علمی -پژوهشی
مهدی زارعی؛ راضیه مهدیزاده
چکیده
گنبد نمکی جهانی، یکی از 122 رخنمون گنبدهای نمکی جنوب ایران، در منطقه جنوب استان فارس با آب و هوای گرم و خشک واقع شده است. سنگ نمک این گنبد نمکی متعلق به سازند هرمز با سن پرکامبرین-کامبرین میانی میباشد که در بخشهای شمالی و خاوری گنبد رخنمون بارزی دارد. گنبد نمکی جهانی از نظر زمینشناسی یک گنبد نمکی فعال است و شامل دو بخش مرتفع و پست ...
بیشتر
گنبد نمکی جهانی، یکی از 122 رخنمون گنبدهای نمکی جنوب ایران، در منطقه جنوب استان فارس با آب و هوای گرم و خشک واقع شده است. سنگ نمک این گنبد نمکی متعلق به سازند هرمز با سن پرکامبرین-کامبرین میانی میباشد که در بخشهای شمالی و خاوری گنبد رخنمون بارزی دارد. گنبد نمکی جهانی از نظر زمینشناسی یک گنبد نمکی فعال است و شامل دو بخش مرتفع و پست که نتیجه خروج نمک در دو مرحله میباشد. در این تحقیق تأثیر گنبد نمکی جهانی بر کیفیت منابع آبی مجاور با استفاده از روشهای زمینشناسی و هیدروژئولوژیک مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که این گنبد در تخریب کیفیت آب رودخانه فیروزآباد تاثیر قابل توجهی دارد به طوری که هدایت هیدرولیکی رودخانه که قبل از تماس 700 میکروزیمنس بر سانتیمتر است در ایستگاه پایین دست به 13000 میکروزیمنس بر سانتیمتر افزایش مییابد. همچنین آبرفت دشت آزادگان در جنوب و آبخوان آهک سروک در تاقدیس مجاور گنبد نمکی نیز تحتتاثیر شورابههای گنبد نمکی جهانی قرار گرفتهاند.
علمی -پژوهشی
زینب اعتمادخواه؛ محمد مهدی خطیب؛ محمد حسین زرین کوب
چکیده
گرانیتوئید بیبی مریم با روند کلی شمال باختر- جنوب خاور به درون مجموعهی افیولیتی نهبندان، در شمال پهنهی جوش خورده سیستان نفوذ کرده است. این توده با جنبش همزمان با زمینساخت در خلال جایگیری و سردشدگی، ثبت کنندهی رویدادهای زمینشناختی هر چند کوتاه مدت مرتبط با دگرریختی پوسته است. گسترش ریزساختارهای حالت ماگمایی تا حالت ...
بیشتر
گرانیتوئید بیبی مریم با روند کلی شمال باختر- جنوب خاور به درون مجموعهی افیولیتی نهبندان، در شمال پهنهی جوش خورده سیستان نفوذ کرده است. این توده با جنبش همزمان با زمینساخت در خلال جایگیری و سردشدگی، ثبت کنندهی رویدادهای زمینشناختی هر چند کوتاه مدت مرتبط با دگرریختی پوسته است. گسترش ریزساختارهای حالت ماگمایی تا حالت جامد دما پایین در این توده، گویای فرگشت ریزساختاری با کاهش محتوای مذاب در هنگام تبلور است. وجود شواهد آشکار از دگرریختی در حضور مذاب و ریزساختهای حالت جامد دمای بالا روشنگر گسترش فابریکها در هنگام و یا اندکی پس از تبلور کامل ماگما است. با ادامهی دگرریختی، فابریکهای دما پایین همچون چرخش در دانههای دوباره تبلور یافتهی کوارتز، سوگیری خرد دانههای کوارتز و ریزگسلها در فلدسپار گسترش یافتهاند. تراژکتوری برگوارگیها در سراسر توده نمایانگر راستای عمومی شمال باختر- جنوب خاور است. وجود ریزساختهای همزمان ماگمایی و سازگاری فابریکهای صفحهای حالت جامد مزوسکوپی با راستای عمومی ساختارهای اصلی، گویای پیوستگی زمانی گسترش فابریکها با دگرریختی در این بخش از پهنهی سیستان است.
علمی -پژوهشی
مهدی یزدی؛ علی بهرامی؛ حسین وزیری مقدم؛ فرانسیسکو وگا
چکیده
بررسی افقهای مهرهداران سازند پابده در برشهای پل نعل اشکنان، کوهانک، قنبر سینی و امیدآباد (منطقه کوهرنگ) منجر به شناسایی 8 خانواده از ماهیهای استخوانی Sternoptychidae, Gonostomatide, Fistularidae, Photichthyidae, Gempylidae, Myctophidae, Clupeidae, Acanthuridae, و 3 گونه از میگوهای فسیل Eopabdehus babaheydariensis, Eogordonella iranianiensis, Parsacus eocenicus گردید. همچنین براساس فرامینیفر های ایزوله ...
بیشتر
بررسی افقهای مهرهداران سازند پابده در برشهای پل نعل اشکنان، کوهانک، قنبر سینی و امیدآباد (منطقه کوهرنگ) منجر به شناسایی 8 خانواده از ماهیهای استخوانی Sternoptychidae, Gonostomatide, Fistularidae, Photichthyidae, Gempylidae, Myctophidae, Clupeidae, Acanthuridae, و 3 گونه از میگوهای فسیل Eopabdehus babaheydariensis, Eogordonella iranianiensis, Parsacus eocenicus گردید. همچنین براساس فرامینیفر های ایزوله شناسایی شده از بالای افقهای ماهی دار در برشهای کوهانک و پل نعل اشکنان سن افقهای مورد مطالعه ائوسن میانی تعیین گردید.
علمی -پژوهشی
لیلی بسطامی؛ میررضا موسوی؛ محبوبه حسینی برزی
چکیده
در این تحقیق سازند روته با سن پرمین میانی بهمنظور بررسی فرآیندهای دیاژنتیکی مؤثر و کانیشناسی اولیه در برشهای خور (با ضخامت 212 متر) و سنگسر (با ضخامت 106 متر) واقع در دامنهی جنوبی البرز مرکزی و برش مکارود (با ضخامت 222 متر) واقع در دامنهی شمالی البرز مرکزی مورد مطالعات پتروگرافی (385 مقطع نازک) و ژئوشیمیایی (60 نمونه) قرار گرفته ...
بیشتر
در این تحقیق سازند روته با سن پرمین میانی بهمنظور بررسی فرآیندهای دیاژنتیکی مؤثر و کانیشناسی اولیه در برشهای خور (با ضخامت 212 متر) و سنگسر (با ضخامت 106 متر) واقع در دامنهی جنوبی البرز مرکزی و برش مکارود (با ضخامت 222 متر) واقع در دامنهی شمالی البرز مرکزی مورد مطالعات پتروگرافی (385 مقطع نازک) و ژئوشیمیایی (60 نمونه) قرار گرفته است. طی مطالعات پتروگرافی با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان و کاتدولومینسانس شواهد مربوط به محیطهای دیاژنتیکی دریایی، متائوریکی و تدفینی در سازند روته شناسایی شده است. سیمانیشدن، سیلیسیشدن، دولومیتیشدن، تبلور مجدد و انحلال مهمترین فرآیندهای مؤثر در سازند روته میباشند. تغییرات عناصر فرعی آهکهای سازند روته و مقایسهی آنها با نتایج ارائه شده توسط دیگر محققین نشاندهندهی کانیشناسی اولیهی آراگونیتی است. تغییرات 1000*Sr/Ca (wt) در برابر Mn حاکی از یک سیستم دیاژنتیکی باز در هر سه برش مطالعه شده است. براساس شواهد پتروگرافی و ژئوشیمیایی تأثیر دگرسانی در برش سنگسر کمتر از برشهای خور و مکارود بوده است.
علمی -پژوهشی
محسن لیاقت؛ محمدحسین آدابی
چکیده
رسوبگذاری کربناتهای کمعمق در خلال تریاس پیشین در شمال شرق ایران (سازند سفیدکوه: در پنجره آقدربند) شاخص است. این سازند به سن اسکیتین پسین در برش نمونه با ناپیوستگی بر روی سازند قرهقیطان واقع شده و به طور ناپیوسته نیز در راس با سازند نظرکرده پوشیده میشود. این سازند به منظور ارزیابی مدل رسوبی، کانیشناسی اولیه کربناته ...
بیشتر
رسوبگذاری کربناتهای کمعمق در خلال تریاس پیشین در شمال شرق ایران (سازند سفیدکوه: در پنجره آقدربند) شاخص است. این سازند به سن اسکیتین پسین در برش نمونه با ناپیوستگی بر روی سازند قرهقیطان واقع شده و به طور ناپیوسته نیز در راس با سازند نظرکرده پوشیده میشود. این سازند به منظور ارزیابی مدل رسوبی، کانیشناسی اولیه کربناته و فرآیندهای دیاژنزی در برشهای کال فقیر (215 متر)، کال انگور (75 متر)، کال غالک (70 متر) و کال عنابه (30 متر) با استفاده از مطالعات پتروگرافی و آنالیزهای ژئوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات پتروگرافی منجر به تشخیص 12 ریزرخساره که در چهار کمربند رخسارهای: جزرومدی، لاگون و سد واقع در رمپ داخلی و ریزرخسارههای دریای باز مربوط به رمپ میانی و خارجی، شد. فراوانی رسوبات جزرومدی همراه با رخساره ااییدی سدی و نبود سد بزرگ ریفی و رسوبات توربیداتی (calciturbidite) حاکی از رسوبگذاری این سازند در یک سیستم رمپ همشیب کربناته میباشد. فراوانی اجزاء اسکلتی و غیر اسکلتی از جنس آراگونیت همراه با سیمان آراگونیتی، اایید قالبی (oomold) و حضور دولومیت همراه با مقدار بالای عنصر استرانسیوم (Sr) اشاره به کانیشناسی اولیه آراگونیت در کربناتهای سازند سفیدکوه در زمان تشکیل دارد. فرآیندهای دیاژنزی در این سازند شامل: سیمانی شدن، دولومیتی شدن، ددولومیتی شدن، میکریتی شدن، آشفتگی زیستی، هماتیتی شدن، فشردگی، انحلال، پرشدگی رگه، فسفاتی شدن، پیریتی شدن و استیلولیتی شدن میباشند. مهمترین فرآیند دیاژنزی در این سازند سیمانی شدن و دولومیتی شدن بوده که نهشتههای سازند سفیدکوه را تحتتاثیر قرار دادهاند. مقادیر عناصر اصلی (Ca و Mg) و عناصر فرعی (Sr,Na Fe و Mn) (همچون مقادیر بالای Sr) نشان از رسوبگذاری سازند سفیدکوه در محیط نیمهحارهای کمعمق بوده و آراگونیت مینرالوژی اولیه بوده است. تغییرات Sr/Ca حاکی از رخداد دگرسانی دیاژنز در سیستم بسته تا کاملا باز، با واکنش بالای آب/سنگ است که دولومیتی شدن، انحلال و سیمانی شدن در مطالعات پتروگرافی موید آن است.
علمی -پژوهشی
پرویز عبدی نژاد؛ سادات فیض نیا؛ حمیدرضا پیروان؛ فرج اله فیاضی؛ امیر علی طباخ شعبانی
چکیده
واحدهای مارنی در حدود 4438 کیلومترمربع از سطح استان زنجان معادل 20 درصد را تشکیل می‌دهند. هدف از این مطالعه بررسی مهمترین خصوصیات فیزیکوشیمیایی موثر در طبقهبندی واحدهای مارنی استان زنجان با استفاده از تحلیل عاملی است. برای این منظور با گروهبندی و تلفیق نقشه‌های شیب، اقلیم و واحدهای مارنی سازندهای زمینشناسی 18 واحد کاری تعریف ...
بیشتر
واحدهای مارنی در حدود 4438 کیلومترمربع از سطح استان زنجان معادل 20 درصد را تشکیل می‌دهند. هدف از این مطالعه بررسی مهمترین خصوصیات فیزیکوشیمیایی موثر در طبقهبندی واحدهای مارنی استان زنجان با استفاده از تحلیل عاملی است. برای این منظور با گروهبندی و تلفیق نقشه‌های شیب، اقلیم و واحدهای مارنی سازندهای زمینشناسی 18 واحد کاری تعریف شد. 120 نمونه از مواد مارنی از عمق 30-0 سانتیمتری برداشت شد و ویژگیهای فیزیکوشیمیایی اندازهگیری گردید. بر اساس روش تحلیل عاملی متغیرهای فیزیکوشیمیایی برای واحدهای مارنی در سه عامل خلاصه شد. بهطوریکه عامل اول مربوط به خصوصیات فیزیکی و بهویژه بافت خاک واحدهای مارنی میباشد. متغیرهای پتاسیم و سدیم محلول می‌تواند بهعنوان معرف و متغیر اصلی عامل دوم باشد و پتاسیم محلول متغیر اصلی این عامل است. درصد مواد آلی (OC) و حد خمیری می‌توانند بهعنوان متغیر اصلی عامل سوم انتخاب شود. بنابراین متغیرهای بافت خاک، پتاسیم و سدیم محلول و درصد مواد آلی و حد خمیری مهمترین متغیرهایی هستند که با توجه به بیشترین ضریب همبستگی با عاملها در منطقهی مورد مطالعه انتخاب شدند. بدیهی است که هر یک از عاملهای فوق به نحوی در خصوصیات فیزیکوشیمیایی و تفکیک و متمایز کردن واحدهای مارنی استان زنجان موثر میباشند.
علمی -پژوهشی
اسمعیل پودینه؛ برومند صلاحی؛ محمود خسروی؛ محسن حمیدیان پور
چکیده
هدف از انجام این تحقیق بررسی روند تغییرات سرعت باد در ایستگاه سینوپتیک زابل با استفاده از روشهای ناپارامتری است. دو آزمون من-کندال و شیب تخمین سن جهت تحلیل روند داده‌های سرعت متوسط ماهانه باد و باد بیشینه و فراوانی باد بیشینه در مقیاس ماهانهی ایستگاه زابل با دوره مطالعاتی 1963-2014 استفاده گردید. نتایج حاصل از بهکارگیری دو روش ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق بررسی روند تغییرات سرعت باد در ایستگاه سینوپتیک زابل با استفاده از روشهای ناپارامتری است. دو آزمون من-کندال و شیب تخمین سن جهت تحلیل روند داده‌های سرعت متوسط ماهانه باد و باد بیشینه و فراوانی باد بیشینه در مقیاس ماهانهی ایستگاه زابل با دوره مطالعاتی 1963-2014 استفاده گردید. نتایج حاصل از بهکارگیری دو روش در کلیه ماه‌ها در سطح اطمینان 99% با یکدیگر مطابقت داشتند اما در سطح اطمینان 95%، آماره آزمون من-کندال روند خاصی را نشان نمی‌داد در حالی که روش شیب تخمین سنچنین روندی را تأیید می‌کرد. در بررسی نتایج فراوانی باد بیشینه روش شیب تخمین سن در سطوح اطمینان 95% و 99% هیچ‌گونه روندی را نشان نداد ولی نتایج آماره من-کندال برای ماه اوت در سطح اطمینان 95% وجود روند را در این ماه تأیید نمود. بررسی نتایج تغییرات کمیت سرعت متوسط و بیشینه باد در ایستگاه سینوپتیک زابل نشان داد که سرعت متوسط و بیشینه این ایستگاه طی دوره مطالعاتی مذکور 1963-2014 در دوره گرم سال که مصادف با دوره استیلای بادهای 120 روزه است دارای روند مثبت و افزایشی بوده است که این روند افزایشی در سرعت بیشینه بادها محسوس‌تر از متوسط سرعت بادها است. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان‌دهنده وجود روند افزایشی معنیدار توسط هر دو آزمون بهکار گرفته شده در کمیت سرعت متوسط و بیشینه باد است.
علمی -پژوهشی
رضا خوش رفتار
چکیده
میتوان گفت در همه فرهنگها، داستانهای فولکلور بیانگر میزان آگاهی مردم از نیروهای طبیعت و همچنین ارتباط بین انسان و طبیعت است. سایتهای زمینشناسی و ژئومورفولوژیکی، به دلایلی مانند عجیب و غریب بودن، عظمت و رنگهای متنوع، بیشتر مورد توجه انسانها بوده و بخشی از فرهنگ مردم را طی قرون متمادی تشکیل دادهاند. در ژئومورفولوژی ...
بیشتر
میتوان گفت در همه فرهنگها، داستانهای فولکلور بیانگر میزان آگاهی مردم از نیروهای طبیعت و همچنین ارتباط بین انسان و طبیعت است. سایتهای زمینشناسی و ژئومورفولوژیکی، به دلایلی مانند عجیب و غریب بودن، عظمت و رنگهای متنوع، بیشتر مورد توجه انسانها بوده و بخشی از فرهنگ مردم را طی قرون متمادی تشکیل دادهاند. در ژئومورفولوژی فرهنگی، ارتباط بین بعضی از بخشهای فرهنگی یک سرزمین با زمینههای ژئومورفولوژیکی که این بخشهای فرهنگی در آن شکل گرفتهاند، بررسی میشود. علاوه بر این، تعدادی از این سایتها ممکن است در بین اهالی منطقه، از احترام خاصی برخوردار بوده و از جنبه اعتقادی، دارای اهمیت باشند. در این پژوهش، طی یک دوره 10 ساله (1387-1396)، عمدتاً براساس مطالعات میدانی و تحلیلی، تعدادی از ژئومورفوسایتهای کارستی، شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت. بررسی فولکلور استان زنجان در زمینه شکلگیری لند فرمهایی مانند تنگ اندآباد، چشمه اژدها تو و غار خرمنهسر، نشان‌دهنده نقش لند فرمهای کارست در باورهای مردم و همچنین بیانگر یکی از ویژگیهای معیشتی و اقلیمی منطقه، یعنی کمبود آب است.
علمی -پژوهشی
فرانک سعیدی فرد؛ محمد تقی رضویان؛ مرتضی قورچی
چکیده
رانت امتیازی انحصاری، ثروت، مازاد و سودی غیر تولیدی، درآمدی بی تلاش و خارج از فعالیتهای مولد اقتصادی همراه با بهره‌گیری از نفوذ سیاسی یا اقتصادی میباشد. در کشورهای دارای اقتصاد رانتی، عملا تولید فضا در چارچوب مدیریت فک شده، رانت و اقتصاد برگرفته از آن میباشد و تخریب فضا بهعلت فشار بورژوازی مستغلات، گتو بندی کالبدی، فضاهای ...
بیشتر
رانت امتیازی انحصاری، ثروت، مازاد و سودی غیر تولیدی، درآمدی بی تلاش و خارج از فعالیتهای مولد اقتصادی همراه با بهره‌گیری از نفوذ سیاسی یا اقتصادی میباشد. در کشورهای دارای اقتصاد رانتی، عملا تولید فضا در چارچوب مدیریت فک شده، رانت و اقتصاد برگرفته از آن میباشد و تخریب فضا بهعلت فشار بورژوازی مستغلات، گتو بندی کالبدی، فضاهای رانتی، سودمحور، بوم ستیز، مردم گریز، دوگانه و تخریبی دیده میشود. مناسبات قدرت و اقتصاد فک شده فضا را میسازند و شهرساز، آلتی برای قدرت شده است و طبقات نوکیسه فضا را با هدف سوداگری تولید و بازتولید میکنند. براساس نمود اقتصاد رانتی بر سازمان فضایی شهر تهران نظیر تراکم فروشی، سرمایه داری مسکن، رانت زمین، تغییر کاربری و غیره، هدف این مقاله بررسی نمود اقتصاد رانتی بر سازمان فضایی شهر تهران میباشد. در این پژوهش از روش شبه دلفی در مصاحبه با نخبگان و افراد متخصص و جهت میزان اثرگذاری و شدت تاثیرگذاری زیرمعیارها از مدل دیماتل استفاده شده است. برای جمع‌آوری اطلاعات از مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای استفاده شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که در بین معیارهای اقتصادی، افزایش درآمد ناشی از تراکم فروشی با دارا بودن بیشترین ضریب وزنی و اثرگذاری مستقیم در جایگاه اول با کسب امتیاز 55/12، در بین معیارهای اجتماعی مولفه گتوسازی اجتماعی برابر (19/7)، در بین معیارهای سیاسی-مدیریتی مولفه اقتصاد سیاسی رانتی 43/7، در بین معیارهای کالبدی مولفه افزایش فعالیتهای ساختمانی و سرمایهگذاری های ملکی با کسب امتیاز 78/10و در نهایت در بین معیارهای زیست محیطی مولفه تخریب کاربری سبز و باغات با کسب امتیاز 194/7 قرار دارند.
علمی -پژوهشی
محمد مهدی حسین زاده؛ نیکو شیرود عیسی؛ رضا اسماعیلی
چکیده
رودخانهها امروزه منافع بسیاری برای جوامع بشری دارند. یکی از این منافع برداشت شن و ماسه از بستر و کناره رودخانهها است که آثار نامطلوبی بر مورفولوژی و اکوسیستم رودخانه به دنبال داشته است. رودخانه شیرود در شهرستان تنکابن جریان دارد که از کوههای البرز سرچشمه و به دریای خزر میریزد. در حال حاضر در بخش جلگهای رودخانه شیرود سه ...
بیشتر
رودخانهها امروزه منافع بسیاری برای جوامع بشری دارند. یکی از این منافع برداشت شن و ماسه از بستر و کناره رودخانهها است که آثار نامطلوبی بر مورفولوژی و اکوسیستم رودخانه به دنبال داشته است. رودخانه شیرود در شهرستان تنکابن جریان دارد که از کوههای البرز سرچشمه و به دریای خزر میریزد. در حال حاضر در بخش جلگهای رودخانه شیرود سه معدن شن و ماسه فعال است. معدن اول در روستای کشکو، معدن دوم در مجاورت روستای سلیمانآباد و معدن سوم نیز در روستای کچانک قرار دارد. در این پژوهش وضعیت ریختشناسی و اثرات برداشت شن و ماسه بر کیفیت آب رودخانه مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، 8 سایت نمونهگیری آب در طول رودخانه انتخاب و در دو زمان کمآبی و پرآبی نمونهها برداشت و پارامترهای کیفیت آب شامل دما، pH، TSS، TDS، هدایت الکتریکی (EC)، کدورت و سختی اندازهگیری شد. جهت بررسی تفاوت مقادیر هر یک از متغیرها از روشهای آماری شامل آزمون t تک نمونهای، ویلکاکسون و فریدمن استفاده شد. بررسی تفاوت مقادیر متغیرها با استفاده از آزمون t تک نمونهای نشان میدهد که مقادیر هریک از این متغیرها در سایتهای مختلف از بالادست به سمت پاییندست تفاوت معناداری را نشان میدهد. همچنین تغییرات در نمونههای صبح و عصر با استفاده از آزمون ویلکاکسون نیز نشان میدهد که به‌جز یک نمونه از NTU و سختی آب، مقدار سایر متغیرها دارای تفاوت معنیدار هستند. بررسی هر یک از نمونهها در چهار زمان مورد برداشت با استفاده از آزمون فریدمن نشان‌دهنده تفاوت مشخص بین همه متغیرها در نمونههای مختلف است. با وجود معناداری تغییرات در هریک از نمونهها، مقدار هیچ‌یک از متغیرها بیش از مقدار استاندارد نبوده و رودخانه در شرایط نرمال قرار دارد. مهمترین پیامد ژئومورفولوژیک این برداشتها، پایین رفتن و افت بستر رودخانه، فرسایش کرانهای و ناپایداری کانال شیرود را طی سیلابهای زمستانه فراهم کرده است.
