واکاوی اثر الگوهای پیوند از دور نوسان اطلس شمالی و مدیترانه بر تغییرات ابرناکی زمستانه ایران

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آب و هواشناسی ماهوارهای، دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

ابرها به عنوان یکی از پیچیده­ترین عناصر سیستم آب­و­هوا، علاوه بر تغییر در بودجه انرژی، در توزیع زمانی و مکانی بسیاری از عناصر آب و هوایی موثرند. نوسانات فشار در پهنه­های آبی دور دست می­تواند موجب تغییرپذیری در عناصر آب و هوایی ایران شود. این پژوهش سعی در آشکارسازی اثر الگوهای پیوند از دور نوسان اطلس شمالی و مدیترانه بر روی ابرناکی زمستان ایران دارد. به این منظور ابتدا داده­های بازکاوی شده ابرناکی ماهانه، در یک دوره 35 ساله (1979- 2013) برای 53 نقطه در ایران با قدرت تفکیک 86/1 درجه اخذ گردید. سپس به منظور آشکارسازی ارتباط، همبستگی بین سری زمانی پوشش ابر ماه­های دسامبر تا مارس با داده­های الگوی پیوند­از­دور نوسان مدیترانه (1979-2000) و نوسانات اطلس شمالی (1979-2013) محاسبه گردید. نتایج نشان داد که در بهترین حالت، بین شاخص نوسان مدیترانه و اطلس شمالی با ابرناکی، به ترتیب بالاترین مقادیر ضریب همبستگی به میزان 62/0- برای ماه ژانویه و 59/0-  برای ماه فوریه، در شمال غرب ایران قابل مشاهده بوده و در تمامی ماه­های زمستان ارتباط معکوس و معنی داری بین شاخص­های مذکور و ابرناکی حداقل در یک پهنه از ایران وجود داشته است. همچنین یافته ها نشان داد که اثر الگوهای مذکور بر ابرناکی، ضمن قوی تر بودن، از نظر فضایی نیز یکنواخت تر از عنصر بارش بوده است؛ به گونه­ای که در فازهای منفی ابرناکی به طور یکنواختی در سطح ایران افزایش داشته، اما این امر در مورد بارش (با توجه به مطالعاتی که قبلاً انجام شده) کمتر صادق است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Effect of North Atlantic and Mediterranean Oscillation Teleconnection Patterns on Variations of Cloudiness during Winter Season in Iran

چکیده [English]

Clouds are one of the most complex elements in the climate system which not only change the energy budget but also affect the temporal and spatial distribution of climate elements. Ffluctuations of pressure in distant oceans may lead to variations of climatic elements in Iran. This study aims at indicating the impact of North Atlantic and Mediterranean oscillation teleconnection patterns on variations of cloudiness during winter season in Iran.
in this study, initially for 53 points in Iran the monthly cloudiness reanalysis data from NCEP for a 35-year period (1979-2013) with a resolution of 1.86 degree was obtained. Thereafter, the correlation between cloud covering was calculated for December to March, with Mediterranean oscillation (1979-2000) and the North Atlantic Oscillation data (1979-2013). in the figure below gridded point is represented by a map.


Data of percent cloudiness in Iran figure 1) The distribution of gridded point for
The obtained results show that under the best of circumstances in northwestern of Iran, the highest correlation between Mediterranean and the North Atlantic Oscillation index with cloudiness is -0.62 and -0.59 for January and February, respectively. Also, in all of the winter months, there is a significant negative correlation between teleconnection patterns and cloudiness at least for one area of Iran. Effect of the teleconnection patterns on the cloudiness, in terms of spatial was more uniform compared to precipitation. As a result, in the negative phase, cloudiness was steadily increased at Iran but as shown in previous investigations and also current study this was less evident regarding the precipitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cloudiness
  • teleconnection
  • Mediterranean oscillation
  • North Atlantic oscillation
  • Iran

مراجع

  1. - باغبانان، پرستو.(1393). تحلیل زمانی ومکانی توفان های تندری ایران و ارتباط آن با الگوهای پیوند از دور. پایان نامه کارشناسی ارشد مخاطرات آب و هوایی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس.
  2. - خورشید دوست، علی محمد. قویدل رحیمی، یوسف. صنیعی، راحله. یساری، طلعت. نوری، حمید (1386). تحلیل نقش پدیده ی NAO در نوسانات سالانه ی بارش حوضه آبریز دریاچه ارومیه. فضای جغرافیایی دوره : 7 - شماره : 19: 63 -86.
  3. - نیکجو، محمد رضا. قویدل رحیمی، یوسف.(1385). نقش نوسانات اطلس شمالی در تغییرپذیری بارش و وقوع دوره های خشک و مرطوب زمستانی در آذربایجان شرقی. مجله دانش کشاورزی جلد 16 شماره 2: 33-23.
  4. - قاسمی، احمدرضا. علی اکبر، رسولی. سعید، جهانبخش. (1392). بررسی تغییرات زمانی و مکانی مقدار پوشش ابر در ایران.” فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره 3 : 102-85.
  5. - کریمی، نعمت الله. (1388). طبقه بندی و تشخیص ابرها بر اساس ارتفاع آنها با استفاده از تصاویر MODIS. پایان نامه کارشناسی ارشد- سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی- دانشکده علوم انسانی- دانشگاه تربیت مدرس.
  6. - مسعودیان، سید ابوالفضل.(1387). ارتباط نوسان اطلس شمالی با بارش ایران. مجله تحقیقات جغرافیایی شماره 91: 18-3.
  7. - معماریان،محمد حسین. ریوندی،امیر. نصر اصفهانی، محمد علی.(1392). اثر نوسان اطلس شمالی بر الگوی غالب وردایی ارتفاع ژئوپتانسیلی در منطقه مدیترانه با استفاده از تابع های متعامد تجربی. مجله ژئوفیزیک ایران جلد 7، شماره 3: 66-77.
  8. - A.E.K. Ojala, I. Launonen, L. Holmstr€om, M. Tiljander (2015). Effects of solar forcing and North Atlantic oscillation on the climate of continental Scandinavia during the Holocene. Quaternary Science Reviews. 153-171.
  9. - Berdon, Nada Pavlovic (2013). The Impact of Teleconnection on Pressure, Temperature and Precipitation in SerbiaInternational. Journal of Remote Sensing Applications Volume 3, Issue 4, 185-192.
  10. - Black, Emily.(2012) The influence of the North Atlantic Oscillation and European circulation regimes on the daily to interannual variability of winter precipitation in Israel. international journal of climatology.1654-1666.
  11. - Giuseppe Colantuono, Yimin Wang, Edward Hanna,Robert Erde´ly(2014). Signature of the North Atlantic Oscillation on British solarradiation availability and PV potential: The winter zonal seesaw. Solar Energy,210-219.
  12. - Hossein Tabari, P. Hosseinzadeh Talaee,B. Shifteh Some'e, Patrick Willems.(2014). Possible influences of North Atlantic Oscillation on winter reference evapotranspiration in Iran. Global and Planetary Change-28-39.
  13. - J.I. Lopez-Moreno, S.M. Vicente-Serrano, E. Moran-Tejeda, J. Lorenzo-Lacruz, A. Kenawy, M. Beniston(2011). . Effects of the North Atlantic Oscillation (NAO) on combined temperature and precipitation winter modes in the Mediterranean mountains: Observed relationships and projections for the 21st century.” Global and Planetary Change.62-76.
  14. - Kutiel H, Paz S.(1998). Sea level pressure departures in the Mediterranean and their relationship with monthly rainfall conditions in Israel. Theoretical and Applied Climatology.93-109.
  15. - Rossello, Jaume.(2011). North Atlantic Oscillation influences on European airline traffic. Transportation Research Part D 183-187.
  16. - Tornros, Tobias (2013). On the relationship between the Mediterranean Oscillation and winter precipitation in the Southern Levant.” ATMOSPHERIC SCIENCE LETTERS,287-293.
  17. - Törnros, Tobias, Lucas Menzel (2014). The Mediterranean Oscillation and precipitation in the Jordan River region. Geophysical Research Abstracts.
  18. - Wallace. J. M, D. S. Guzzler(1981). Teleconnections in the geopotential height field during the northern hemisphere winter. Monthly weather Review:784-812.
  19. - www.cru.uea.ac.uk/cru/data/ncp
  20. - www.gdata1.sci.gsfc.nasa.gov/daacbin/G3/gui.cgi?instance_id=TRMM_Monthly.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار