خاستگاه ماگمایی کانه‌زایی Th-REE در کانسار سه‌چاهون براساس شواهد ژئوشیمیایی و داده‌های ایزوتوپی

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

2 استاد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

3 استاد، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی

4 دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

5 استادیار، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی

چکیده

بررسی الگوی ژئوشیمیایی پراکندگی عناصر کمیاب و نادر خاکی در سنگ‌های متأثر از متاسوماتیسم حاکی از یک منشأ ماگمایی برای کانه‌زایی Th-REE در کانسار سه‌چاهون است. بررسی الگوهای تمرکز عناصر کمیاب و نادرخاکی بهنجار شده نسبت به کندریت و جبه اولیه در سنگ‌های ریولیتی میزبان که در موقعیت فرورانش تشکیل شده‌اند و مقایسه این الگوها با الگوهای نظیر برای زون کانه‌زایی Th-REE نیز تأییدی بر این مسئله است که منشأ Th-REE در واقع همان ماگمای ریولیتی یا اتاق ماگمایی است که ماگمای ریولیتی از آن مشتق شده است. این مسئله با داده‌های ایزوتوپی اکسیژن و هیدروژن که از طریق بررسی ایزوتوپ‌های پایدار در کانی اکتینولیت پاراژنز با کانی‌های میزبان REE و Th به دست آمده نیز تأیید شده است. کانی‌های توریم شامل هوتونیت و توریت می‌باشند. نتایج آنالیز ایزوتوپی اکسیژن سیال در تعادل با اکتینولیت پاراژنز با هوتونیت و توریت 65/6 تا 71/7 پرمیل برآورد شد که در محدوده ترکیب ایزوتوپی اکسیژن ماگمایی (10 تا 6 پرمیل) قرار می‌گیرد. نتایج آنالیز ایزوتوپی هیدروژن سیال در تعادل با اکتینولیت نیز 29/73- تا 04/42- پرمیل محاسبه گردید که در محدوده ترکیب ایزوتوپی هیدروژن ماگمایی (50- تا 80- پرمیل) قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Magmatic origin of Th-REE mineralization at the Se-Chahun ore deposit: based on geochemical and stable isotope data

نویسندگان [English]

  • gholamreza mirzababaei 1
  • mohammad yazdi 2
  • mohammad qannadi maragheh 3
  • mehrdad behzadi 4
  • Mohammad Reza Rezvanianzadeh 5
1 Ph.D in Economic Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University
2 Professor, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University
3 Professor, Nuclear Science and Technology Research Center, Atomic Energy Organization of Iran
4 Associate Professor, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University
5 Assistant Professor, Nuclear Science and Technology Research Center, Atomic Energy Organization of Iran
چکیده [English]

Examination of geochemical distribution pattern of trace and rare earth elements in the rocks affected by metasomatic processes revealed a magmatic origin for Th-REE mineralization at the Se-Chahun ore deposit. Chondrite and primitive mantle-normalized patterns of REE and trace elements for the rhyolitic host rocks (which formed in a subduction setting) compared with the patterns of the Th-REE mineralization zone also provides evidence that the origin of the Th-REE mineralization zone is similar with rhyolitic magma or a magmatic chamber from which the rhyolitic magma was originated. This is also supported by oxygen and hydrogen isotopic data in actinolite paragenetically associated with Th-REE bearing minerals. Thorium minerals at the Se Chahun ore deposit include huttonite and thorite. O and H isotopic data for actinolite paragenetically associated with Th-silicates revealed a magmatic source for Th-REE mineralizing fluids in the ore deposit δD and δ18O for actinolite paragenetically associated with Th silicates are calculated between -73.29 to -42.04 and 6.65 to 7.71, respectively, which lie within the field of magmatic fluids.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Th-REE mineralization
  • Metasomatism
  • Stable isotopes
  • Magmatic origin
  • Se-Chahun ore deposit