ارزیابی تحقق پذیری کاربری زمین در طرح های توسعه شهری (مطالعه مورد : طرح تفصیلی منطقه 22 تهران)

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

رشد سریع شهرنشینی از دهه های قبل موجب شد تا طرح های جامع و تفصیلی بصورت ابزاری کنترل توسعه شهری در کشور استفاده شود. این طرح ها به تبعیت نظریه جامع- عقلانی در عمل با مشکلات زیادی مواجه شدند و اغلب به تحقق نرسیدند. در دهه های اخیر، برنامه ریزی توسعه شهری با تحولاتی در نظریه و عمل خود مواجه شده است که لازم است نظام برنامه ریزی کشور این گونه تحولات را در تهیه و اجرای طرح های شهری لحاظ کند. یکی از مهمترین روش های میزان موفقیت طرح ها، ارزیابی آنهاست. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، به ارزیابی میزان موفقیت طرح تفصیلی منطقه 22 تهران پرداخته شد. روش ارزیابی کمی است. نتایج نشان داد که  از 15 کاربری ارزیابی شده در طرح، فقط 4 کاربری بالای 50 درصد محقق شدند که عواملی چون تخلفات ساختمانی و عدم اجرای قوانین، بورس بازی زمین، مسئله مالکیت ها و رشد سریع جمعیت در عدم تحقق طرح مذکور نقش داشتند. در نهایت، راهکارهایی در سطح کلان و خرد برای برنامه ریزی کاربری زمین در منطقه مورد مطالعه ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of land use implementation in city development plans (case study: detail plan of district 22, Tehran)

نویسندگان [English]

  • َAli mohammadnezhad
  • Aliasghar Lashgari
  • Mansour Sileimani
Ph.D. Student, Geography and Urban Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

Comprehensive and detail plans accepted in Iran as a controlling instrument because of rapid urbanization growth in recent years. These plans confronted with problems in action phases and didn’t implement. In recent years, urban development planning confronted with changes in theory and actions and urban planning system in Iran must considered these changes in preparing and implementing of urban plans. One of the most important recognition ways of plan success rates is evaluation. The evaluation way is quantitative. In this research, with descriptive- analytical method, evaluate success rates of detail plan in Tehran 22 district. The results have shown that four land uses of fifteen implemented and the other land uses didn’t implemented. Factors such as building infringements, lack of law enforcements, land speculations, the problem of land possessions and rapid population growth have main role in Failure to implementation. Finally, suggestion in macro and micro level presented for urban land use planning at case study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use
  • evaluation
  • detail plan
  • 22 region

مراجع

  1. -ابراهیم زاده، ع.، و مجیری اردکانی، ع.، 1385. ارزیابی کاربری اراضی شهری اردکان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 15، ص 70- 45.
  2. -اجلالی، پ.، رفیعیان، م.، و عسگری، ع.، 1391. نظریه برنامه ریزی: دیدگاه های سنتی و جدید، انتشاران آگه، تهران، 290 ص.
  3. -احمدیان، ر.، 1383. مقایسه تطبیقی بین ویژگی های مختلف الگوی طرح جامع و ساختاری- راهبردی (مقایسه مبانی نظری، نحوه تهیه، تصویب، اجرا)، مجموعه مقالات همایش مسائل شهرسازی ایران، جلد سوم؛ نظام برنامه ریزی، دانشگاه شیراز، دانشکده هنر و معماری، ص50- 11.
  4. -بییر، آن. آر.، و هیگینز، ک.، 1381. برنامه ریزی محیطی برای توسعه زمین، ترجمه سید حسین بحرینی و کیوان کریمی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، 241 ص.
  5. -پاکشیر، ع.، 1383. مشکلات برنامه ریزی شهری در ایران از دیدگاه توسعه پایدار شهری، مجموعه مقالات همایش مسائل شهرسازی ایران، جلد سوم؛ نظام برنامه ریزی، شیراز، دانشگاه شیراز .
  6. -حاجی پور، خ.، 1385. «برنامه ریزی محله مبنا» رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریه هنرهای زیبا، شماره 26، فصل تابستان، ص37 – 46.
  7. -حسین زاده دلیر، ک.، و ملکی، س.، 1386. بررسی تغییرات کاربری اراضی شهری در طرح جامع و تفصیلی شهر ایلام، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره 8، ص 65- 93 .
  8. -حسین زاده دلیر، ک.، پورمحمدی، م.، و سلطانی، ع.، 1389. بررسی عوامل مؤثر در ناکارآمدی طرحهای جامع شهری ایران (مطالعه موردی: طرح جامع تبریز)، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 31، ص 131- 151.
  9. -خاکپور، ب.، ولایتی، س.، و کیانژاد، ق.، 1386. الگوی تغییر کاربری اراضی شهر بابل طی سالهای 1362 تا 1378. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای. شماره 9، ص 45- 64 .
  10. -رضویان، م.، 1381. کاربری اراضی شهری، چاپ اول، نشر منشی، تهران، 219 ص.
  11. -زیاری، ک.، حسینی، ع.، حسینی، م.، و مینایی، م.، 1389. تحول در مفهوم و پارادایم برنامه ریزی کاربری اراضی، نشریه برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره چهاردهم، شماره 2، ص 60- 43 .
  12. -سیف، ع ا.، 1382. روش های اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی، انتشارات دوران، تهران، 109 ص.
  13. -سیف الدینی، ف.، 1381. مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات آییژ، تهران، 156 ص.
  14. -شهرداری منطقه 22 تهران.، 1379. طرح تفصبلی منطقه 22 تهران، مهندسان مشاور معماری و شهرسازی آرمانشهر.
  15. -صرافی، م.، 1380. ابر مسئله شهری ایران و نقش برنامه ریزان شهری، نشریه معماری و شهرسازی، شماره 63، ص 47- 50
  16. -ضرابی، ا.، رشیدی نیک، س.، و قاسمی راد، ح.، 1389. تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی در شهر ایذه، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، شماره 3، ص 19- 40 .
  17. -عبدی دانشپور، ز.، 1387. درآمدی بر نظریه های برنامه ریزی با تاکید ویژه بر برنامه ریزی شهری، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران: چاپ اول، 420 ص.
  18. -عسگری، ع.، رازانی، آ.، و رخشانی، پ.، 1381. برنامه ریزی کاربری اراضی شهری (سیستم ها و مدل ها)، چاپ اول، انتشارات نور علم، تهران، 245 ص.
  19. -فریدمن، ج.، 1379. به سوی برنامه ریزی غیر اقلیدسی، ترجمه ناصر برک پور، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 2، تابستان، ص 14- 19 .
  20. -فریدمن، ج.، 1387. برنامه ریزی در حوزه عمومی؛ از شناخت تا عمل، ترجمه عارف اقوامی مقدم، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، وزارت مسکن و شهرسازی، چاپ اول، 330 ص.
  21. -کریمی، ح.، 1380. توسعه پایدار شهری با تأکید بر کاربری زمین شهری، خلاصه مقالات هشتمین سمینار سیاست های توسعه مسکن در ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، چاپ اول، تهران.
  22. -کلهرنیا، ب.، 1387. مطالعات ارتقاء و توانمند سازی بافت های فقیر نشین شهری: فرصتی برای تجدید حیات الگوهای مرسوم شهرسازی در ایران، نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر، شماره 23 و 24، ص 30- 39.
  23. -لطفی، س.، پورجعفر، م.، و انصاری، م.، 1383. مروری بر ناکارآمدی طرح های تفصیلی متداول در بافت ارگانیک مسکونی (مورد محله امامزاده قاسم تهران)، نشریه هنرهای زیبا، شماره 18، ص 13- 24.
  24. -مامفورد، ل.، 1387. شهر در بستر تاریخ: خاستگاه ها، دگرگونی ها و دورنماهای آن، ترجمه دکتر احمد عظیمی بلوریان، موسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران: چاپ دوم، 825 ص.
  25. -موحد، ع.، و صمدی، م.، 1390. ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهر مریوان، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 78، ص 45- 66
  26. -مهدیزاده، ج.، 1385. برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری، تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران، معاونت معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی، چاپ دوم، 557 ص.
  27. -وزارت مسکن و شهرسازی- شهرداری تهران.، 1385. طرح راهبردی- ساختاری توسعه و عمران شهر تهران (طرح جامع تهران).
  28. -Cowan, R., 2005. The Dictionary of Urbanism, Streetwise Press, and Wiltshire. 869 p.
  29. -Friedmann, J., 2011. Insurgencies: essays in planning theory, Rutledge, London & New York, first published, 223 p.
  30. -Pendse, S.H., 1991. Perspective on an Economic Future, Green wood press published.G.B, 291p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار