 725 تا 750 درجه سانتیگراد متبلور شده­اند. با در نظر گرفتن دمـای تبلور آمفیبول (725 تا 750 درجه سانتیگراد) و مدلسازی بیوتیت با بافر FMQ، گریزندگی اکسیژن در زمان تبلور بیوتیت حدود 16- تا 50/16- ارزیابی می­شود. گریزندگی بالای اکسیژن و حضور کانی­های آب دار، نشانگر تاثیر محیط فرورانشی غنی از آب بر ماگمای اولیه آتشفشان سبلان جوان است. UR - https://esrj.sbu.ac.ir/article_102669.html L1 - https://esrj.sbu.ac.ir/article_102669_5bcca9753a845756a798478c2199c0d2.pdf ER -