ارزیابی آسیب‌پذیری سواحل نسبت به بالا آمدن تراز آب دریا، استان مازندران

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نور

2 دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در 50 سال گذشته بالا آمدن سطح آب دریای خزر و پایین رفتن تدریجی و مجدد آن که بخشی از رفتار طبیعی­اش است، ساختمان­ها، زمین­های زراعی و بخش­های مسکونی و تجاری زیادی را تخریب کرده و یا در معرض تهدید قرار داده است. حریم قانونی فعلی دریای خزر مطابق تعریف ارائه شده در قانون اراضی مستحدثه و ساحلی 60 متر از آخرین نقطه پیشرفتگی آب در سال 1342 بیان شده است. با توجه به حداکثر تراز آب دریای خزر در سال یاد شده که برابر 66/27- متر می­باشد، 87/88 درصد از طول خط کرانه استان مازندران در محدوده حریم قانونی به زیر آب رفته است. در این پژوهش برای دست­یابی به شاخص آسیب­پذیری منطقه ساحلی استان مازندران در برابر نوسانات تراز آب دریا، پنج متغیر در قالب دو زیر شاخص طبیعی و انسان منشاء بکار گرفته شد. متغیرهای مورد نظر با توجه به هدف مطالعه شامل تغییرات ارتفاع زمین، شیب، ناهمواری­های ساحلی کاربری اراضی و دوری و نزدیکی از جاده است. تعیین حریم­های حائل اولیه و ثانویه در استان مازندران نشان داد که در محدوده خط ساحل سال 1389 تا تراز 7/24- متر (حریم حائل اولیه)، بیش­ترین کاربری اراضی به ساختارهای طبیعی، زراعی و باغی اختصاص دارد؛ ساختارهای طبیعی با 8045 هکتار بیش­ترین مساحت را دارند که معادل 7/35 درصد از مجموع اراضی واقع شده در محدوده حائل اولیه را شامل می­شوند. در محدوده حریم عمودی ثانویه استان مازندران (تراز ارتفاعی 7/24- تا 5/23- متر)، کاربری­های زراعی با 9644 هکتار غالب می­شوند و بیش­ترین مساحت را در میان اراضی واقع شده در این محدوده دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of Coastal Vulnerability to Sea-Level Rise, Mazandaran Province

چکیده [English]

In the past 50 years, rising and falling of the Caspian Sea water level, as a part of its normal behavior, destroyed many of agricultural, residential and commercial lands. The current legal frontage of Caspian Sea is expressed buffer of 60 meters from the latest extended point of water level in 1342 based on the given definition in coastal law. According to Caspian Sea water level in the mentioned year (-27.66 meter), 88.87 percent of the Mazandaran province coastline is submerged within the area of this frontage. In this study, to achieve the vulnerability index of Mazandaran province coast area against sea water level fluctuation, five variables were used in two forms of natural and human origins. Regarding with the purpose of the study, the variables include ground elevation changes, slope, coastal landforms, land use and distance from the road. Determine the primary and secondary frontages in Mazandaran Province showed that in the area of 1389 shoreline to a level of -24.7 m (primary frontage), most areas is belonged to natural structures, agriculture and orchard lands. Natural structures have the most area with 8045 hectares which equivalent to 35.7 percent of the primary frontage area. In the secondary vertical frontage (elevation level of -24.7 to -23.5 meters), agricultural lands are dominant with 9644 hectares and have the most area in this front.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coastal vulnerability
  • Mazandaran province
  • CVI index
  • frontage determination
  • Water level fluctuation

مراجع

  1. منابع
  2. -سعید صبائی، م.، دانه‌کار، ا. و درویش صفت، ع. ا.، 1390. بازبینی حریم قانونی سواحل دریای خزر به سبب تغییرات تراز آب دریا مطالعه نمونه: گیلان، آمایش سرزمین، سال سوم، شماره چهارم، ص 115-136.
  3. -سعید صبائی، م.، دانه‌کار، ا.، درویش صفت، ع. ا.، قانقرمه، ع. و آزرم دل، ح.، 1391. معرفی حریم توسعه در سواحل جنوبی دریای خزر مطالعه موردی: استان مازندران، نشریه محیط زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 65، شماره 2، ص 205-222.
  4. -عبدالهی، ع.، 1385. دینامیک دریای خزر طی دوره هولوسن و نقش آن در تغییرات خط ساحلی محدوده ساحلی شرق دریای خزر، سازمان بنادر و کشتیرانی، معاونت فنی و مهندسی اداره کل مهندسی سواحل و بنادر، 135 ص.
  5. -عمونیا، ح.، 1390. تأثیر تغییرات سطح آب دریا در ژئومورفولوژی و نقش آن در مدیریت خط ساحلی دریای خزر (مطالعه موردی: خط ساحلی از بابلرود تا تالار)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، 158 ص.
  6. -قانقرمه، ع.، 1388. گزارش نوسانات سطح تراز آب دریای خزر، مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر، گزارش داخلی، 146 ص.
  7. -قانقرمه، ع. و ملک، ج.، 1384. همزیستی مسالمت‌آمیز با نوسانات آب دریای خزر به منظور توسعه پایدار سواحل ایران (مطالعه موردی: ساحل جنوب‌شرقی)، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 54، ص 1-11.
  8. -Aboudha, P.A. and Woodroff, C.D., 2006. International assessment of the vulnerability of the coastal zone to climate change, Including an Australian perspective, Australian greenhouse office, Department of the environment and heritage: School of earth and environmental sciences, University of Wollongong, Australia, 67 p.
  9. -Adger, N.W., Brooks, N., Kelly, M., Bentham, G. and Eriksen, S., 2004. New indicators of vulnerability and adoptive capacity, Tyndall Centre technical (See also http://www.tyndall.ac.uk/research/theme3/final_reports), 234 p.
  10. -Diaconescu, C. and Knapp, J.H., 2001. South Caspian basin: A natural laboratory for sea level change and hydrology stability: Earth system processes - Global meeting (June, 24-28, 2001), 342 p.
  11. -Escourou, G., 1991. Le climat et laville Nalhan, 190 p.
  12. -Firoozfar, A., Edward, N. and Bromhead, A.P., 2012. Caspian Sea level change impact regional seismicity: Journal of Great lakes research, v. 38(4), p. 667-672.
  13. -Firoozfar, A., Edward, N. and Bromhead, A.P., 2012. Caspian Sea level change impact regional seismicity: Journal of Great lakes research, v. 38(4), p. 667-672.
  14. -Gornitz, V.M., Daniels, R.C., White, T.W. and Birdwell, K.R., 1994. The development of a coastal risk assessment database: Vulnerability to sea-level rise in the U.S. Southwest: Journal of coastal research, Special Issue, v. 12, p. 327-338.
  15. -Guigo, M., 1991. Gestion de Environment ET Etude dl Impact, Masson Paris, 211 p.
  16. -Haines, P.E., 2005. Determining appropriate setbacks for future development around ICOLLS, 14th NSW Coastal conference, Narooma, 543 p.
  17. -Henderson, A., 1991. Policy Advice on Greenhouse Induced Climatic Change: Progress in Physical Geography, p. 15-53.
  18. -Kakroodi, A.A., Krooneberg, S.B., Hoogendoorn, R.M., Mohaammad khani, H., Yamani, M. and Ghasemi, R., 2012. Rapid Holocene sea level changes along the Iranian Caspian coast: Journal of Quaternary, international, v. 263, p. 93-103.
  19. -Lahijani, H., Rahimpour-Bonab, H., Tavakoli, V. and Hosseindoost, M., 2007. Evidence for late Holocene Highstands in Central Guilan-East Mazanderan, South Caspian coast, Iran: Journal of Quaternary International, v. 197(1-2), p. 55-71.
  20. -McLaughlin, S., McKenna, J. and Cooper, J.A.G., 2002. Socio-economic data in coastal vulnerability indices: Constraints and opportunities: Journal of coastal research, Special Issue, v. 36, p. 487-497.
  21. -Pacione, M., 1990. Conceptual Issues in Applied Urban Geography: SOC. Geography, 81 p.
  22. -Program International Man and Biosphere, 1970. UNESCO, 253 p.
  23. -Szlafstein, C.F., 2005. Climate change, sea-level rise and coastal natural hazards: A GIS-based vulnerability assessment, State of Para, Brazil: Human security and climate change an international workshop Asker near Oslo, 143 p.
  24. -Thieler, E.R. and Hammar-klose, E.S., 1999. National assessment of coastal vulnerability to sea level rise: preliminary results for the US Atlantic coast, US Department of the interior, US geology survey, 287 p.
  25. -Vali-khodjeini, A., 1991. Hydrology of the Caspian Sea and its problems: Proceedings of the Vienna symposium, August 1991, 367 p.
  26. -Wicherek, S., 1993. Land Erosion in Temperate Plains and Hills Environment: Elsevier, 43 p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار