کانی سازی و اکتشافات ژئوشیمیایی منطقه اکتشافی سیرزار، استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

منطقه اکتشافی سیرزار در شمال غربی تربت جام در استان خراسان رضوی واقع شده است. کانی‌سازی آنتیموان به صورت رگه‌ای و جانشینی در سنگ میزبان کربناته (پرمین) تشکیل شده است. کانی‌سازی اولیه در دو مرحله رخ داده است: 1) کانی‌سازی گالن ± پیریت ± کالکوپیریت ± اسفالریت ± سولفوسالت ± سولفید مس - آنتیموان همراه با باطله کوارتز و باریت و 2) استیبنیت ± پیریت ± اسفالریت همراه با باطله‌های کوارتز، باریت، دولومیت و کلسیت. کانیهای ثانویه زون اکسیدان نیز شامل مالاکیت، آزوریت، کوولیت، آنگلزیت و بطور فرعی بیندهمیت، گوتیت، هماتیت و اکسیدهای آنتیموان است. کانی‌سازی مرحله اول با حدود 20 درصد سرب، 5/1 درصد مس، 5/0 درصد روی، 300 گرم در تن نقره، تا 5/1 درصد آنتیموان و 240 گرم در تن آرسنیک مشخص می‌شود. در کانی‌سازی مرحله دوم، تغییرات ژئوشیمیایی در نمونه‌هایی با فاصله از کانی‌سازی و از سنگ میزبان کربناته، در حریم رگه و نیز از نمونه‌های داخل تونل بررسی شد. مقدار آنتیموان تا 6700 گرم در تن در سنگ کربناته حریم رگه و سپس تا بیش از 26 درصد در داخل تونل افزایش پیدا کرده است. مقدار روی تا حدود 1/0 درصد است. بیشترین مقدار آرسنیک تا 342 گرم در تن، مس تا 103 گرم در تن و سرب تا 152 گرم در تن در نمونه‌های حریم رگه کانی‌سازی وجود دارد. سنگ میزبان کربناته تحت تاثیر آلتراسیون‌های سیلیسی‌شدن، باریتی‌شدن و دولومیتی‌شدن قرار گرفته است. این آلتراسیون‌ها، زمینه مناسب برای تشکیل کانی‌سازی را در سنگ میزبان فراهم نموده است. کانی‌سازی آنتیموان سیرزار از نوع اپی‌ترمال است. مجموعه توده‌های گرانیتوئیدی تربت جام در شرق منطقه، می تواند منشاء این کانی‌سازی باشد که تایید آن نیاز به بررسی بیشتر در منطقه وسیع‌تری دارد.

کلیدواژه‌ها