بررسی کنترل ساختاری خطواره‌ها بر توزیع کانسارها و نشانه‌های معدنی مس با کاربرد فاکتور خطوارگی در نیمه جنوبی کمربند مس کرمان

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی،

2 بخش علوم زمین، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

بررسی ارتباط ساختاری بین خطواره­ها و پراکندگی کانسارها و نشانه­های معدنی مس با گرایش عمده پورفیری در جنوب کمربند مس کرمان نشان دهنده ارتباط ساختاری بین این دو مقوله در منطقه مورد مطالعه است. بررسی ساختارهای خطی منطقه مطالعاتی نشان می­دهد که این ساختارها به سه گروه عمده قابل تقسیم می­باشند. گروه اول شامل خطواره­هایی است که طول زیادی داشته و در مقیاس پوسته­ای مطرح می­باشند و توزیع مکانی کانسارهای بزرگ مس را کنترل کرده­اند. گروه دوم شامل خطواره­هایی است که از روندهای زمین­ساختی منطقه­ای تبعیت می­کنند و دارای روند عمومی شمال غرب-جنوب شرق می­باشند. این خطواره­ها نیز توزیع منطقه­ای کانسارهای مس را کنترل می­کنند همچنین پراکندگی آتشفشان­های نوع چینه­ای بزرگ در منطقه نیز با این نوع خطواره­ها ارتباط نزدیک دارد. گروه سوم نیز شامل خطواره­هایی است که دارای پراکندگی بسیار بیشتر، طول نسبتاً کمتر و روندهای متنوع­تر می­باشند و بیشتر شبیه به شکستگی­های سطحی می­باشند. تمرکز این نوع از خطواره­ها انطباق نسبتاً مشخصی با نواحی میزبان گسترش دگرسانی­های گرمابی و هم­چنین مناطق آتشفشانی یا محل برونزد توده­های نفوذی دارند. شناسایی و استخراج این گروه از خطواره­ها با کاربرد فیلترهای جهت­دار بر روی باند 8 تصویر لندست (ETM+) صورت گرفته است. کمّی­سازی ارتباط مورد بحث از طریق تهیه نقشه فاکتور خطوارگی و رسم خطوط کانتوری نقشه مزبور صورت گرفته است. بر روی این نقشه، از مجموع 34 کانسار و نشانه معدنی مس، تعداد 20 مورد در نواحی با مقادیر فاکتور خطوارگی متوسط و بالا (3≤) و 14 کانسار دیگر در محدوده­های با مقادیر کمتر قرار گرفته­اند. نتایج بدست آمده نشان می­دهند که اگرچه ارتباط نسبتاً مشخصی بین پراکندگی کانسارها و نشانه­های معدنی مس با ساختارهای خطی در مقیاس ناحیه­ای در این منطقه وجود دارد اما پراکندگی کانسارها و نشانه­های معدنی مزبور با گرایش عمده پورفیری (و بعضا رگه­ای) در این منطقه در ابعاد منطقه­ای، از ساختارهای زمین­شناسی دیگری نیز تبعیت می­کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examination of the structural controls of the lineaments on the distribution of the Cu deposits and prospects using the photolineament factor in the southern part of the Kerman Cu belt

چکیده [English]

Structural examination of the southern part of the Kerman Cu belt revealed the structural linkage between the lineaments and the distribution of the Cu deposits and prospects in this area. Surveying the linear structures of the region indicates that the studied linear structures can be divided into three broad groups, including: 1) the crustal scale lineaments controlling the regional distribution of the large Cu ore deposits, 2) the large lineaments following the general and the regional tectonic NW-SE trends controlling the distribution of the Cu deposits, also, the large stratovolcanoes, and 3) the linear structures identified by several characteristics including the more sporadically distributed patterns, shorter lengths and diversified patterns. Quantification of the proposed relationship through application of the photolineament factor (PF), and therefore, using the obtained contours on the compiled map showed that 20 of 34 Cu deposits and prospects fall on the areas with PF≥3. The other deposits or prospects fall outside the drown contours. All the recent characteristics indicate the third group to be similar to surficial fractures. The areas showing high concentration of these linear structural forms seem to be affected by hydrothermal alteration activities. Traces of the intruded subvolcanic bodies are also identified at the intersection of some of these linear structures. The achieved results indicate that although the linear structures seem to control the localization of the Cu deposits and prospects in local scales, but the discussed localization also seem to be controlled by another regional scale structural forms, outside the scope of this paper.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Structural linkage
  • Cu deposits
  • Photolineament factor
  • Regional tectonic trends
  • Surficial fractures

مراجع

  1. -علوی پناه، س.ک.، 1385. کاربرد سنجش از دور در علوم زمین (علوم خاک)، انتشارات دانشگاه تهران، 478 ص.
  2. -وینسنت، ر.ک.، 1997. مبانی دورسنجی زمین-شناختی و زیست‌محیطی، ترجمه مجید هاشمی تنگستانی، مرکز نشر دانشگاهی، 472 ص.
  3. -هنرمند، م. و رنجبر، ح.، 1384. کاربرد روش‌های مختلف پردازش تصویر روی داده‌های ETM+ به منظور اکتشاف کانسارهای نوع پورفیری و رگه‌ای در منطقه کوه ممزار-کوه پنج در استان کرمان، مجله علوم زمین شماره 57 ، ص 110-127.
  4. -Billingsley, P. and Locke, A., 1935. Tectonic position of ore districts in the Rocky Mountain region, Transactions of the American Institute of Mining and Metallurgical Engineers, v. 115, p. 59-65.
  5. -Brockman, E.C., Fernandez, A., Ballon, R. and Claure, H., 1978. Analysis of geological structures based on Landsat-1images, Programa del Satelite Technologico de Recursos Naturales, Servicio Geologico de Bolivia (GEOBOL), Lapaz, Bolivia.
  6. -Chernicoff, C.J., Richards, J.P. and Zappettini, E.O., 2002. Crustal lineament control on magmatism and mineralization in northwestern Argentina: geological, geophysical and remote sensing evidence, Ore Geology Reviews, v. 21, p. 127-155.
  7. -Dimitrijevic, M. D., 1973. Geology of Kerman region, geological survey of iran repelis, v. 52, 334 p.
  8. -Favorskaya, M.A. and Vinogradov, N.V., 1991. Geological evolution of ore-concentrating lineaments, Global Tectonics and Metallogeny, v. 4 (1-2), p. 75-84.
  9. -Förster, H., 1978. Mesozoic-Cenozoic metallogenesis in Iran journal of the geological society of london, v. 135, p. 443-455.
  10. -Hardcastle, K.C., 1995. Photolineament factor: A new computer-aided method for remotely sensing the degree to which bedrock is fractured, Photogrammetric Engineering and remote sensing, v. 61, p. 739-747.
  11. -Honarmand, M., Ranjbar, H. and Shahapour, J., 2011. Application of Spectral Analysis in Mapping Hydrothermal Alteration of the Northwestern Part of the Kerman Cenozoic Magmatic Arc, Iran, journal of sciences islamic republic of iran, v.22(3), p. 221-238.
  12. -Kutin, J. and Fabbri, G., 1972. Relationship of Structural lineaments and mineral occurrences in Abitibi area of the Canadian Shield, geological survey canada, Paper 71-9, p. 36.
  13. -Kruse, F.A., Boardman, J. and Huntington, J.F., 2003. Comparison of airborne hyperspectral data and EO-1 Hyperion for mineral mapping, IEEE transactions on geoscience and remote sensing, v. 41, p. 1388-1400.
  14. -Mirzababaei, G., Shahabpour, J., Zarasvandi, A. and Hayatolgheyb, S.M., 2016. tructural Controls on Cu Metallogenesis in the Dehaj Area, Kerman Porphyry Copper Belt, Iran: A Remote Sensing Perspective, journal of sciences islamic republic of iran, v. 27(3), p. 253-267.
  15. -O’Leary, D.W., Friedman, J.D. and Pohn, H.A., 1976. Lineament, linear, lineation: some proposed new standards for old terms, Geological Society of America Bulletin, v. 87, p. 1463-1469.
  16. -Rowan, L.C., Hook, S.J., Abrams, M.J. and Mars, J.C., 2003. Mapping hydrothermally altered rocks at Cuprite, Nevada, using the advanced space borne thermal emission and reflection radiometer (Aster), a new satellite-imaging system, economic geology, v. 98, p. 1018-1027.
  17. -Shafiei, B., Haschke, M. and Shahabpour, J., 2009. Recycling of orogenic arc crust triggers porphyry Cu mineralization in Kerman Cenozoic arc rocks, southeastern Iran, Mineral, Deposita, v. 44(3), p. 265-283.
  18. -Shahabpour, J., 1999. The role of deep structures in the distribution of some major ore deposits in Iran, NE of the Zagros thrust zone, Journal of Geodynamics, v. 28, p. 237-250.
  19. -Sillito, R.H., 1973. The tops and bottoms of porphyry copper deposits, economic geology, v. 68, p. 799-815.
  20. -Stöcklin, J. and Nabavi, M.H., 1973. Tectonic Map of Iran, Scale 1:2500000 geological survey iran, Tethys Offset Press, Rep. No 31, 100 p.
  21. -Tangestani, M.H., Mazhari, N., Agar, B. and Moore, F., 2008. Evaluating Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) data for alteration zone enhancement in a semi arid area, northern Shahr-e-Babak, SE international journal of remote sensing, v. 29(10), p. 2833-2850.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار