تحلیل شبکه ذینفعان محلی و کنشگران کلیدی (قدرت اجتماعی) در مدیریت مشارکتی سرزمین (منطقه مورد مطالعه: بهره برداران مرتع روستای لزور)

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه پیام نور

2 دانشگاه تهران

3 دانشگاه پیام نور واحد ری

چکیده

در اجرای برنامه عمل مدیریت مشارکتی سرزمین، شناخت کنشگران کلیدی یا قدرت های اجتماعی در بین ذینفعان محلی امری ضروری است. این افراد نقش مهمی در تصمیمات زیست محیطی داشته و بازوی مدیریت مشارکتی در منابع طبیعی محسوب می شوند. هدف این تحقیق شناخت قدرت‌های اجتماعی بر اساس رویکرد تحلیل شبکه‌ای، در سطح بهره‌برداران محلی روستای لزور در منطقه فیروزکوه می‌باشد. در این تحقیق ابتدا بهره برداران مرتع بر اساس روش‌های پیمایشی مورد شناسایی قرار گرفتند. سپس با استفاده از پرسش نامه تحلیل شبکه ای در چهار زیرگروه مختلف بهره برداری، ماتریس‌ مشارکت میان بهره برداران تولید و شاخص های مرکزیت درجه و مرکزیت بینابینی محاسبه شده و در نهایت موقعیت هندسی هر کنشگر در شبکه نشان داده شد. برخی از افراد در این شبکه دارای اقتدار و نفوذ بالاتری نسبت به سایرین می باشند. همچنین در این تحقیق روابط برون گروهی و درون گروهی نیز بین زیرگروه های مختلف نشان داده شد. نتایج نیز نشان می دهد که "سرچکنه" در هر زیر گروه به عنوان قدرت های اجتماعی در فرآیند مدیریت مشارکتی می باشند. می توان بر اساس این نتایج استدلال نمود که شناخت قدرت‌های اجتماعی جهت ساماندهی و اجرای برنامه‌های مدیریت پایدار سرزمین و در نتیجه دستیابی به مدیریت مشارکتی موفق منابع طبیعی ضروری بوده و تحلیل شبکه ابزاری کارآمد در این فرآیند محسوب می شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. -ابراهیمی، ف.، قربانی، م.، سلاجقه، ع.، و محسنی ساروی، م.، 1393. تحلیل شبکه اجتماعی ؛ قدرت اجتماعی و کنشکران کلیدی در برنامه عمل مدیریت مشارکتی منابع آب (مطالعه ی موردی: رودخانه جاجرود، حوزه آبخیز لتیان-روستای دربندسر)، مجله علوم و مهندسی آبخیزداری (پذیرش چاپ).
  2. -باستانی، س.، و رئیسی، م.، 1390. روش تحلیل شبکه: استفاده از رویکرد تحلیل شبکه های کل در مطالعه اجتماعات متن باز، مجله مطالعات اجتماعی ایران، شماره 14، ص 31-59.
  3. -تاجبخش، ک.، 1384. سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه. نشر شیرازه، تهران، 254 ص.
  4. -قربانی، م.، آذرنیوند، ح.، مهرابی، ع.ا.، باستانی، س.، جعفری، م.، و نایبی، ه.، 1391. تحلیل شبکه اجتماعی: رویکردی نوین در سیاست گذاری و برنامه ریزی مدیریت مشارکتی منابع طبیعی. نشریه مرتع و آبخیزداری، شماره 65، ص 553-568.
  5. -قربانی، م.، 1391. نقش شبکه های اجتماعی در سازوکارهای بهره برداری از مرتع، رساله دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران،439 ص.
  6. -قربانی، م.، آذرنیوند، ح.، مهرابی، ع.، باستانی، س.، جعفری، م.، و نایبی، ه.، 1392 . آنالیز روابط اجتماعی و تحلیل شبکه در ساماندهی مدیریت مشارکتی مرتع؛ مطالعه موردی: منطقه طالقان- روستای ناریان. مجله مرتع، شماره 25 ، ص 74-85.
  7. -قربانی، م.، 1393. تحلیل ذینفعان، قدرت اجتماعی و تحلیل شبکه در مدیریت مشارکتی منابع طبیعی، نشریه مرتع و آبخیزداری، دوره 67، شماره 1، ص 24-48.
  8. - Adams, W. M., Aveling, R., Brockington, D., Dickson, B., Elliott, J., Hutton, J., Roe, D., Vira, B., and Wolmer, W., 2004. Biodiversity conservation and the eradication of poverty, Science, v.306 (5699), p. 1146-1149.
  9. - Bavelas, A., 1984. A mathematical model for group structures, Human organization, v.7 (3), p. 16-30.
  10. - Berkowitz, S. D., 1988. Afterward: Toward a Formal Structural Theory, Social structures: A Network approach, B. Wellman and S. D. Berkowitz, Social structures: A Network approach, Cambridge University press, p. 477-497.
  11. - Berman, S., 1997. Civil society and the collapse of the Weimar Republic, World politics, 49,p. 401-429.
  12. - Bodin, O., Crona, B., and Ernstson, H., 2006. Social networks in natural resource management - What’s there to learn from a structural perspective?, Ecology and Society, 11 r2.
  13. - Bodin, O., and Prell, C., 2011. Social Network in Natural Resources Management, Cambridge University press, 364 p.
  14. - Bodin, Ö., and Crona, B. I., 2009. The role of social networks in natural resource governance: What relational patterns make a difference?, Global Environmental Change, v.19 (3), p. 366-374.
  15. - Borgatti, S. P., Everett, M. G., and Freeman, L. C., 2002. UCINET for Windows: Software for Social Network Analysis, Harvard, MA: Analytic Technologies.
  16. - Brandes, U., and Erlebach, T., 2005. Network Analysis: methodological foundations, Springer, 287 p.
  17. - Brechin, S. R., Wilshusen, P. R., Fortwangler, C. L., and West, P. C., 2002. Beyond the square wheel: toward a more comprehensive understanding of biodiversity conservation as social and political process, Society &Natural Resources, v.15 (1), p. 41-64.
  18. - Bruggeman, J., 2008. Social Networks: An introduction, Routledge press, 62 p.
  19. - Burt, R. S., 1992. Structural Holes: The social structure of competition, Harvard university press, Cambridge, MA, 50 p.
  20. - Burt, R. S., 2004. Structural holes and good ideas1, American journal of sociology, v.110 (2), p. 349-399.
  21. - Crona, B. I., and Bodin, O., 2006. WHAT you know is WHO you know? Communication patterns among resource extractors as a prerequisite for co-management., Ecology and Society, v.11 (2), p. 290-312.
  22. - Degenne, A., and Forse, M., 1999. Introducing Social Networks, Sage Publications, London, p. 107-132.
  23. - Freeman, L. C., 1979. Centrality in social networks, Social Networks, v.1 (1), p. 215–239.
  24. - Freeman, L. C., 1980. The gatekeeper, pair-dependency and structural centrality, Quality and Quantity, v.14 (4), p. 585-592.
  25. - Granovetter, M., 1973. The strength of weak ties, American journal of sociology, v.78 (6), p. 201-233.
  26. - Grimble, R., and Wellard, K., 1997. Stakeholder methodologies in natural resource management. A review of principles, contexts, experiences and opportunities, Agricultural Systems Journal, v.55 (2), p. 173-193.
  27. - Hanneman, R. A., 2001. Introduction to Social Network Methods, Department of Sociology at the University of California.
  28. - Harris, G., 2007. Seeking sustainability in an age of complexity. Cambridge University Press, Cambridge, UK. ttp://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511815140.
  29. - Hogan, B., 2007. Analyzing Social Networks via Internet, The Sage Publication, London, p. 141-161.
  30. - Klenk, N. L., Hickey, G. M., MacLellan, J. I., Gonzales, R., and Cardille, J., 2009. Social network analysis: a useful tool for visualizing and evaluating forestry research, International Forestry Review, v.11 (1), p. 134-140.
  31. - Krishna, A., 2002. Active Social Capital: Tracing the Roots of Democracy and Development, Columbia University Press, New York, p. 55-85.
  32. - Mushove, P., and Vogel, C., 2005. Heads or tails? Stakeholder analysis as a tool for conservation area management, Global Environmental Change, v.15 (3), p. 184-198.
  33. - Norberg, J., and Cumming, G.S., 2008. Complexity Theory for a Sustainable Future. Columbia University Press, New York, New York, USA, p. 155-179.
  34. - Oh, H., Chung, M.-H., and Labianca, G., 2004. Group social capital and group effectiveness: The role of informal socializing ties, Academy of Management Journal, v.47 (6), p. 860-875.
  35. - Parrott, L., 2002. Complexity and the limits of ecological engineering. Transactions of the ASAE, v. 45, p.1697-1702.
  36. - Parrott, L., and Meyer, W., 2012. Future landscapes: managing within complexity. Frontiers in Ecology and the Environment.[online] URL:http:// www. esajournals. org/doi/pdf/ 10. 1890/ 110082.
  37. - Prell, C., Hubacek, K., Quinn, C., and Reed, M., 2008. ‘Who’s in the Network?’When Stakeholders Influence Data Analysis, Systemic Practice and Action Research, v.21 (6), p. 443-458.
  38. - Prell, C., Hubacek, K., and Reed, M., 2009. Stakeholder analysis and social network analysis in natural resource management, Society and Natural Resources, v.22 (6), p. 501-518.
  39. - Putnam, R. D., 2000. Bowling alone: The collapse and revival of American community, Simon and Schuster, p. 93-116.
  40. - Reed, M. S., 2008. Stakeholder participation for environmental management: a literature review, Biological conservation, 141 (10),p. 2417-2431.
  41. - Sandström, A., and Rova, C., 2010. The network structure of adaptive governance: a single case study of a fish management area, International Journal of the Commons, v.4 (1), p. 528-551.
  42. - Scott, J., 2000. Social Network Analysis: A handbook, CA: Sage, Newbury Park, 395 p.
  43. - Wasserman, S., and Faust, F., 1994. Social Network Analysis: Methods and applications, Cambridge, MA: Cambridge University Press, 358 p. Wellman, B., 1988. Structural Analysis: From Method and Metaphor to Theory and Substance, Structural Analysis: A network Approach, Structural Analysis: A network Approach, Cambridge university, p. 327-401.
  44. - Wellman, B., and Frank, K., 2001. Network Capital in a Multi-level World: Getting support in personal communities. In :Social capital: Theory and research, R. Burt and K. Cook, Aldine de Gruyter, New York, 253 p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار