سیستماتیک اثر فسیل‌های نهشته‌های فلیشی کرتاسه بالایی در جنوب گلباف، استان کرمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

بخش زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

چکیده

مقدمه: نهشته­ های کرتاسه منطقه گلباف بخشی از زون راین-گوک-خانا خاتون در کمربند چینه­شناسی- ساختاری رفسنجان است (دیمیترییویک و جوکوویچ، 1973). در این کمربند، نهشته­های کرتاسه به رخساره­های کم عمق تا عمیق تقسیم می­شوند و کامل­ترین نهشته­های کرتاسه را می­توان در ناحیه راین-گوک-خان خاتون یافت (Dimitrijevic, 1973). سن این رسوبات کرتاسه بالایی (کنیاسی-سانتونی) است. این رسوبات حاوی نهشته­های آواری است که به تدریج و با شیب یکسان در کرتاسه زیرین و نئوژن قرار دارند. این بخش دارای توالی سنگ­شناسی از سیلت ستونی، ماسه سنگ سیلتی و شیل است که حاوی فسیل­ها و گونه­هایی است که در لایه­های واریزه این بخش شناسایی شده­اند. در این مقاله سعی شده است به­طور سیستماتیک فسیل­های موجود شناسایی و الگوهای رفتاری آنها مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
مواد و روش­ها: در عملیات صحرایی پس از شناسایی برش مورد نظر و تعیین مرزها و همچنین ابتدا و انتهای برش مورد نظر، ضخامت هر لایه اندازه­گیری و مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز یادداشت شد و در صورت انجام نمونه­برداری، فسیل از رسوبات برداشت شد. در آزمایشگاه پس از عکس­برداری از هر نمونه، ویژگی­های هر فسیل از قبیل شکل، اندازه، ابعاد و نوع نگهداری در رابطه با سطح لایه­بندی، تزئینات و اجزای مختلف شناسایی شد. سپس فسیل­های ردیابی براساس وضعیت رفتاری طبقه­بندی شدند و در نهایت سیستماتیک فسیلی به­طور کامل نوشته شد.
نتایج و بحث: فسیل­های ردیابی سازه­های بیولوژیکی در محیط­های رسوبی هستند که توسط ارگانیسم­ها در رسوبات نرم تا سخت تشکیل می­شوند. توربیدیت­ها عموماً به صورت نهشته­های فلیش یافت می­شوند و به عنوان رخساره­های سنگی عمیق حوضه­ای در نظر گرفته می­شوند. از آنجایی که فسیل‌های ردیابی در منطقه گلباف گسترده و فراوان است، بنابراین برای دستیابی به محیط‌های رسوبی کدورت، براساس داده‌های باستان‌شناسی، ترکیب داده‌های باستان‌شناسی با داده‌های رسوب‌شناسی و عناصر ساختاری ضروری است. رخساره­های سنگی توالی مورد مطالعه شامل رخساره­های سیلتستون، ماسه سنگ سیلتی و شیلی می­باشد. در این بسترها میزان رسوب گذاری کم تا زیاد است. با توجه به داده‌های باستان‌شناسی، تنوع و فراوانی فسیل‌ها در توالی رسوبی مورد مطالعه، بر روی سطح لایه‌های ماسه‌سنگ و سیلت‌سنگ سیلتی، می‌توان نتیجه گرفت که بیشتر فسیل‌ها به شکل قالب در سطح زیرین خود هستند. فعالیت جانوران بر روی سطح بالایی متمرکز شده و پس از رسوب توسط رسوبات ماسه سنگی و سیلت استون قالب­گیری شده است. بنابراین بیشتر فسیل­ها در قسمت­های میانی پس از وقوع جریان­های متلاطم و در محیطی نسبتا آرام تشکیل شده­اند.
نتیجه ­گیری: نهشته­ های فلیش کرتاسه بالایی در ناحیه گلباف ضخامت مناسبی دارند و ایکنوفسیل های این بخش از تنوع و فراوانی بسیار بالایی برخوردار هستند. مطالعات قوم­شناسی و رسوب­شناسی بر روی رسوبات منطقه مورد مطالعه بیانگر شرایط آرام در بستر حوضه است. با توجه به نوع، فراوانی و پراکندگی فسیل‌ها در توالی مورد مطالعه، می‌توان نتیجه گرفت که ضخامتی از توالی Set bar در جنوب گلباف در شرایط مناسبی برای ایجاد فسیل است.
 
عداد 68 ایکنوگونه متعلق به 30 ایکنوجنس مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفته که با توجه به فراوانی اثرفسیل­ها در برش مورد، به مطالعه اثر جنس­هایPlanolites isp., Paleophycus isp., Ophiomorpha rudis, Thalassinoides suevicus, Helminthopsis isp., Helminthorhaphe felxcous, Cochlichnus isp., Cosmorhaphe isp., Zoophycos isp. و Paleodictyon strozzii می­پردازیم. براساس تنوع اثرجنس­های شناسایی شده، سن نهشته­های فلیشی در برش گلباف کنیاسین - سانتونین پیشنهاد می­شود. این اثرفسیل­ها بیشتر شامل آثار خزشی – تغذیه­ای یا تغذیه­ای می­باشند. تنوع و فراوانی اثرفسیل­ها در برش مورد مطالعه، نشان دهنده شرایط محیطی و اکولوژی مناسب در زمان ته­نشست رسوبات می­باشد. این اثرفسیل­ها در یک محیط دریایی کم­عمق تا توربیدایتی یافت می­شوند که از  حفظ شدگی و تنوع خوبی برخوردار بوده و بیشترین فراوانی آنها در بخش میانی این برش دیده می­شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Systematic of Upper Cretaceous Flysch deposits ichnofossils in south of Golbaf, Kerman province

نویسندگان [English]

  • saeideh shakery
  • Ahmad Lotf abad arab
  • Mohammad reza Vaziri
Department of Geology, Faculty of Sciences, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
چکیده [English]

Introduction: The Cretaceous deposits of Golbaf region are part of the Rhine-Guk-Khana Khatun zone in the stratigraphic-structural belt of Rafsanjan (Dimitrijevic and Djokovic, 1973). In this belt, Cretaceous deposits are divided into shallow to deep facies, and the most complete Cretaceous deposits can be found in the Rhine-Guk-Khan Khatun area (Dimitrijevic, 1973). The age of these sediments is Upper Cretaceous (Coniacian-Santonian). These sediments contain clastic deposits that are gradually and with the same slope on the Lower Cretaceous This section has a lithological sequence of columnar silt, silty sandstone, and shale, which contain fossils and species that have been identified in the debris layers of this section. In this article, an attempt was made to systematically identify the existing fossils and discuss and examine their behavioral patterns.
Materials and methods: In the field operation, after identifying the intended cut and determining the boundaries as well as the beginning and end of the desired cut, the thickness of each layer was measured and examined.  The required information was noted down, and if sampling was done, fossils were taken from the sediments. In the laboratory, after photographing each sample, the characteristics of each fossil, such as shape, size, dimensions and type of preservation in relation to the level of layering, decorations and various components, were identified. Then the trace fossils were classified based on the behavioral status and finally the fossil systematics was written completely.
Results and discussion: Trace fossils are biological constructions in sedimentary environments that are formed by organisms in soft to hard sediments. Turbidites are generally found as flysch deposits and are considered as deep basin rock facies. Since the trace fossils in Golbaf region are widespread and abundant, therefore, in order to achieve turbidite sedimentary environments, based on the data of Archeology It is necessary to combine the archeology data with sedimentological data and structural elements. The rock facies of the studied sequence include The facies are siltstone, silty sandstone, and Chile. In these beds, the amount of sedimentation is low to high. According to the archeological data, diversity and abundance of fossils in the studied sedimentary sequence, on the surface of silty sandstone and siltstone layers, it can be concluded that most of the fossils are in the form of molds on their lower surface, in other words, the activity of animals has an effect on They are concentrated on the upper surface and have been molded by silty sandstone and siltstone sediments after deposition. Therefore, most of the fossils were formed in the middle parts after the occurrence of turbulent currents and in a relatively calm environment.
Conclusion: Upper Cretaceous flysch deposits in Golbaf area have a good thickness and ichnofossils in this section have a very high diversity and abundance. Ethnological and sedimentology studies on the sediments of the studied area indicate calm conditions in the bed of the basin. According to the type, frequency and spread of fossils in the studied sequence, it can be concluded that a thickness of the Set bar sequence in the south of Golbaf is in suitable conditions for creating fossils.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trace fossil
  • Flysch
  • Turbidite
  • Cretaceous
  • Golbaf
  • Kerman

مراجع

منابع (References)
 
-Aghanbati, S.A., 2018. Geology of Iran, Organization of Geology and Mineral Exploration of the country, 586 p (in Persian).
-Bakhtiari, S., 1388. Road Atlas of Iran, Scale 1.100000, Tehran institute of Geography and Cartography, Gitashanasi, p. 1-288 (in Persian).
-Bromley, R.G., 1996. Trace Fossils. Biology, Taphonomy and Applications, Second Edition. Chapman & Hall, London, 361 p.
-Catuneanu, O., 2006, Principles of Sequence Stratigraphy, Department of Earth and university of Alberta, Edmonton, Alberta, Canada, 375 p.
-Demírcan, H. and Uchman, A., 2017. Short distance variability of trace fossils in submarine slope and proximal basin plain deposits: a case study from the Ceylon Formation (upper Eocene), Gelibolu Peninsula, NW Turkey, 275 p.
-Dimitrijevic, M.D., 1973. Geology of Kerman region. Institute for Geological and mining exploration and investigation of nuclear and Oder mineral raw materials, Report no, 335 p.
-Dimitrijevic, M.D. and Djokovic, I., 1973. Geological map of Kerman region, 1: 500,000, Geol. Survey of Iran.
-Fürsich, F.T., Wilmsen, M., and Seyed-Emami, K., 2006. Ichnology of Lower Jurassic beach deposits in the Shemshak Formation at Shahmirzad, southeastern Alborz Mountains, Iran. Facies, v. 52, p. 599-610.
-Hasiotis, S.T., 2002. Continental Trace Fossil short course Number 51, SEPM, Tulsa, 134 p.
-Heer, O., 1877. Flora Fossils Helvetia. Vorweltliche Flora der Schweiz. J. Wurster and Comp., Zurich, 182 p.
-Khosrotharani, Kh., 1367. General information about Iranian stratigraphy, Tehran University Press, 342 p (in Persian).
-Kim, J.Y., Kim, K.S. and Pickerel., R.K., 2003. Cretaceous nonmarine trace fossils from the Husbanding and Jinju Formations of the Nemaha area, Kyongsangnamdo, Southeast Korea. Ichnosp, v. 9, p. 41-60.
-Książkiewicz, M., 1977. Trace fossils in the flysch of the Polish Carpathians, Paleontological Planica, p. 1-200.
-Malpas, J.A., Gawthorpe, R.L., Pollard, J.E. and Sharp, I.R., 2005. Ichnofabrics analysis of the shallow marine Nuchal Formation (Miocene), Suez Rift, Egypt: implications for epositional processes and sequence stratigraphic evolution: Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, v. 215, p. 239-264.
-Massalango, A., 1855. Zoophycos, novum genus Planform Foss ilium, Type’s Antonelliana’s. Veronese, p. 45-52.
-Menghini, G.G., 1850. In: Savi, P. & Menghini, G.G., Osservazioni stratigrafische e paleontologist concernanti la geological Della Toscana e die peas limitrofi. Appendix in: Murchison, R.I., Memorial Sula structure geological delle Alpo degli Apennine e die Carpazi. Stem aria granulate, Firenze, p. 246-528.
-Miller, W., 2007. Trace Fossils: Concepts, Problems, Prospects. Elsevier, 611 p.
-Miller, W., 2012. On the doctrine of ichnotaxonomic conservatism: the differences between ichnotaxa and biotaxa. Neues Jahrb. Geol. Palaeontol. Abh., v. 265, p. 295-304.
-My row, P.M., 1995. Thalassinoides and the enigma of early Paleozoic open framework burrow systems, Palaios.
-Moghadam, H.V. and Paul, C.R.C., 2000. Trace fossils of the Jurassic, Blue Lia’s, Lyme Regis, southern England, Ichnosp, p. 283-306.
-Monaco, P. and Checconi, A., 2008. Stratinomic indications by trace fossils in Eocene to Miocene turbidites and hemipelagites of the Northern Apennines (Italy), v. 83, p. 133-163.
-Nicholson, H.A., 1873. Contributions to the study of the errant annelids of the older Paleozoic rocks. Royal Society London Proc., v. 21, p. 288-290.
-Nielsen, J.K., Gormus, M., Uysal, K. and Kanbur, S., 2010. First records of trace fossils from the Lake District, southwestern Turkey. Bulletin of Geosciences, v. 85(4), p. 691-708.
-Nielsen, J.K. and Gormus, M., 2004. Ichnotaxonomy and ethology of borings in shallow-marine benthic foraminifers from the Maastrichtian and Eocene of Northwestern and Southwestern Turkey. Rivista Italian di Paleontology E Stratigraphy, v. 110, p. 493-501.
-Pak, R. and Pemberton, S.G., 2003. Ichnology of the Yeoman Formation of southern Saskatchewan preliminary report; in Summary of Investigations 2003, v. 1, skatchewan Geological Survey, Sask. Industry Resources, Misc. Rep, 16 p.
-Pemberton, S.G. and Frey, R.W., 1982. Trace fossil nomenclature and the Planolites-Paleophycus dilemma: Journal of Paleontology, 881 p.
-Pickering, K.T., Hiscott, R.N. and Hein, F.J., 1989. Deep-Marine Environment: Clastic Sedimentation and Tectonics. Unwin Hyman Ltd, 416 p.
-Rodríguez-Tovar, F.J., Uchman, A., Pyros, A., Orue-Etxebarria, X., Apollonia, E. and Molina, E., 2010. Sea-level dynamics and palaeoecological factors affecting trace fossil distribution in Eocene turbidites deposits (Gorrondatxe section, N Spain). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, p. 50-65.
-Ruttner, A. and Stocklin, Y., 1967. Geological map of Iran, 1:100000 Series, sheet, Geological survey of Iran.
-Seilacher, A., 1964. Biogenic Sedimentary Structures, J. Imbrue., and N. D., Newell, Approaches to Paleoecology, John Wiley and Sons, Inc, 316 p.
 
-Seilacher, A., 2007. Trace Fossil Analysis. Springer, Tubingen, Germany, 226 p.
-Seilacher, A., 1977. Pattern analysis of Paleodictyon and related trace fossils. In: Crimes, T. P. and Harper, J. C., Trace Fossils 2. Geological Journal, Special Issue, 334 p.
-Stachacz, M., 2016. Ichnology of the Cambrian ocieseki sandstone, formation (Holy Cross Mountains, Poland), v. 86, p. 291-328.
-Sabzehei, M., Navazi, M., Azizan, H., Shahraki, A. and Seifouri, S., 1999. Geological map of Iran, 1: 100,000 Series, Kerman sheet 7450, Geological survey of Iran.
-Stocklin, J., 1968. Structural history and tectonic of Iran: A review. Bulletin of American Association of Petroleum Geologist, Chicago, 1258 p.
-Uchman, A., 1998. Taxonomy and ethology of flysch trace fossils: a revision of the Marian Książkiewicz collection and studies of complementary material. Annals Societies Geologorun Polonies, 218 p.
-Uchman, A., 2001. Eocene flysch trace fossils from the Hecho Group of the Pyrenees, orthern Spain: Berengaria, v. 28, p. 3-41.
-Uchman, A., 2007. Deep-sea trace fossils from the mixed carbonate-siliciclastic flysch of the Monte Anatole Formation (Late Campanian-Maastrichtian), North Apennines, Italy, p. 980-1004.
-Uchman, A., 2009. The Ophiomorpha rudis ichnosubfacies of the Nereites ichnofacies: Characteristics and constraints, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, p. 107-119.
-Valeh, N., 1973. Geological map of Iran, 1: 100,000 Series, sheet 7549-Khaneh khaton, Geological survey of Iran.
-Wetzel, A. and Bromley, R.G., 1996. A re-evaluation of ichnogenus Helminthopsis Heer 1877, new look at the type material. Paleontology, v. 39, p. 1-19.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار