تاثیر بر هم کنش گسل‌های عمود بر هم بر تکامل تاقدیس‌های رگ سفید و تنگو (جنوب غرب ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 شرکت حفاری مشاوران انرژی پارسیان کیش، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: برهم کنش گسلی، مناطقی از تمرکز محلی تنش و آشفتگی­ها را ایجاد می­کند که هندسه و جنبش شناختی گسل­ها را تحت­تاثیر قرار می­دهند. این تمرکز تنش می­تواند ساختار­های ثانویه درون پهنه­های مخرب (Damage zones) را ایجاد کند. در این نوشتار تاثیر برهم­کنش یا روابط بین گسل­های زاگرسی و عربی در پیش بوم زاگرس بر شکل­گیری و هندسه متفاوت تاقدیس­های رگ سفید و تنگو بررسی و تبیین می­گردد.
مواد و روش­ها: به جهت رخداد پدیده برهم کنش گسلی بین گسل­های مسبب تاقدیس­های رگ سفید و تنگو، ابتدا مدل­های تئوریک برهم کنش سه بعدی بین قطعات گسلی معرفی می­گردد. با مقایسه وضعیت هندسی قطعات گسلی در منطقه مطالعاتی با مدل­های تئوریک، انواع بر هم کنش گسلی در این منطقه معرفی می­گردد. نهایتا به دلیل وابستگی چین­های منطقه به گسلش و با مطالعه دقیق هندسه و ابعاد گسل­های زیرین، عوامل موثر بر تغییرات در الگوی چین خوردگی­ها بررسی و توسعه چین­هایی با هندسه، ابعاد، امتداد و سازوکار های مختلف توجیه می­گردد.
نتایج و بحث: با توجه به طول بیش از 3 برابر گسل معکوس رگ سفید نسبت به قطعه جنوبی گسل امتداد لغز هندیجان- ایذه، شیب 47 درجه گسل رگ سفید در مقایسه با شیب 80 درجه گسل هندیجان- ایذه و با در نظر گرفتن جهت کلی فشردگی در جنوب غرب ایران (N22E) و امتداد راستگرد گسل هندیجان- ایذه (N20E) در مقایسه با امتداد گسل رگ سفید که تقریبا عمود بر جهت کلی فشردگی است (N130)، میزان دگرشکلی وابسته به گسل معکوس رگ سفید بیشتر از گسل هندیجان- ایذه است. در این شرایط میدان تنش مربوط به راس گسل راندگی غالب می­شود که در این حالت مقاومت کمتری برای چین خوردگی وجود دارد و چین خوردگی با دامنه بزرگتر را در تاقدیس رگ سفید ایجاد می­کند؛ به نحوی که چین خوردگی در تاقدیس رگ سفید (تاقدیس نامتقارن با امتداد N130 و شیب سطح محوری به سمت شمال شرق) دامنه­ای بیش از دو برابر نسبت به تاقدیس تنگو دارد و راس تاقدیس تنگو حدود 1200 متر نسبت به تاقدیس رگ سفید پایین افتادگی دارد.
نتیجه­ گیری: می­توان نتیجه گرفت که در یک مجموعه گسلی که در آن برهم کنش بین گسل­ها رخ داده است، گسل­های بزرگ­تر، کم عمق­تر، با شیب صفحه­ای حدود 45 درجه که جهت­گیری مورب یا عمود نسبت به جهت­گیری کلی فشردگی دارند، می­توانند چین­خوردگی هایی بزرگ و واضح­تری را مشابه چین خوردگی با ابعاد بزرگ در تاقدیس رگ سفید نسبت به تاقدیس تنگو را ایجاد می­کنند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of the perpendicular faults interaction on the Rag Sefid and Tango folds evolution (SW Iran)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Yousefi 1
  • Seyed Morteza Moussavi 1
  • Abolghasem Jafari 2
1 Department of Geology, Faculty of science, University of Birjand, Birjand, Iran
2 Parsian Kish Drilling Company (PKD Co), Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: Fault interaction creates areas of local concentration of stress and disturbances that affect the geometry and cognitive movement of faults. This stress concentration can create secondary structures in damage. In this article, the influence of the interaction or relationships between the Zagros and Arabian faults in the Zagros foreland on the formation and different geometry of the Rag Sefid and Tango anticlines is investigated and explained.
Materials and methods: Due to the occurrence of the phenomenon of fault interaction between the faults that cause the Rag Sefid and Tengo anticlines, the three-dimensional interaction theoretical models between the fault segments are first introduced. By comparing the geometrical condition of fault parts in the study area with theoretical models, the types of fault interaction in this area are introduced. Finally, due to the dependence of the folds in the region on the fault, and with a detailed study of the geometry and dimensions of the underlying faults, the factors affecting changes in the pattern of folds are examined and the development of folds with different geometries, dimensions, extensions and mechanisms is justified.
Results and discussion: Regarding the length more than 3 times of the Rag Sefid fault respect to the southern part of the Hendijan-Izeh strike-slip fault, the mean slope of 47 degrees of the Rag Sefid fault relative to the Hendijan-Izeh fault of 80 degrees and according to the general compression direction of N22E in the Southwest of Iran and the southern part of the Hendjan-Izeh fault trend (N20E), as well as the Rag Sefid fault trend, which is approximately perpendicular to the general compression direction, the deformation amount of the Rag Sefid fault is more than the Hendijan fault. In this condition, the stress field of the Rag Sefid thrust fault is dominated and due to the less resistance of the rising, folding with a larger amplitude occurs on the the Rag Sefid anticline; so that the folding amplitude in the Rag Sefid anticline is more than twice as large as the Tango anticline, and the tip of the Tango anticline is about 1,200 meters lower than the Rag Sefid anticline.
Conclusion: It can be concluded that in a set of faults where the interaction between the faults has occurred, larger, shallower faults with a plane slope of about 45 degrees, which have a diagonal or vertical orientation compared to the general orientation, they can create large and clearer folds similar to the folds with large dimensions in the Rag Sefid anticline compared to the Tango anticline.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Folding Pattern
  • Fault Interaction
  • Rag Sefid Anticline
  • Henijan-Izeh Fault
Abdollahi Fard, I., Braathen, A., Mokhtari, M. and Alavi, S.A., 200. Interaction of the Zagros Fold thrust belt and the Arabian type, deep-seated folds in the Abadan Plain and the Dezful Embayment, SW Iran: Petroleum Geoscience, v. 12, p. 347-362.
Allmendinger, R. and Shaw, J., 2000. Estimation of fault propagation distance from fold shape;
implications for earthquake hazard assessment: Geology, v. 28 (12), p. 1099-1102.
Aydin, A. and Schultz, R.A., 1990. Effect of mechanical interaction on the development of strike-slip faults with echelon patterns: Journal of Structural Geology, v. 12, p. 123-129.
Bastesen, E. and Rotevatn, A., 2012. Evolution and structural style of relay zones in layered limestoneeshale sequences: insights from the Hammam Faraun Fault Block, Suez rift, Egypt: Journal of the Geological Society of London, v. 169, p. 477-488.
Biddle, K.T. and Christie-Blick, N., 1985. Glossary e strike-slip deformation, basin formation, and sedimentation. In: Biddle, K.T., Christie-Blick, N. (Eds.), Strike-slip Deformation, Basin Formation, and Sedimentation: Society of Economic Mineralogists Special Publication, v. 37, p. 375-386.
Bull, J.M., Barnes, P.M., Lamarche, G., Sanderson, D.J., Cowie, P.A., Taylor, S.K. and Dix, J.K., 2006. High-resolution record of displacement accumulation on an active normal fault: implications for models of slip accumulation during repeated earthquakes: Journal of Structural Geology, v. 28, p. 1146-1166.
Choi, J.H., Edwards, P., Ko, K. and Kim, Y.S., 2016. Definition and classification of fault damage zones: a review and a new methodological approach: Earth Society Review, v. 152, p. 70-87.
Curewitz, D. and Karson, J.A., 1997. Structural settings of hydrothermal outflow: fracture permeability maintained by fault propagation and interaction: Jornal of Volcano Geothermal Resarch, v. 79, p. 149-168.
Duffy, O.B., Bell, R.E., Jackson, C.A.L., Gawthorpe, R.L. and Whipp, P.S., 2015. Fault growth and interactions in a multiphase rift fault network: The Horda Platform, Norwegian North Sea: Journal of Structural Geology, v. 80, p. 99-119.
Fossen, H. and Rotevatn, A., 2016. Fault linkage and relay structures in extensional settings e a review: Earth-Sci. Rev, v. 154, p. 14-28.
Harding, T.P. and Lowell, J.D., 1979. Structural styles, their plate-tectonic habitats, and hydrocarbon traps in petroleum provinces: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, v. 63, p. 1016-1058.
Maerten, L., Pollard, D.D. and Maerten, F., 2001. Digital mapping of three-dimensional structures of the Chimney Rock fault system, central Utah: Journal of Structural Geology, v. 23, p. 585-592.
Kim, Y.S., Peacock, D.C.P. and Sanderson, D.J., 2004. Fault damage zones: Journal of Structural Geology, v. 26, p. 503-517.
McClay, K.R., Whitehouse, P.S., Dooley, M. and Richards, M., 2004. 3D evolution of fold and thrust belts formed by oblique convergence: Marine and Petroleum Geology, v. 21, p. 857-877.
Nixon, C.W., Sanderson, D.J. and Bull, J.M., 2011. Deformation within a strike-slip fault network at Westward Ho! Devon U.K.: domino vs conjugate faulting: Journal of Structural Geology, v. 33, p. 833-843.
Nixon, C.W., Sanderson, D.J., Dee, S., Bull, J.M., Humphreys, R. and Swanson, M., 2014. Fault
interactions and reactivation within a normal fault network at Milne Point, Alaska: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, v. 98, p. 2081-2107.
Peacock, D.C.P. and Sanderson, D.J., 1991. Displacements, segment linkage and relay ramps in normal fault zones: Journal of Structural Geology, v. 13, p. 721-733.
Peacock, D.C.P., Nixon, C.W., Rotevatn, A., Sanderson, D.J. and Zuluaga, L.F., 2016. Glossary of fault and fracture networks: Journal of Structural Geology, v. 92, p. 12-29.
Rowan, M.G. and Linares, R., 2000. Fold-evolution matrices and axialsurfaces of fault-bend folds; application to the Medina Anticline, Eastern Cordillera, Columbia: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, v. 84(6), p. 741-764.
Savage, H.M. and Cooke, M.L., 2004. The effect of non-parallel thrust fault interaction on fold
Patterns: Journal of Structural Geology, v. 26, p. 905-917.
Shamir, G. and Eyal, Y., 1995. Elastic modeling of fault-driven monoclonal fold patterns: Tectonophysics, v. 245(1-2), p. 13-24.
Woodcock, N.H. and Rickards, B., 2003. Transpressive duplex and flower structure: dent fault system, NW England: Journal of Structural Geology, v. 25, p. 1981-1992.
Yousefi, M., Moussavi, S.M. and Khatib, M.M., 2021. Analog modeling of faults interaction in the structural evolution of the Rag Sefid and Tango anticlines (SW Iran): Earth Science Research, v. 12, p. 58-73 (in Persian).