TY - JOUR ID - 95932 TI - ترازیابی زبانه های پرفشار سیبری هنگام رخداد سرماهای بحرانی در ایران مرکزی JO - پژوهشهای دانش زمین JA - ESRJ LA - fa SN - 2008-8299 AU - براتی, غلامرضا AU - احمدی, محمود AU - میرزایی, ابراهیم AU - بیتار, محمد AD - استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی AD - استادیار، معاون فنی و شبکه ایستگاههای هواشناسی کشور، تهران AD - دانش آموخته کارشناسیارشد آب و هواشناسی دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 7 IS - 2 SP - 117 EP - 129 KW - زبانه پرفشار KW - سیبری KW - ایران مرکزی KW - سرمای بحرانی DO - N2 - ایران مرکزی سرزمینی خشک نیمه خشک است که دچار تنش­های حرارتی چشمگیر است. سرماهای شدید بویژه طی زمستان از جمله مهم­ترین چالش­های این سرزمین است. در تحقیق کنونی برای ترازیابی سرماهای بحرانی ایران مرکزی، دماهای صفر و زیرصفر از داده­های دمای بیشینه روزانه مربوط به مجموع هشت شهر شامل شاهرود، تهران، سمنان، کاشان، اصفهان، یزد، کرمان و بم در بازه آماری 1980-2012 فراهم شد. در نخستین گام با تنظیم جداول پراکنش روزانه، تعداد 47 سرما شناسایی شد بهره­گیری از دو شناسه زمانی و مکانی شامل رخداد سرما دست کم طی دو روز پیاپی و گزارش سرما دست کم در دو ایستگاه، 17 مورد موج هوای سرد را به عنوان سرماهای بحرانی مشخص نمود. تهیه و انتقال داده­های جو از بایگانی NCEP/NCAR  به محیط GRADS، تبدیل آنها به داده­های رقومی طی تاریخ­های رخداد و رسم نقشه­های روزانه و ترکیبی هوا، سه مرحله از کار بود که به طراحی الگوهای همدید انجامید. نتایج نشان داد برای مدل­سازی شار افقی زبانه­های هوای سرد سیبری به سوی ایران مرکزی، تراز 1000 ه. پ مطلوب است. الگوهای این تراز نشان دادند هنگامی­که در ایران مرکزی سرما رخ می­دهد، بیرونی­ترین پربندهای پرارتفاع سیبری اعم از بسته و پشتیبان به ترتیب روی سرزمین پژوهش حضور مستقیم و غیر مستقیم دارند. در الگوی ترازهای بالاتر شامل 750، 500 و 300 ه.پ برای برخی از سرماهای بحرانی بر فراز اروپا و شمال دریای خزر، حضور پرارتفاع‌های مهاجر مشخص گردید. از این رو می­توان ایران مرکزی را پیوندگاه شار افقی هوای سرد از شمال خاوری و شار عمودی هوای سرد از شمال باختری دانست. UR - https://esrj.sbu.ac.ir/article_95932.html L1 - https://esrj.sbu.ac.ir/article_95932_536d80102db1f68303abef6b6ebdd84c.pdf ER -