شناسایی ناهنجاریها و پتانسیلهای احتمالی کانه‌سازی اورانیوم در اکتشافات هیدروژئوشیمیایی منطقه کدکن با استفاده از تحلیل عاملی

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

چکیده

درحین انجام اکتشافات هیدروژئوشیمیایی، معمولاً چندین عنصر با یکدیگر مطالعه می‌شوند و نقشه‌های توزیع آن‌ها برای مشخص کردن ناهنجاری‌های احتمالی آماده می‌شود. در این مطالعه جهت انجام هر چه بهتر این مفهوم در منطقه کدکن تعداد 110 نمونه آب زیرزمینی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و بررسی توزیع عناصر، از روش عامل R استفاده شد. پس از بررسی‌های آماری و انتخاب تعداد عامل‌های مختلف، نهایتاً مدل شش عاملی انتخاب گردید که مجموعاً 69.72 درصد کل واریانس داده‌ها را در بر می‌گیرد و بیشترین مطابقت را با واحدهای سنگ‌شناسی، هیدروشیمی و بخش‌های دارای پتانسیل کانی‌سازی احتمالی اورانیوم دارد. برای شناسایی ناهنجاری‌ها، امتیازات عاملی برای کل نمونه‌های منطقه محاسبه شد بر این اساس عامل کانی‌سازی (عامل 4) بار مثبت قوی بر روی عناصر اورانیوم، گوگرد، مولیبدن، یون فلوراید، فسفات، سولفات و سلنیوم دارد. با توجه به اینکه این عناصر از ردیاب‌های کانسارهای اورانیوم نوع رسوبی هستند می‌توانند نشان دهنده مناطق احتمالی دارای پتانسیل کانی‌سازی اورانیوم باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognition of anomalies and possible potentials of uranium mineralization in hydrogeochemical exploration using factor analysis in Kadkan area

چکیده [English]

In hydrogeochemical exploration, the association of elements usually are studied in parallel and prepared their distribution map in order to identify probable anomalies. To do this in Kadkan region, 110 underground water samples are analyzed and R-factor method is applied to identify element distribution. Finally, after statistical processing and determining the number of different factors, 6-factor model was selected, constituting 69.72% total of data variance and reflecting most coincidence with lithological, hydrochemical unites and potential parts of probable mineralization of uranium in region. For determination of anomalies, Factor scores of all data related to region were calculated. Based on this calculation, mineralization factor (4) has strong positive loadings for the uranium, sulfur, molybdenum, selenium elements and fluoride, phosphate, sulphate ion. These elements are the traces elements of uranium deposits, so, can indicate the possible zones of uranium mineralization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hydrogeochemical exploration
  • possible potentials of mineralization
  • Factor analysis

مراجع

  1. -اطلس راه‌های ایران، 1384. موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 271 ص.
  2. -حسنی‌پاک، ع. ا. و شرف‌الدین، م.، 1384. تحلیل داده‌های اکتشافی، انتشارات دانشگاه تهران، 985 ص.
  3. -سپهری راد، ر.، 1389. گزارش پی جویی مس رسوبی در محور کدکن-ششتمد (شمال تربت حیدریه)، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 126 ص.
  4. -Akarish, A.I.M. and Gohary, A.M.E., 2008. Petrography and geochemistry of lower Paleozoic sandstones, East Sinai, Egypt: Implications for provenance and tectonic setting: Journal of African Earth Sciences, v. 52, p. 43-54.
  5. -Chapman, R.P., 1978. Evaluation of some statistical methods of interpreting multi-element geochemical drainage: Journal of Mathematical Geology, v. 10 (2), p. 195-224.
  6. -Cote, P. and Gilliam, T.M., 1989. Environmental aspects of stabilization and solidification of hazardous and radioactive wastes: American Society for Testing Materials, Philadelphia, 440 p.
  7. -Cox, D., Lindsey, D.A., Singer, D.A., Moring, B.C. and Diggles, M.F., 2007. Sediment- Hosted copper Deposits of the world: Deposit Models and Data base, USGS, Open file Report, 53 p.
  8. -Davis, J.C., 2002. Statistics and data analysis in geology: John Wiley & Sons, New York, 656 p.
  9. -Elueze, A.A. and Olade, M.A., 1985. Interpretation through factor analysis of stream-sediment reconnaissance data for gold exploration in Ilesha greenstone belt, Southwest Nigeria: Transactions of the American Institute of Mining and Metallurgical Engineers, v. 94, p. 155-161.
  10. -Jeong, C., 2001. Mineral-water interaction and hydrogeochemistry in the Samkwang mine area, Korea: Geochemical Journal, v. 35, p. 1-12.
  11. -Johnson, R.A. and Wichern, D.W., 1988. Applied Multivariate Statistical Analysis: Prentice Hall, Englewood Cliffs, 605 p.
  12. -Govett, G.J.S., 2000. Handbook of exploration geochemistry: Elsevier, Amsterdam, 549 p.
  13. -Hitzman, M.W., Kirkham, R., Broughton, D., Thorson, J. and Selly, D., 2005. The Sediment-Hosted Copper ore System: Economic geology, 100th anniversary volume, p. 609-642.
  14. -Hitzman, M.W., Selley, D. and Bull, S., 2010. Formation of Sedimentary Rock-Hosted Stratiform Copper Deposits through Earth History: Economic Geology, v. 105, p. 627-639.
  15. -Kvitek, T., Zla´bek, P., Bystricky, V., Fucı´k, P., Lexa, M., Gergel, J., Nova´k, P. and Ondr, P., 2009. Changes of nitrate concentrations in surface waters influenced by land use in the crystalline complex of the Czech Republic: Physics and Chemistry of the Earth, v. 34(8-9), p. 541-551.
  16. -Mahimairaja, S., Bolan, N.S. and Adriano, D.C., 2005. Arsenic Contaminatin and its risk management in complex environmental settings: Advances in Agronomy, v. 86, p. 1-82.
  17. -Omo-Irabor, O.O., Olobaniyi, S.B., Oduyemi, K. and Akunna, J., 2008. Surface and groundwater water quality assessment using multivariate analytical methods: a case study of the Western Niger Delta, Nigeria: Physics and Chemistry of the Earth, v. 33(8-13), p. 666-673.
  18. -Papatheodorou, G., Demopouloua, G. and Lambrakis, N., 2006. A long-term study of temporal hydrochemical data in a shallow lake using multivariate statistical techniques: Ecological Modelling, v. 193, p. 759-776.
  19. -Ravikumar, P. and Somashekar, R. K., 2012. Assessment and Modelling of Groundwater Quality Data and Evaluation of Their Corrosiveness and Scaling Potential Using Environmetric Methods in Bangalore South Taluk, Karnataka State, India: Water Resources, v. 39, p. 446-473.
  20. -Rollinson, H.R., 1993. Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation: Longman, UK., 352 p.
  21. -Sahoo, S.K., Hosoda, M., Kamagata, S., Sorimachi, A., Ishikawa, T., Tokonami, S. and Uchida, S., 2011. Thorium, Uranium and Rare Earth Elements Concentration in Weathered Japanese Soil Samples: Progress in NUCLEAR SCIENCE and TECHNOLOGY, v. 1, p. 416-419.
  22. -Singh, K.P., Malik, A. and Sinha, S., 2005. Water Quality Assessment and Apportionment of Pollution Sources of Gomti River (India) Using Multivariate Statistical Techniques-A Case Study: Analytica Chimica Acta, v. 538, p. 355-374.
  23. -Shrestha, S. and Kazama, F., 2007. Assessment of surface water quality using multivariate statistical techniques: a case study of the Fuji river basin, Japan: Environmental Modelling & Software, v. 22, p. 464-475.
  24. -Tripathi, V.S., 1979. Factor analysis in geochemical exploration: Journal of Geochemical Exploration, v. 11, p. 263-275.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار