کانه‌زایی طلا، مس و فلزات همراه در محدوده هیرد شمالی، خراسان جنوبی، شرق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین‌شناسی معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشکده زمین‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه
محدوده معدنی هیرد شمالی با مساحتی حدود 25 کیلومتر مربع در استان خراسان جنوبی و 140 کیلومتری جنوب شهرستان بیرجند واقع شده است. در این ناحیه توده‌های نفوذی متوسط تا اسیدی با ترکیب گرانودیوریت تا گرانیت نفوذ کرده و توالی آتشفشانی- رسوبی ترشیری را تحت­تأثیر قرار داده‌اند. در محدوده مورد مطالعه کانی­سازی با دگرسانی­های سیلیسی، سرسیتی، تورمالینی، کلریتی و کربناتی همراه است. ساختار و بافت این نهشته­ها شامل رگه­ها و رگه­های مسطح و به ندرت استوک ورک، پراکنده، بریده و توده­ای است.
مواد و روش­ها
پس از بررسی مطالعات کتابخانه­ای، بازدید میدانی از محدوده مورد نظر انجام شد. از تمامی واحدهای سنگ­شناسی موجود، توده معدنی و دگرسانی اطراف کانسار نمونه­برداری شد. 57 نمونه برای آنالیز ICP-MS و ICP-OES گرفته شد. مشخصات کلیه نمونه­های جمع­آوری شده و ایستگاه­های مورد مطالعه به دقت ثبت گردید. سپس نتایج آنالیز در نرم افزارهای مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج و بحث
کانی­سازی در محدوده مورد مطالعه به صورت رگه­هایی با ضخامت­های مختلف در امتداد شکستگی­ها و پهنه­های گسلی دیده می­شود و بیشترین کانی­سازی در بازالت­ها و آندزیت­بازالت محدوده رخ داده است. آمفیبول و پلاژیوکلاز عموماً به کلریت و سریسیت تبدیل شده­اند که نشان دهنده تأثیر آب­های جوی بر سنگ­های محدوده است. پیروکسن­ها نیز در ترکیب پس زمینه دیده می­شوند. در نمونه­های مورد تجزیه و تحلیل، 29 نمونه دارای مقادیر بالاتر از یک درصد مس هستند که از این تعداد 18 نمونه دارای مقادیر بالاتر از پنج درصد مس است. حداکثر مقدار مولیبدن در نمونه­های به دست آمده برابر با 1/1 درصد بود. 30 نمونه دارای مقادیر بالاتر از 12/0 درصد سرب و 12 نمونه دارای مقادیر بالاتر از 1 درصد سرب بوده و حداکثر میزان سرب اندازه گیری شده در نمونه­های این محدوده بالاتر از 3 درصد بوده است. 28 نمونه دارای مقادیر بالاتر از 2/0 درصد گوگرد و 3 نمونه دارای مقادیر بالاتر از 1 درصد گوگرد و حداکثر میزان گوگرد اندازه­گیری شده در نمونه­های این محدوده بالاتر از 3 درصد بوده است. با رسم نمودارهای همبستگی. عنصر مس نیز همبستگی خوبی با عنصر Mo دارد. (Al, Ti, Cr, Ni) Al با Ti و همچنین کروم همبستگی قوی با Ni دارد. عنصر طلا نیز به شدت با آهن و آرسنیک همبستگی دارد.
نتیجه­گیری
بررسی‌های ژئوشیمیایی عناصر همراه نشان می‌دهد که ماگمای منشأ کانی‌سازی در ناحیه هیرد شمالی حاصل فرورانش بوده و از این رو نوع I است. این بررسی‌ها نشان می‌دهد که طلای موجود در داخل ساختار پیریت قرار گرفته و با توجه به پاراژنز مس و مولیبدن و همچنین وجود مس به شکل کانی‌های کالکوپیریت می‌تواند نشان‌دهنده نزدیکی کانی‌سازی مس و مولیبدن باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Mineralization of gold, copper and associated metals in the northern Hired area, South Khorasan, East Iran

نویسندگان [English]

  • Hamid Rostamipour 1
  • Mehrdad Behzadi 1
  • mehrdad movahedi 1
  • mohammad amini 2
1 Department of Mineral and Water Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Faculty of Geology, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction
Northern Hired mining area with an area of about 25 square kilometers is located in South Khorasan province and 140 kilometers south of Birjand city. In this area, intermediate to acidic intrusive masses with the composition of granodiorite to granite have infiltrated and affected the Tertiary volcanic-sedimentary sequence. In the studied area, mineralization is associated with siliceous, sericite, tourmaline, chlorite and carbonate alterations. The structure and texture of these deposits include planar veins and veins and rarely stockwork, scattered, sheared and massed.
 
Materials and Methods
The studied area is located in the southern part of South Khorasan province. This area is located 145 km south of Birjand city and north of Hired village. The way to access this mineral area is the paved road from Birjand to Khosf and then Hird or from Nehbandan to Hired. After reviewing the library studies, a field visit was made to the target area. According to the area, samples were taken from all existing lithological units, mineral mass and alteration around the mine. 57 samples were taken for ICP-MS and ICP-OES analysis. The characteristics of all collected samples and studied stations are carefully recorded. Then, the analysis results were analyzed in the relevant software.
 
Results and Discussion
In this range, intermediate to acidic intrusive masses with the composition of granodiorite to granite have infiltrated and affected the Tertiary volcanic-sedimentary sequence. According to the field observations, the most important changes that have been identified on the surface of the earth are: 1) quartz-tourmaline-sericite, 2) carbonate and 3) propylitic. In the samples, plagioclase crystals can be seen both in the background and as phenocrysts, which sometimes have zoning. A number of plagioclases have been dissolved and recrystallized. The mafic minerals in the rock are amphibole and pyroxene.
Amphiboles and plagioclase have generally changed to chlorite and sericite, which indicates the effect of atmospheric waters on the rocks of the region. Mineralization in the studied area can be seen in the form of veins with different thicknesses along fractures and fault zones, and most of the mineralization has occurred in the basalts and basaltic andesite of the area. Amphibole and plagioclase have generally changed to chlorite and sericite, which indicates the effect of atmospheric waters on the rocks of the region. Pyroxenes are also seen in the composition of the background. In the analyzed samples, 29 samples have values higher than one percent of copper, of which 18 samples have values higher than five percent of copper. The maximum amount of molybdenum in the obtained samples was equal to 1.1%. 30 samples have values higher than 0.12% of lead and 12 samples have values higher than 1% of lead and the maximum amount of lead measured in the samples of this area was higher than 3%. 28 samples have values higher than 0.2% of sulfur and 3 samples have values higher than 1% of sulfur and the maximum amount of sulfur measured in samples of this area was higher than 3%. By drawing correlation diagrams. Cu element also has a good correlation with Mo element. (Al, Ti, Cr, Ni) Al with Ti and Also, Cr has a strong correlation with Ni. The gold element is also strongly correlated with iron and arsenic.
Conclusion
Geochemical investigations of associated elements show that the source magma of the mineralization in the northern Hired area is the result of subduction and hence it is type I. These investigations show that the existing gold is placed within the pyrite structure and according to the paragenesis of copper and molybdenum and also the presence of copper in the form of chalcopyrite minerals, it can indicate that the mineralization of copper and molybdenum is near The thermal source is formed, while gold mineralization is of epithermal type. Based on the conducted studies and field observations, the North Hired gold-copper deposit is mainly in the form of veins, and due to the high anomaly of elements such as lead, zinc and molybdenum, the term multi-metallic can be used for the North Hired deposit. In this range, intermediate to acidic intrusive masses with the composition of granodiorite to granite have infiltrated and affected the Tertiary volcanic-sedimentary sequence. The outcrop of these intrusive masses can be seen in the south of the range. Generally, the host rock of the mineralization in the range is basic to moderate, but in some places rhyodacite outcrops have also been observed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epithermal
  • South Khorasan
  • Mining
  • Gold
  • Copper
  • Northern Hired
Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L. and Mouthereau, F., 2005.Convergence history across Zagros (Iran): Constraints from collisional and earlier deformation, International Journal of Earth Sciences, v. 94, p. 401-419.
Askari, A. and Safari, M., 2003. geological-mineral map report 1:20000 of Hired gold mining promising area, Iran Geological and Mineral Exploration Organization (in Persian).
Barnes, H.L., 1997. Geochemistry of hydrothermal ore deposits. John Wiley & Sons.‏
Barnes, H.L., 1997. Geochemistry of hydrothermal ore deposit, Thired ed., New YorkWiley, 797 p.
Camp, V.E. and Griffis R.J., 1982. Character, genesis and tectonic setting of igneous rock in the Sistan Suture Zone eastern Iran, Lithos, TSSN 004-4978, NOR., DA. 1982.
Camp, V.E. and Griffis, R.J., 1982. Character, genesis and tectonic setting of igneous rocks in the Sistan suture zone, eastern Iran. Lithos, v. 15(3), p. 221-239.
Eshraghi, H., 2006. Geochemical mineralogy and type of gold mineralization in the Hired Area, northwest of Nehbandan, Master's thesis, Faculty of Basic Sciences, Tarbiat Modarres University (in Persian).
Guillbert, J.M. and Park, C.F., 1986. The geology of ore deposits, W.H. Freeman and company, 985 p.
Huchinson, C.S., 1977. Granite emplacement and tectonic subdivision of peninsular Malaysia: Geol.Soc. Malaysia Bull., v. 9, p. 187-207.
Ishihara, S., 1981. The Granitoid Series and Mineralization, Economic Geology Anniversary, v. 75, p. 458-484.
Karimpour, M.H., Malekzadeh Shafaroudi, A., Esmaeili Sevieri, A., Saeed, S., Allaz, J.M. and Stern, C.R., 2017. Geology, mineralization, mineral chemistry, and ore-fluid conditions of Irankuh Pb-Zn mining district, south of Isfahan, Journal of Economic Geology, v. 9(2), p. 267-294.
Khademi, N., 2020. Tectonics of the eastern edge of Lut zone in Nehbandan region; A case of the architecture of an old convergent margin (in Persian).
Khalil, M., Demirdöven, N. and Tokmakoff, A., 2003. Coherent 2D IR spectroscopy: Molecular structure and dynamics in solution. The Journal of Physical Chemistry A, v. 107(27), p. 5258-5279.‏
Stocklin, J., 1972. Iran Central, septenrionat etoreintal, Luxique stratigraphique International III. Fascicule 9b, Iran, center national De La Recherche sientifique, Paris, p. 1-283.
Stöcklin, J., 1977. Structural correlation of the Alpine area between Iran and Central Asia.
Stöcklin, J., Eftekhar-Nezhad, J. and Hushmand-Zadeh, A., 1972. Geological Reconnaissance Map Thompson, J. F., & Newberry, R. J. (2000). Gold deposits related to reduced granitic intrusions.
Tirrul, R., Bell, I.R., Griffis, R.J. and Camp, V.E., 1983. The Sistan suture zone of eastern Iran. Geological Society of America Bulletin, v. 94(1), p. 134-150.
Tirrul, R., Bell, I.R., Griffis, R.J. and Camp, V.E., 1983. The Sistan suture zone of eastern Iran. Geol. Soc. Amer. Bull., v. 94(1), p. 134-150.
Zachariah, J., Pertold, Z., Pudilova, M., Zak, K., Pertoldova, J., Stein, H. and Markey, R., 2001. Geology and genesis of Variscan porphyry style gold mineralization, Petrackova hora deposit, Bohemain Massif, Czeeh Republic. Miner. Deposita (in press).
Zhou, Y. and Wang, Z., 1999. Alterd ductile shear zone host type of gold deposits from south China, a case study. J. Geoscience. Of China, v. 1, p. 23-38.