TY - JOUR ID - 103058 TI - سیستماتیک اثر فسیل‌های نهشته‌های فلیشی کرتاسه بالایی در جنوب گلباف، استان کرمان JO - پژوهشهای دانش زمین JA - ESRJ LA - fa SN - 2008-8299 AU - شاکری, سعیده AU - لطف آباد عرب, احمد AU - وزیری, محمدرضا AD - بخش زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 14 IS - 2 SP - 90 EP - 107 KW - اثرفسیل KW - توربیدایت KW - فلیش KW - کرتاسه KW - کرمان KW - گلباف DO - 10.48308/esrj.2023.103058 N2 - مقدمه: نهشته­ های کرتاسه منطقه گلباف بخشی از زون راین-گوک-خانا خاتون در کمربند چینه­شناسی- ساختاری رفسنجان است (دیمیترییویک و جوکوویچ، 1973). در این کمربند، نهشته­های کرتاسه به رخساره­های کم عمق تا عمیق تقسیم می­شوند و کامل­ترین نهشته­های کرتاسه را می­توان در ناحیه راین-گوک-خان خاتون یافت (Dimitrijevic, 1973). سن این رسوبات کرتاسه بالایی (کنیاسی-سانتونی) است. این رسوبات حاوی نهشته­های آواری است که به تدریج و با شیب یکسان در کرتاسه زیرین و نئوژن قرار دارند. این بخش دارای توالی سنگ­شناسی از سیلت ستونی، ماسه سنگ سیلتی و شیل است که حاوی فسیل­ها و گونه­هایی است که در لایه­های واریزه این بخش شناسایی شده­اند. در این مقاله سعی شده است به­طور سیستماتیک فسیل­های موجود شناسایی و الگوهای رفتاری آنها مورد بحث و بررسی قرار گیرد.مواد و روش­ها: در عملیات صحرایی پس از شناسایی برش مورد نظر و تعیین مرزها و همچنین ابتدا و انتهای برش مورد نظر، ضخامت هر لایه اندازه­گیری و مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز یادداشت شد و در صورت انجام نمونه­برداری، فسیل از رسوبات برداشت شد. در آزمایشگاه پس از عکس­برداری از هر نمونه، ویژگی­های هر فسیل از قبیل شکل، اندازه، ابعاد و نوع نگهداری در رابطه با سطح لایه­بندی، تزئینات و اجزای مختلف شناسایی شد. سپس فسیل­های ردیابی براساس وضعیت رفتاری طبقه­بندی شدند و در نهایت سیستماتیک فسیلی به­طور کامل نوشته شد.نتایج و بحث: فسیل­های ردیابی سازه­های بیولوژیکی در محیط­های رسوبی هستند که توسط ارگانیسم­ها در رسوبات نرم تا سخت تشکیل می­شوند. توربیدیت­ها عموماً به صورت نهشته­های فلیش یافت می­شوند و به عنوان رخساره­های سنگی عمیق حوضه­ای در نظر گرفته می­شوند. از آنجایی که فسیل‌های ردیابی در منطقه گلباف گسترده و فراوان است، بنابراین برای دستیابی به محیط‌های رسوبی کدورت، براساس داده‌های باستان‌شناسی، ترکیب داده‌های باستان‌شناسی با داده‌های رسوب‌شناسی و عناصر ساختاری ضروری است. رخساره­های سنگی توالی مورد مطالعه شامل رخساره­های سیلتستون، ماسه سنگ سیلتی و شیلی می­باشد. در این بسترها میزان رسوب گذاری کم تا زیاد است. با توجه به داده‌های باستان‌شناسی، تنوع و فراوانی فسیل‌ها در توالی رسوبی مورد مطالعه، بر روی سطح لایه‌های ماسه‌سنگ و سیلت‌سنگ سیلتی، می‌توان نتیجه گرفت که بیشتر فسیل‌ها به شکل قالب در سطح زیرین خود هستند. فعالیت جانوران بر روی سطح بالایی متمرکز شده و پس از رسوب توسط رسوبات ماسه سنگی و سیلت استون قالب­گیری شده است. بنابراین بیشتر فسیل­ها در قسمت­های میانی پس از وقوع جریان­های متلاطم و در محیطی نسبتا آرام تشکیل شده­اند.نتیجه ­گیری: نهشته­ های فلیش کرتاسه بالایی در ناحیه گلباف ضخامت مناسبی دارند و ایکنوفسیل های این بخش از تنوع و فراوانی بسیار بالایی برخوردار هستند. مطالعات قوم­شناسی و رسوب­شناسی بر روی رسوبات منطقه مورد مطالعه بیانگر شرایط آرام در بستر حوضه است. با توجه به نوع، فراوانی و پراکندگی فسیل‌ها در توالی مورد مطالعه، می‌توان نتیجه گرفت که ضخامتی از توالی Set bar در جنوب گلباف در شرایط مناسبی برای ایجاد فسیل است. عداد 68 ایکنوگونه متعلق به 30 ایکنوجنس مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفته که با توجه به فراوانی اثرفسیل­ها در برش مورد، به مطالعه اثر جنس­هایPlanolites isp., Paleophycus isp., Ophiomorpha rudis, Thalassinoides suevicus, Helminthopsis isp., Helminthorhaphe felxcous, Cochlichnus isp., Cosmorhaphe isp., Zoophycos isp. و Paleodictyon strozzii می­پردازیم. براساس تنوع اثرجنس­های شناسایی شده، سن نهشته­های فلیشی در برش گلباف کنیاسین - سانتونین پیشنهاد می­شود. این اثرفسیل­ها بیشتر شامل آثار خزشی – تغذیه­ای یا تغذیه­ای می­باشند. تنوع و فراوانی اثرفسیل­ها در برش مورد مطالعه، نشان دهنده شرایط محیطی و اکولوژی مناسب در زمان ته­نشست رسوبات می­باشد. این اثرفسیل­ها در یک محیط دریایی کم­عمق تا توربیدایتی یافت می­شوند که از  حفظ شدگی و تنوع خوبی برخوردار بوده و بیشترین فراوانی آنها در بخش میانی این برش دیده می­شود. UR - https://esrj.sbu.ac.ir/article_103058.html L1 - https://esrj.sbu.ac.ir/article_103058_145f6ebd9a0c4ebbdc95e07d9b33df12.pdf ER -