تاثیر بازارچه‌های موقت مرزی در بهبود زیست‌پذیری سکونتگاههای مرزی با تاکید بر پیامدهای زیست محیطی(نمونه موردی: بازارچه‌های موقت مرزی استان کردستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

نوشتار حاضر درصدد است اثرات زیست‌محیطی مبادلات مرزی را قبل و بعد از احداث بازارچه‌های موقت مرزی بر سکونت‌گاه‌های مرزی استان کردستان بررسی و تبیین نماید. در این راستا از هر دو روش تحقیق کمی و کیفی بهره گرفته شده است. داده‌ها به دو روش کتابخانه‌ایی و میدانی (توزیع 90 پرسشنامه) گردآوری شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های کمی از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌ آماری ویلکاکسون، و برای تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی از نقطه ‌نظرات اساتید، مدیران اجرایی، دستاوردهای پژوهش و مشاهدات میدانی استفاده شده ‌است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که به دنبال احداث بازارچه‌های موقت مرزی شاخص‌هایی چون بهره‌گیری غیرمتعارف از جنگل و فراوردهای آن 100 درصد، هدررفت منابع آب در کشاورزی 91 درصد، شکار گونه‌های جانوری بومی و برداشت بی‌رویه گیاهان خوراکی محلی 91 درصد، تخلیه زباله و فضولات حیوانی بدون کنترل در محدوده روستا و خارج از آن 55 درصد، و چرای مفرط و بی‌رویه دام 3/73 درصد نسبت به دوره قبل از احداث بازارچه‌ها کاهش پیدا کرده‌اند. همچنین شاخص‌هایی چون مشارکت در اطفای حریق جنگل 73 درصد، مشارکت در سمن‌های زیست‌محیطی 100 درصد و روند تغییر کاربری اراضی کشاورزی به غیر (پیامد نامطلوب)، 72 درصد نسبت به دوره قبل از احداث بازارچه‌های موقت افزایش پیدا کرده است، اما در کاهش مصرف کود و سموم شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی تعییر چشم‌گیری به وجود نیامده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the environmental impacts of Kurdistan temporary border marketplace on the improvement of the livability of border settlements

نویسندگان [English]

  • hadi saidi
  • yousef ghanbari
  • hamid barghi
  • ahmad taghdisi
Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Extended abstract
Introduction 
Livability is a general concept that is associated with a number of other concepts and words, such as sustainability, quality of place and healthy community. Livable settlements define habitat as a suitable place for work and life. Livability theory was based on Abraham Maslow's work on human needs. The increasing importance of livability is due to increased awareness of unsustainable life patterns and unhealthy and unsustainable consumption, which in the long term reduces the capacity of environmental resources for supporting the population. In the field of quality of life this theory has been generally developed by Wienhown who believes that people are happier and are more satisfied in a community that meets their needs better. In general, the livability coin has two faces: livelihoods and ecological stability. Thus, one of the dimensions of livability is stable livelihood. One of the solutions for increasing the sustainability of rural livelihoods is livelihoods diversity. This phenomenon leads to poverty reduction due to the emphasis on better job opportunities for empowerment of rural households. Livelihood diversity is an effective strategy for dealing with economic and environmental stresses and a tool for poverty reduction. One of the examples of livelihood diversity is border exchange in border settlements. The definition of border exchange, its environmental result and its role in the sustainability or instability of rural settlements is discussed here forth.
Material and Methods
Kurdistan province is geographically located between northern 34° 44' to 36° 30' latitude and 45° 31' to 48° 16' longitude. Currently, Kurdistan Province has 10 counties, 27 districts, and 29 towns. Kurdistan Province, with an area of 28203 square kilometers, is located adjacent to the eastern part of Iraq. Villages with border license totaling 10817 households have been studied as a statistical society. In the present research, in terms of research methodology we used both quantitative and qualitative methods. For theoretical framework, both livability theory and livelihood diversity theory have been used. In order to investigate the research problem, a deductive strategy was used and for collecting data two conventional methods of library studies (books, theses, journals, the results of censuses, relevant statistics, photographs, pictures, films, documentaries, etc.) and surveying were used. For statistical analysis of quantitative data, SPSS software and related statistical tests such as independent T and Wilcoxon were used. For analysis of qualitative data, researcher's views, opinions of scholars, statements by the officials of the city's and field investigations have been used.
Result and discussion 
The average of the effects of border exchanges on the stability of villages before and after the temporary border marketplace was 22.77 and 17.62, respectively, which had a mean difference of 5.15 before and after the construction of temporary border markets. Also, the standard deviation of border exchanges before and after the construction of temporary border marketplace is 2.84 and 1.36, respectively. To examine the effect of temporary border marketplace, the Wilcoxon test was used. The results showed that the average rating in the period before the construction of temporary border markets (45.22) was for environmental destruction and the results were higher than the average of the group after the construction of temporary border marketplace (13.5). Therefore, it can be said that with construction of temporary border markets, environmental results, including the destruction of forest areas and its implications were reduced. The value of the Wilcoxon test is (8.05) and its significance level is 0.05 at 0.000. Based on the significance level, the difference between the dependent variable in two periods before the construction of the temporary border marketplace and after the construction of temporary border marketplace, it is meaningful. Therefore, the first hypothesis of the research on the existence of a relationship between border exchanges and environmental evolution and the second hypothesis regarding the positive results of border exchanges in the livability of the settlements of the border villages of Kurdistan province after the construction of temporary border marketplaces are confirmed.
Livelihood diversity is an effective strategy for dealing with economic and environmental stresses and a tool for poverty reduction. One example of the diversification of rural livelihoods is border exchange; the phenomenon of border exchanges is now in legal ways, including temporary marketplaces, border licenses and electronic border credit cards. This phenomenon is an appropriate alternative for diversifying rural livelihoods, fair distribution of income, population stability, socioeconomic and spatial justice, protection of the environment, especially the preservation of forested areas. Applied studies show that reliance on non-agricultural livelihood diversity strategies are beneficial due to increase in household income. In this framework, border exchange is one of the examples of diversification of rural livelihoods with positive economic results. On the other hand, as it is derived from the questionnaires, the use of pressurized irrigation and reduction of water losses in the fields, the participation of local people in environmental NGOs, for example the Green Chia Association, participation in forest fire extinguishing, along with reduced fertilizer and pesticide use in agricultural fields, reduced animal hunting, reduced overharvesting, reduce of human waste and animal waste in the rural range and out of rural range, reduce in the population's dependence on forests and pastures are quite evident.
Conclusion
It is obvious that with changes in the financial and income resources of the border residents, the desire to improve livelihoods and increase satisfaction has expanded. The development of environmental protection, such as decreasing environmental destruction, reduction of pesticide and fertilizer use, increasing participation in non-governmental environmental institutions, participation in firefighting, reducing the unconventional use of forests and their products and decreasing disposal of human and animal waste in the rural environment and forest arenas are positive environmental impacts of border exchanges. Obviously, if this phenomenon is extended to other parts of the county, with the improvement of livelihoods, the fields of cultural, political, physical and environmental development will accrete and increase. An adverse event caused by rising income is construction of garden houses and villas, mostly with urban residents. With necessary means such as educating people, coherent supervision in the areas of desirability can be managed. Therefore, the diversification strategy of rural livelihoods based on the capability of each region, using the potential of the border is a useful solution. This strategy reduces livability limitations of rural settlements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kurdistan province
  • Temporary border marketplace
  • livelihood diversification
  • livability
  • Environment
-امینی، م.ر.، شتایی جویباری، ش.، معیری، م.ه. و غضنفری، ه.، 1387. بررسی مدل­سازی احتمال تخریب جنگل­های غرب کشور با استفاده از GIS و RS، تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، سال ۱۶، شماره ۳، ص 431-443.
-ایلدرمی، ع.ر.، قاسمی، ف. و بهمنی، ن.، 1394. بررسی نقش عوامل اقتصادی- اجتماعی در تخریب زیست­بوم (مطالعه موردی منطقه کاکارضا لرستان) تحقیقات حمایت و حفاظت جنگل­ها و مراتع ایران، سال ۱۳، شماره ۲، ص 140-149.
-جلالیان، ح. و کهنه­پوشی، س.ه.، 1392. تاثیر قاچاق کالا بر اقتصاد روستاهای بخش مرزی خاوومیرآباد مریوان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 32،  ص 61-74.
خراسانی، م.ا. و رضوانی، م.ر.، 1392. تحلیل ارتباط زیست­پذیری روستاهای پیرامون شهری با برخورداری خدماتی(مطالعه موردی شهرستان ورامین) برنامه­ریزی فضایی(جغرافیا)، سال ۳، شماره ۳، ص 1-16.
-خراسانی، م.ا.، رضوانی، م.ر.، مطیعی لنگرودی س.ح. و رفیعیان، م.، 1391. سنجش و ارزیابی زیست­پذیری روستاهای پیرامون شهری، مطالعه موردی(شهرستان ورامین) پژوهش­های روستایی، سال 3، شماره 4، ص 79-104.
-زنده دل، ح.، 1378. مجموعه رهنمای جامع ایرانگردی، استان کردستان، نشر ایرانگردان، تهران، ۳۸۴ ص.
-سازمان برنامه و بودجه، 1355. گزارشی پیرامون مناطق مرزی استان کردستان، نشر سازمان برنامه و بودجه.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1395. فزهنگ آبادی­های کشور، جلد 3، نشر سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
-شادی­طلب، ژ.، 1381. ابعاد اجتماعی مدیریت جنگل، توسعه و اقتصاد کشاورزی، شماره 10(37)، ص 220- 237.
-شهبازی، ا.، 1381. توسعه و ترویج روستایی، چاپ سوم با اصلاحات، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
-طیب­نیا، ه. و منوچهری، س.، 1395. نقش بازارچه­های مرزی در توسعه اجتماعی و اقتصادی نواحی روستایی (مورد: بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان) فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 5، شماره 1، ص 147-172.
-فرماندهی مرزبانی استان کردستان، اداره اطلاعات، 1396.
-فیروزآبادی، س.ا. و عظیم­زاده، د.، 1391. فقر روستایی و تخریب محیط زیست (مطالعه موردی روستاهای بیدله و سرخون از توابع استان چهارمحال بختیاری)، توسعه روستایی، سال ۴، شماره ۲، ص ۱-۱۷.
-کهنه پوشی، س.ه. و شایان، ح.، 1392. بررسی تأثیرات اقتصاد قاچاق کالا بر شهرهای مرزی (مطالعه موردی شهر مریوان)، تحقیقات کاربردی جغرافیایی، سال ۱۳، شماره  ۲۹، ص 51-73.
-محمدی، س.، ویسی، ف. و هوشنگی، ه.، 1396. اثرات بازارچه­های مرزی در بهبود کیفیت محیطی و کالبدی زیست­پذیری سکونتگاه­های روستایی (مطالعه موردی، دهستان­های خاو و میرآباد و دزلی استان کردستان)، جغرافیا، دوره جدید، سال ۱۵، شماره ۵۵، ص 131-148.
-مرادی، ک.، 1381. بررسی ایجاد مناطق آزاد تجاری در استان کردستان، نشر سازمان مدیریت و برنامه­ریزی، تهران، ۲۳۵ ص.
-مرکز آمار، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان کردستان، سال­های 1375، 1385، 1395.
-وزارت امور اقتصادی و دارایی، 1375. بررسی عملکرد بازارچه­های مشترک مرزی و تبیین راه­هایی در جهت بهبود روند مذکور و بررسی جایگزین­های مناسب، معاونت امور اقتصادی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، تهران.
-وفایی، س.، درویش­صفت، ع.ا. و پیرباوقار، م.، 1392. پایش و پیش­بینی تغییر کاربری اراضی با بهره­گیری از مدل  LCM(مطالعه موردی منطقه مریوان)، مجله جنگل ایران، سال ۵، شماره ۳، ص 323-336.
-ویسی، ف.، قربانی، م.ص. و داستوار، ع.، 1395. تحلیل اثر بازارچه­های مرزی بر معیشت پایدار پس­کرانه­های روستایی (مورد مطالعه: بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان) پژوهش­های روستایی، دوره 8،  شماره 3، ص 24-41.
 
 
 
-Aklilu, Y. and Catley, A., 2010. Mind the gap: Commercialization, livelihoods and wealth disparity in pastoralist areas of Ethiopia. Feinstein International Center, Friedman School of Nutrition Science and Policy at Tufts University, Boston and Department for International Development, Addis Ababa.
-Aung, W.S., 2009. The role of informal cross-border trade in Myanmar. Singapore: Institute for Security and Development Policy, 396 p.
 
-Bank, W., 2007. Cross-border Trade within the Central Asia Regional Economic Cooperation. Central Asia Regional Economic Cooperation (CAREC) Institute, 465 p.
-Cedar Hill, Municipality., 2008. City of Cedar Hill Comprehensive Plan 2008, Chapter5, Livability, p. 5-20.
-Gautam, Y. and Andersen, P., 2016. Rural livelihood diversification and household well-being: Insights from Humla, Nepal. Journal of Rural Studies, v. 44, p. 239-249.
-Hailemeskel, H., Mohammed, J., Negash, A. and Getu, M., 2016. Policy Research on Cross-Border Trade: Challenges and Prospects. In Proceedings of Research for Enhancing Pastoralists Livelihood through Resilience and Market Expansion Meeting. Dire Dawa, Ethiopia: Haramaya University, 354 p.
-Higgins, K., 2012. Supporting trade expansion and gender equality: Tackling gender-intensified constraints to trade. Bridges Africa, v. 1(3), p. 54-78.
-Kaminski, B. and Mitra, S., 2010. Skeins of silk: Borderless bazaars and border trade in Central Asia. World Bank, Washington, 435 p.
-Kubo, K., 2016. Myanmar's cross-border trade with China: beyond informal trade (No. 625). Institute of Developing Economies, Japan External Trade Organization (JETRO).
-Lesser, C. and Moisé-Leeman, E., 2009. Informal cross-border trade and trade facilitation reform in Sub-Saharan Africa, https://doi.org/10.1787/225770164564.
-Little, P.D., 2010. Unofficial cross-border trade in Eastern Africa. In Food Security in Africa. Edward Elgar Publishing, https://doi.org/10.4337/9781849806367.00012.
-Mahmoud, H.A., 2010. Livestock trade in the Kenyan, Somali and Ethiopian borderlands. Chatham House/Royal Institute of International Affairs.
-Maslow, A.H., 1981. Motivation and personality, Prabhat Prakashan, 360 p.
-Ministry of trade and industry, 2013. cross border trade strategy, a comprehnsive strategy to support Rwandas export to Neighbouring Countries, p. 1-88.
-Radcliff, B., 2001 Politics, Markets and Life Satisfaction: The Political Economy of Human Happiness, American Political Science Reviw, v. 95(4), p. 939-955.
-Shucksmith, D., Brydon, j., Rosenthall, p., Short, C. and winter, D., 1989. Pluriactvety, Farm Structures and Rural Change, Journal of Agricultyre and Economy, v. 40, p. 345-360.
-Tyce, H. and Rebecca, L., 2016.  What is Livability? Journal of Sustainable Cities Initiative, p. 1-11.
-USAID, 2012. Women in Cross-Border Agricultural Trade, Enabling Agricultural Trade (EAT) Project Policy Brief.
-Xu, X., 2007. Study on the Comprehensive Evaluation Index System and Methods of Building a New Socialist Countryside, Journal of Fujian Agriculture and Forestry University, v. 5, p. 1-4.
-Zhangmao, L., 2009. The study on the evaluation index system for rural living standards. Science Development, v. 7(3), p. 56-63.