تعیین قابلیت اراضی منطقه فامنین جهت استفاده های کشاورزی و مرتع

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ناآگاهی از توان خاک به همراه مدیریت غلط و روشهای بهره برداری نادرست، استفاده غیر منطقی انسان را از سرزمین باعث گردیده است که خود عامل کاهش بیش از حد منابع است. در بررسی قابلیت اراضی جهت استفاده بهینه و حفظ منابع منطقه فامنین ابتدا لایه های توپوگرافی پوشش گیاهی و خصوصیات سنگ شناسی و خاکشناسی منطقه در محیط GIS تهیه شده و با مطالعات میدانی اصلاح شد. سپس بر اساس استانداردها و دستورالعمل موسسه تحقیقات آب وخاک تیپ ها و واحدهای مختلف اراضی تفکیک گردید، که این مطالعات منجر به تعیین 10 واحد کاری همگن شد. برای این واحدهای همگن قابلیت اراضی برای کاربریهای مختلف از طریق حفر پروفیل و نمونه برداری از خاکهای موجود و تجزیه و تحلیل این داده ها در قالب مدل ارزیابی اراضی ایرانی تعیین شد. با مروری بر نتایج ارزیابی اراضی منطقه فامنین که با هدف مدیریت و بهره برداری بهینه و در راستای توسعه پایدار به انجام رسید مشخص گردید که تنها 36 درصد از اراضی منطقه دارای توان و قابلیت خوب برای کشاورزی آبی هستند و 40 درصد از اراضی منطقه مناسب برای زراعت دیم و 60 درصد از اراضی دارای قابلیت خوب برای مرتعداری هستند. با مقایسه کاربریهای فعلی منطقه با این نتایج ارزیابی مشاهده می شود که در حدود 10 درصد از منطقه انطباق کامل بین کاربری فعلی و قابلیت اراضی وجود دارد و نشان دهنده این است که در منطقه فامنین اکثر اراضی بیش از توان خود مورد بهره برداری قرار می گیرند که این خود در دراز مدت منجر به از دست دادن منابع موجود خواهد شد.ناآگاهی از توان خاک به همراه مدیریت غلط و روشهای بهره برداری نادرست، استفاده غیر منطقی انسان را از سرزمین باعث گردیده است که خود عامل کاهش بیش از حد منابع است. در بررسی قابلیت اراضی جهت استفاده بهینه و حفظ منابع منطقه فامنین ابتدا لایه های توپوگرافی پوشش گیاهی و خصوصیات سنگ شناسی و خاکشناسی منطقه در محیط GIS تهیه شده و با مطالعات میدانی اصلاح شد. سپس بر اساس استانداردها و دستورالعمل موسسه تحقیقات آب وخاک تیپ ها و واحدهای مختلف اراضی تفکیک گردید، که این مطالعات منجر به تعیین 10 واحد کاری همگن شد. برای این واحدهای همگن قابلیت اراضی برای کاربریهای مختلف از طریق حفر پروفیل و نمونه برداری از خاکهای موجود و تجزیه و تحلیل این داده ها در قالب مدل ارزیابی اراضی ایرانی تعیین شد. با مروری بر نتایج ارزیابی اراضی منطقه فامنین که با هدف مدیریت و بهره برداری بهینه و در راستای توسعه پایدار به انجام رسید مشخص گردید که تنها 36 درصد از اراضی منطقه دارای توان و قابلیت خوب برای کشاورزی آبی هستند و 40 درصد از اراضی منطقه مناسب برای زراعت دیم و 60 درصد از اراضی دارای قابلیت خوب برای مرتعداری هستند. با مقایسه کاربریهای فعلی منطقه با این نتایج ارزیابی مشاهده می شود که در حدود 10 درصد از منطقه انطباق کامل بین کاربری فعلی و قابلیت اراضی وجود دارد و نشان دهنده این است که در منطقه فامنین اکثر اراضی بیش از توان خود مورد بهره برداری قرار می گیرند که این خود در دراز مدت منجر به از دست دادن منابع موجود خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  1. - توکل، م.، 1376. ضرورت ارزیابی زیست محیطی سرزمین در طرحهای توسعه کالبدی، مجله محیط شناسی، شماره 18، دانشگاه تهران، ص 61-74.
  2. - جلالیان، ا.، و ایوبی، ش.، 1385. ارزیابی اراضی، انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان، 397 ص.
  3. - رستمی، ا.، 1389. ویژگیهای ژئومورفولوژیکی و خاکشناسی دشت فامنین در راستای تعیین بهترین کاربری اراضی،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی.
  4. - سلطانی طبا، ش.، 1351. خاکشناسی عمومی، تهران، 354 ص.
  5. -کرمیان، ر.، اونق، م.، و پیامتی، ک.، 1387. مدیریت حوزه آبخیز کوهدشت لرستان با استفاده از آمایش سرزمین، مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، سال پانزدهم، شماره 2 ، ص 183-193.
  6. - محبی، ر.، سلیمانی، ک.، و هادیان امری، م.، 1386. ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه روستایی و کاربری تفرج در حوزه آبخیز تیل آباد گلستان، دومین همایش بوم شناختی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
  7. - مخدوم، م.، 1383. شالوده آمایش سرزمین، انتشارات دانشگاه تهران، 295 ص.
  8. - موسسه تحقیقات خاک و آب.، 1368. راهنمای طبقه بندی اراضی برای آبیاری، نشریه شماره 205.
  9. - Oli, P., 2001. Spatial data for landuse planning in Nepal, International Conference on spatial information for sustainable development, Nairobi, Kenya, 2-5 october.p 9.
  10. -Quangminh, V., Quangtri, L., and yamada, S., 2003. Delination and incorpotation of socioinfrastructure database into GIS for landuse planning: A case study of Tan Phu Thanh village, chauthanh district, Cantho Province, Map Asia Conference, GISdevelopment.net, p.14.
  11. -Rossiter, D. G., 1990. ALES:A Framework for Land Evalution Using a Microcumputer, Soil Use and Management, v. 6(1), P.7-20.
  12. -Stewart,T.J., Janssen, R., and Herwijnen, M.V., 2004. A genetic algorithm approach to multiobjevtive landuse planning, computers and operations research, v. 31 (14), p.2293-2313.
  13. - Beek, K.J., 2009. Land Evaluation For Sustainable Land Management, International Institute for Aerospace Survey and Earth Sciences (itc), Netherland.
  14. - Murphy, B.W., 2004. A revised land and soil capability classification for New South Wales,13th International Soil Conservation Organization Conference- Brisbane.