تبیین عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان در فراگرد توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: ناحیه گیلوان و آب‌بر شهرستان

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

زنان روستایی از پتانسیل‌های زیادی برای مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی ـ اقتصادی برخوردار هستند. براساس دیدگاه صاحب‌نظران در ادبیات توسعه، بی‌توجهی به ارتقای ظرفیت‌مندی و توانمندسازی آن‌ها، چالش‌های فراوانی در فراگرد توسعه سکونتگاه‌های روستایی ایجاد می‌کند. مطالعه حاضر بر آن است عوامل مؤثر بر ارتقای ظرفیت‌مندی و توانمندسازی زنان و نقش آن­ها در فرآیند توسعه سکونتگاه‌های روستایی را مشخص سازد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بر روی 391 خانوار نمونه تصادفی در 24 سکونتگاه روستایی در ناحیه طارم است. بر اساس یافته‌های تحقیق، اجرای دوره‌های آموزشی برای زنان روستایی در زمینه فعالیت‌های کشاورزی و غیرکشاورزی در ارتقای میزان آگاهی، توسعه ظرفیتی و توانمندی فردی و خانواری آنان اثرگذار بوده ‌است. همچنین، ارتقای توانمندی فردی و خانواری زنان روستایی در مشارکت آن‌ها در فعالیت‌های کشاورزی و غیرکشاورزی مؤثر بوده است. علاوه‌ بر این، افزایش توانمندی فردی و خانواری زنان روستایی در میزان دسترسی به وام بانکی و ابزارآلات کشاورزی و فنآوری غیرکشاورزی و در نتیجه ارتقای شاخص­های توسعه سکونتگاه‌های روستایی نیز اثرگذاری مثبت داشته است. با این وجود، توجه بیش از پیش به آموزش­های فنی و حرفه‌ای زنان و ارایه مدارک رسمی برای ارتقای توانمندی زنان روستایی پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. - آبوت، پ. و والاس، ک.، 1380. جامعه شناسی زنان، ترجمه‌ منیژه نجم عراقی، نشر نی، 371 ص.
  2. -آیت، س. و اعظمیان، ا.، 1390. تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطلات بر توانمندسازی زنان روستایی، فصلنامه روستا و توسعه، سال 14، شماره 3، ص 151-164.
  3. -چمبرز، ر.، 1376. توسعه روستایی: الویت بخشی به فقرا، ترجمه‌ مصطفی ازکیا، انتشارات دانشگاه تهران، 144 ص.
  4. -چرمچیان لنگرودی، م.، 1391. مدل‌یابی شاخص-های توانمندسازی روان‌شناختی کشاورزان استان مازندران ایران، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، جلد 26، شماره چهار، ص 307-314.
  5. -خانی، ف.، مطیعی‌لنگرودی، حسن. و صیاد بیدهندی، ل.، 1391. ارائه الگوهای توانمندسازی زنان روستایی استفاده کننده از IST (بررسی مورد: بخش مرکزی شهرستان لاهیجان)، توسعه روستایی، دوره چهارم، شماره یک، ص 85-108.
  6. -خانی، ف. و سعیدی، ع.، 1388. فضای اجتماعی، راهبری عمومی و جنسیت، جغرافیا، فصلنامه علمی- پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، شماره 23، ص 59-76.
  7. -دفتر امور زنان ریاست جمهوری و یونیسف، 1376. نقش زنان در توسعه، انتشارات روشنگران، 139 ص.
  8. - کلانتری، خ.، شعبانعلی فمی، ح. و سروش مهر، ه.، 1389. بررسی عوامل تسهیل کننده و بازدارنده توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی (مطالعه مورد شهرستان همدان)، مجله توسعه روستایی، دوره اول، شماره 2، ص 107-124.
  9. -کدی، ع. ر. و سلحشوری، پ.، 1391. بررسی تاثیر حمایت اجتماعی بر توانمندسازی زنان، مجله مطالعات توسعه اجتماعی، سال چهارم، شماره چهارم، ص 7-22.
  10. -کتابی، م.، یزدخواستی، ب. و فرخی راستابی، ز.، 1382. توانمندسازی زنان برای مشارکت در توسعه، پژوهش زنان، دوره یک، شماره هفتم، ص 5-30.
  11. -کمیایی، ع.، 1390. شیوه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره چهل، ص 63-92.
  12. -سرایی، ح.، 1375. مقدمه‌ای بر نمونه‌گیری در تحقیق، چاپ دوم، انتشارات سمت، 256 ص.
  13. -شکوری، ع.، رفعت‌جاه، م.، جعفری، م.، 1386. مولفه‌های توانمندی زنان و تبیین عوامل موثر بر آنها، پژوهش زنان، دوره پنجم، شماره یک، ص 1-26.
  14. -لانگه، س.، 1372. معیارهایی برای تواناسازی زنان، نقش زنان در توسعه، تهران، روشنگران، 284 ص.
  15. -AbdulNasir, J., Akhtar, M. and Salim, R., 2007. Measuring and modeling the domestic empowerment of rural women in Pakistan, Journal of Statistics, v. 14, p. 20-30.
  16. -Bowen, D.E. and Lawler, E.E., 1992. The Empowerment of Service Workers: What, Why, How and When? Sloan Management Review, spring, v. 31, p. 9-31.
  17. -Dudwick, N., Kuehnast, K., Jones, V. N. and Woolcock, M., 2006. Analyzing social capital in context, A guide to using qualitative methods and data, p. 1-46.
  18. -Koeing, A. M., Saifuddin, A., Bazle, H. and Mozumder, KH., 2003. Women’s Status and Domestic Violence in Rural Bangladesh Individual and Community Level Effects, Demography, v. 40(2), p. 117- 125.
  19. -Marin, R. E. R. and Okali, C., 2008. Women’s empowerment through their participation in productive projects: unsuccessful experiences, ISSN 1405-1435, UAEMex, January - April, , v. 46, p. 100-122.
  20. -Nazaz, F., 2010. Nexus between women entrepreneurship development and empowerment: Bangladesh context, Nepalese journal of public policy and governance, v. 12(3), p. 62-74.
  21. -Nega, F., Mathijs, E., Deckers, J. and Tollens, E., 2009. Gender, social capital and empowerment in northern Ethiopia, p. 1-31.
  22. -Rivera, W. M. and Coming, S. L., 1990. Empowering women through agricultural extension: A global perspective, Journal of Extension, v. 28 (4), p. 34-51.
  23. -Sudweeks, F., Hrachovec, H. and Ess (eds), CT., 2010. The role of ICT in women's empowerment in rural Bangladesh, Proceedings Cultural Attitudes Towards Communication and Technology 2010, Murdoch University, Australia, p. 217-230.
  24. -UNDP., 2005. Victorian Women in ICT Network, Online.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار