TY - JOUR ID - 96902 TI - بررسی تغییرات ارتفاع تراز ناواگرا در ایران JO - پژوهشهای دانش زمین JA - ESRJ LA - fa SN - 2008-8299 AU - مرادی, محمد AD - استادیار، پژوهشکده هواشناسی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 10 IS - 1 SP - 1 EP - 17 KW - تراز بدون واگرائی KW - نیمرخ قائم واگرائی KW - همگرائی افقی DO - 10.52547/esrj.10.1.1 N2 - در این پژوهش تغییرات ارتفاع تراز ناواگرا در ماه‌های ژانویه و ژولای در دوره آماری 2015-1976 در ایران بررسی شد. تراز ناواگرا، پایین‌ترین تراز فشاری است که در آن واگرائی افقی صفر می‌باشد. در ایران نه نقطه انتخاب و نیمرخ قائم میدان واگرائی‌ افقی و امگا در این نقاط تحلیل شد. بررسی روزانه نیمرخ قائم واگرائی در حالت­های موردی نشان داد که چون کم‌فشارها (پرفشارها) با همگرائی (واگرائی) در ترازهای زیرین و واگرائی (همگرائی) در ترازهای بالا همراه است، پس حداقل یک تراز ناواگرا در مناطقی که تحت­تاثیر این سامانه‌ها قرار می‌گیرند، وجود دارد و ارتفاع تراز ناواگرا به ژرفای همگرائی (واگرائی) زیرین بستگی دارد. هر چه ژرفای همگرائی (واگرائی) زیرین بیشتر باشد، تراز ناواگرا در سطح فشاری بالاتری قرار می­گیرد. بنابراین تراز ناواگرا در کم‌فشار‌های گرمائی، در تراز فشاری پایین‌تری هستند. بررسی میانگین ماهانه نیمرخ قائم واگرائی نشان داد که در شمالغرب، غرب، جنوبغرب، مرکز، جنوب، شرق و جنوبشرق ایران، تراز ناواگرا در ژولای پایین‌تر از ژانویه است. این تفاوت به دلیل وجود کم‌فشار‌گرمائی در این ماه و ایجاد حرکت صعودی و همگرائی کم‌عمق می‌باشد. در شمال و شمالشرق ایران تراز ناواگرا در ژانویه پایین‌تر از ژولای است. این مناطق در ماه ژولای کمتر تحت‌تاثیر کم‌فشار‌گرمائی قرار دارند. بررسی نتایج روند نشان داد که تغییرات میانگین ماهانه تراز ناواگرا در ژولای در غرب و شمالشرق ایران روند صعودی دارد که معرف کاهش ژرفای همگرائی زیرین ناشی از کم‌فشارهای عبوری است. در مرکز و جنوب ایران این کمیت دارای روند نزولی است که بیانگر افزایش ژرفای همگرائی زیرین ناشی از کم‌فشار‌گرمائی در این منطقه است. UR - https://esrj.sbu.ac.ir/article_96902.html L1 - https://esrj.sbu.ac.ir/article_96902_3ccf06724ccca74256335932073dc938.pdf ER -