اشتغال کشاورزی و غیر کشاورزی: چالش‌ها، فرصت‌ها و ناپایداری سکونتگاه‌های روستایی در منطقه تهران و البرز

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

شرایط طبیعی و قابلیت‌ها و تنگناهای  مراکز روستایی به همراه رویکرد‌های برنامه‌ریزی و سیاست‌گزاری نظام سیاسی در دهه‌های اخیر، اقتصاد روستایی منطقه تهران و البرز را در قلمرو وسیعی به وبژه در بخش‌های شمالی و جنوبی آن تحت تأثیر قرار داده؛ و باعث ناپایداری توسعه و سکونتگاه‌های روستایی شده است. پیامداین مسأله عدم توسعه فعالیت‌های اقتصادی کشاورزی و غیرکشاورزی و کاهش فرصت‌های شغلی برای جمعیت درحال افزایش روستایی به رغم وجود ظرفیت‌های فراوان طبیعی، اجتماعی ـ اقتصادی و کالبدی بوده است. ازاین‌رو،  این تحقیق به منظور تبیین عوامل مؤثر براشتغال در زمینه گسترش فرصت‌های شغلی در 143 روستای نمونه تصادفی از 484 روستای منطقه تهران و البرز به روش توصیفی ـ تحلیلی  انجام شد. نتایج بررسی این پژوهش نشان می‌دهد، فعالیت‌های کشاورزی و دامی باعث گسترش صنایع تبدیلی و کارگاهی در روستاها نشده است. توانمندی محیط روستا و زیربناهای ‌آن تأثیر معنی‌داری بر افزایش فعالیت‌های کشاورزی و غیرکشاورزی دارد. همچنین میزان وام توزیع شده تأثیر معنی‌داری بر افزایش فعالیت‌های غیر‌کشاورزی در نقاط روستایی منطقه دارد.  به‌علاوه، عدم حمایت از بهره‌برداران خرد و دهقانی  باعث شده از توانمندی محیط روستا، توانایی و مهارت‌های فعالان و زیر بناهای محیط روستا در زمینه کشاورزی و غیر کشاورزی به شکل مطلوب استفاده نشود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. - ترک نژاد، الف.، 1377. شناسایی وطبقه بندی مشاغل روستایی وکشاورزی، معاونت آموزش و تحقیقات، وزارت جهاد سازندگی، 210 ص.
  2. - دورو، اس، پی . رس.، و هنری، ب، ج.، 1372. اعتبار و پس انداز برای توسعه، تهران، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی، وزارت جهاد کشاورزی، 102 ص.
  3. - رکن الدین افتخاری، ع .، سوری، ر.، بدری، ع.، و سجاسی قیداری، ح .، 1390. بنیاد نظریه ای بر برنامه ریزی کالبدی مناطق روستایی، انتشارات بنیادمسکن انقلاب اسلامی، معاونت عمران و روستایی، چاپ اول، تهران، 351 ص.
  4. - سرایی ، ح.، 1375. مقدمه ای بر نمونه گیری در تحقیق،، انتشارات سمت، چاپ دوم، تهران، 256 ص.
  5. - شفیعی ثابت، ن.، 1392. تحلیل عوامل مؤثر بر اشتغال در زمینه گسترش فرصت‌های شغلی درنقاط روستایی منطقه تهران و البرز، گروه تحقیقات و بررسی مسائل روستایی، سازمان جهادکشاورزی منطقه تهران و البرز، 163 ص.
  6. - شهابی، س.، 1379. زمینه یابی ایجاد اشتغال در بخش غیر کشاورزی مناطق روستایی شهرستان شهرضا، استان اصفهان، گروه تحقیقات و بررسی مسائل روستایی جهاد کشاورزی استان اصفهان، 135ص.
  7. - فرهودی، ع.، 1381. بررسی عوامل تأثیر گذار بر افزایش میزان اشتغال در مناطق روستایی استان کرمانشاه، گروه تحقیقات و بررسی مسائل روستایی جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، 158 ص.
  8. - فریدمن، ج.، و داگلاس، م.، 1363. توسعه روستا ـ شهری به سوی راهبرد جدید برنامه‌ریزی منطقه‌ای در آسیا، مترجم : عزیز کیاوند، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، مرکزمدارک اقتصادی اجتماعی، چاپ اول، 102 ص.
  9. - مایر، ج، م.، 1994. مباحث اساسی اقتصاد توسعه ( جلد اول)، مترجم غلامرضا آزاد ( ارمکی)، نشر نی، تهران، 1378، 640 ص.
  10. - معظمی، م.، 1377. بررسی مبانی نظری و تجربی اعتبارات روستایی (در برخی کشورهای آسیایی )، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی ، وزارت جهاد کشاورزی، 195 ص.
  11. - مهندسان مشاور DHV از هلند.، 1371. رهنمود هایی برای برنامه ریزی مراکز روستایی، مترجمان ، مهدی گنجیان و همکاران ، جلد اول، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی ، وزارت جهاد سازندگی ، تهران، 456 ص.
  12. - وزارت جهاد کشاورزی.، 1392. بسته نرم افزاری فرهنگ آبادی‌های ایران، مؤسسه پژوهش‌های اقتصادی و برنامه‌ریزی توسعه روستایی، تهران.
  13. Bande, R., Fernandez, M., and Montuenga, V., 2008. Regional unemployment in Spain-disparities, Business cycle and wage setting. Journal Labour Economics, v. 15, p.885–914.
  14. - Douglass, M., 1998. A Regional network strategy for Reciprocal Rural-Urban Linkage; an agenda for policy research with reference to Indonesia, Reprint from Third World Planning Review, University of Hawaii. U. S. A, v.20 (1), p. 1-33.
  15. - Douglass, M., Michael, D., W, B., Valuncha, P., and Kana T., 2000. Poverty: from basic needs to entitlements in Vietnam during transitioan: ngo.cier.edu.TW/policy/3.8.pdf, p.127-177.
  16. - Ghayur, S., 1989. Rural unemployment: for promoting employment in agricultural and non – agricultural sector, Journal of Rural Development and Administration, v.21 (3), p. 1-17.
  17. - Grigoryeva. N., 2012. The Problem of Youth Unemployment in Rural Area: Agris on- line Papers in Economics and Informatics, v.4 (1), p.3-12.
  18. - Hoyos, M., Green, A., 2011. Recruitment and retention issues in rural labour markets. Journal of Rural Studies, v. 27, p.171-180.
  19. - Jean, B., and Bollman, R., D., 1996. Family, Farming labour and rural employment, who works, where? An international Comparison, Canadion – Journal of Agricaltural Economics, v.44 (4), p.411-419.
  20. - Jengjalern, P., 1989. Decentralizing rural development planning: a case study of rural employment generation program in northen Thailand, Dissertation, Syracuse University, New York, v.11, and p.56- 87.
  21. - Lynch, K., 2005. Rural – Urban Interaction in the Developing World, Routledge, Taylor & Francis Customer Services, Oxon. UK. 209p.
  22. Rondinelli, D., 1985. Applied Method of Regional Analysis. The spatial Dimensions of Development Policy. West View press, Boulder, Colorado, 264 p.
  23. - Shah, QA., 1993. Rural employment generation through modern technologies, Journal of Rural Development and Administration, v. 25(4), p. 32-41.
  24. - Singh, S., 1993, some aspects of rural non – farm sector development in developing countries, The Indian Journal of Labour Economics, v. 36, (3), p.395-409.
  25. -Tacoli. C., 1998. Rural – urban interactions: a guide to the literature, Journal Environment and urbanization. v.10 (1), p.147-166.
  26. - Tacoli, C., 2003. Changing rural – urban in Mali, Nigeria and Tanzania, Journal Environment and urbanization. v.15 (1), p.13-24.
  27. -Tacoli, C., 2004. Rural – Urban Linkage and Pro- poor Agriculture Growth: An overview, Prepared for OECD DAC POVNET Agriculture and Pro- Poor Growth Task Team Helsinki Workshop, 17-18 June 2004. IIED, Journal International institute for Environment and Development, London. p. 1-22.
  28. - Tacoli, C., and Mabala, R., 2010. Exploring mobility and migration in the context of rural–urban linkages: why gender and generation matter, Journal Environment and Urbanization, v.22 (2), p 389-395.
  29. - Taori, K., and Singh, S., 1995. Rural Industrialization: A Plan for the Future, Vikas publishing House, pvt. Ltd. (New Delhi), p.1-284.
  30. - Thissen, F., 2010. Migration intentions of rural youth in the Westhoek, Flanders, Belgium and the Veenkoloniën, The Netherlands, Journal of Rural Studies, v 26, (2) p.428-436.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار