TY - JOUR ID - 97260 TI - روابط بندال‌های کم‌فشار بریده و دوام یخبندان‌های بهاره ایران JO - پژوهشهای دانش زمین JA - ESRJ LA - fa SN - 2008-8299 AU - جعفری, فرزانه AU - براتی, غلامرضا AU - مرادی, محمد AD - گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران AD - پژوهشکده هواشناسی، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، تهران، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 11 IS - 1 SP - 208 EP - 222 KW - یخبندان بهاره KW - کم‌فشار بریده KW - بندال KW - ایران DO - 10.52547/esrj.11.1.208 N2 - بادهای غربی ضعیف در عرض‌های جغرافیایی بالا و میانی سبب بندال‌های کم‌فشار بریده می‌شوند و این بندال‌ها پدیده‌های جوی بادوام مانند موج‌های یخبندان را پدید می‌آورند. ایران در جنوب عرض‌های میانی هر ساله درگیر موج‌های یخبندان‌ بهاره است. هدف ما در این تحقیق بررسی اثرات بندال‌های بریده بر دوام یخبندان در ایران بود. برای رسیدن به این هدف داده‌های دمای کمینه روزانه 69 ایستگاه هواشناسی طی 20 مارس 1968 تا 21 ژوئن 2014 (برابر با فصل بهار در تقویم ایران) از سازمان هواشناسی تهیه شد. بر پایه جداول پراکنش دماهای گزارش شده و نمودارهای تغییرات فراوانی آنها، تعداد 114 موج با دوام 3 تا 25 روز شناسایی شد. بررسی نقشه‌های‌ هوای تراز 500 هکتوپاسکال طی روزهای اوج بادوام‌ترین یخبندان‌ها نشان داد که سامانه غالب در 18 موج یخبندان بندال‌ها از نوع کم‌فشار بریده بوده‌اند. این سامانه‌ها در پیرامون دریای خزر با مرکزیت شرق این دریا نمایان و برای روزهای متمادی ماندگار شدند و بادهای غربی را به دو شاخه اصلی در شمال و فرعی در جنوب تقسیم کردند. نتایج نشان داد چهار عامل شامل «جابجایی مورب کم‌فشارهای بریده از جنوب اسکاندیناوی به سوی فلات پامیر» و «حرکت شرق‌سوی ناوه‌ها»، هر دو در تراز 500 هکتوپاسکال و «موقعیت رشته کوه زاگرس» و «مسیرهای ورود زبانه‌های هوای سرد پرفشار سیبری»، هر دو در تراز دریای آزاد؛ زمینه‌ساز نفوذ متقارن امواج یخبندان در غرب و شرق ایران بوده‌اند. UR - https://esrj.sbu.ac.ir/article_97260.html L1 - https://esrj.sbu.ac.ir/article_97260_4ddeb6b76777f41201235d3b117a17eb.pdf ER -