مطالعه زونهای دگرسانی، ژئوشیمی و پتروژنز اندیس معدنی چاه‌شلغمی، شرق ایران

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 استادیار گروه زمینشناسی، دانشگاه پیام نور

2 استاد گروه زمینشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار گروه زمینشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

4 استادیار گروه زمینشناسی، دانشگاه آویرو، پرتغال

چکیده

اندیس معدنی چاه‌شلغمی در 190 کیلومتری جنوب بیرجند در کمربند آتشفشانی- نفوذی بلوک لوت واقع شده است. توده‌های نفوذی چاه‌شلغمی شامل کوارتز مونزونیت، مونزونیت، گرانودیوریت و دیوریت می‌باشند و جزء گرانیتهای کمانهای آتشفشانی کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی هستند. پردازش تصویر ماهواره استر انواع کانیهای دگرسانی مرتبط با ذخایر اپی ترمال سولفیداسیون بالا شامل آلونیت، ژاروسیت، کلریت، دیکیت، سریسیت، مونتموریلونیت، کوارتز و اکسیدهای آهن را مشخص نموده است. مناطق سیلیسی، سولفیدی و رگچه‌های استوک‌ورک آنومالی‌هایی از عناصر Au, Cu, As, Bi, Mo, Sb, Pb, Zn را نشان می‌دهند. پیریت بصورت ریز بلور و پراکنده همراه با دگرسانی سیلیسی است و در برخی از رگچه‌ها مولیبدنیت، کالکوپیریت، اسفالریت، گالن و انارژیت مشاهده می‌شود. توده‌های نفوذی دارای روندهای خطی مشخصی در نمودارهای هارکر هستند که بیان کننده فرایند تفریق ماگمایی می‌باشد. نمودار عنکبوتی نرمالیزه عناصر فرعی نسبت به جبه اولیه نشان دهنده غنی‌شدگی عناصر (LILE) مانند Rb, Sr, Ba, Zr, Csو تهی‌شدگی نسبت به عناصر با میدان پایداری بالا (HFSE) مانند Nb, P و Yمی‌باشد. نمودار عنکبوتی نرمالیزه عناصر نادر نسبت به کندریت نشان دهنده غنی‌شدگی در عناصر LREE و درجه بالای تفریق 7/33-4/21La/Yb= می‌باشد و نبود آنومالی Eu مشخص است. توده‌های نفوذی چاه‌شلغمی بر اساس نسبتهای Sr/Y–Y و La/Yb–Yb دارای گرایش آداکیتی هستند و بر اساس نسبتهای ایزوتوپی (87Sr/86Sr)i و εNdi منشا آنها در ارتباط با مذابهای حاصل از جبه می‌باشد که با پوسته پایینی آلودگی داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها