پهنه بندی پتانسیل خطرفرسایش بادی منطقه خضرآباد یزد

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

2 دانشگاه تهران

چکیده

از آنجا که پدیده­های واقعی همواره فازی، نادقیق و مبهم هستند. آنچه در ارزیابی این پدیده­ها مهم به نظر می­­­رسد امتیازدهی صحیح شاخص­ها به منظور دستیابی به نتایج قابل استناد می­باشد. فرسایش بادی نیز به عنوان یک پدیده واقعی واجد شاخص­هایی هست که ساختار کیفی یا ساختار نامشخصی دارند که نمی­توانند به دقت اندازه­گیری شوند. در چنین مواردی به منظور دستیابی به ماتریس ارزشیابی می­توان از اعداد فازی استفاده کرد، لذا در این پژوهش با کمک تئوری فازی و تلفیق آن با روش­های تصمیم­گیری چند شاخصه اقدام به پهنه­بندی ریسک فرسایش بادی شد. در ابتدا واحدهای کاری از روش ژئومرفولوژی تفکیک شد. سپس با توجه به وضعیت منطقه مطالعاتی، به بررسی نقش شش عامل مؤثر تغییرات ارتفاع، ژئومرفولوژی، حساسیت سنگ به فرسایش بادی، تیپ­های خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی پرداخته شد. این شاخص­ها به وسیله گروه خبرگان ارزیابی و اهمیت هر شاخص در هر واحد کاری تعیین گردید. در نهایت، با تلفیق مفهوم فازی و روش تحلیلی سلسله مراتبی در قالب مجموعه مثلثی فازی، شاخص­ها رتبه­بندی و پهنه­بندی شاخص­های فرسایش بادی برای مدیریت ریسک در محیط  Arc View ارائه شد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که واحدهای اراضی کشاورزی (PAG)، اراضی رسی لخت (BCG)، دشت سرآپانداژ لخت (BEP) و تپه­های ماسه­ای لخت (BSD) به ترتیب با کمترین ارزش کمی0428/0- ، 0396/0- ، 0322/0- و 03/0- در معرض فرسایش بادی خیلی شدید قرار دارند. به طور کلی، بر اساس لایه نهایی نزدیک به 84/21 درصد از مساحت حوضه خضرآباد در معرض خطر فرسایش بادی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. - احمدی، ح.، 1384. ژنومرفولوژی کاربردی، بیابان و فرسایش بادی(چاپ ). انتشارات دانشگاه تهران، 570 ص.
  2. - اختصاصی، م. ر.، و احمدی، ح.، 1375. روش تجربی برآورد رسوب فرسایش بادی، دومین همایش ملی بیابانزایی و روشهای مختلف بیابانزدایی، معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی، کرمان.
  3. - اختصاصی، م. ر.، و احمدی، ح.، 1376. روش تجربی برآورد رسوب فرسایش بادی، مجله منابع طبیعی ایران، شماره 51، ص 25-13.
  4. - آذر، ع. و رجب‌زاده، ع.، 1381. تصمیم‌گیری کاربردی (رویکردMADM )، انتشارات نگاه، 186 ص.
  5. - آذر، ع. و فرجی، ح.، 1381. علم مدیریت فازی. انتشارات اجتماع( دانشگاه تربیت مدرس)، 130 ص.
  6. - زهتابیان، غ. ر. و جوادی، م. ر.، 1386. بررسی اثرات فرسایش بادی روی افزایش شدت بیابانزایی و ارائه مدل منطقه‌ای بیابانزایی در حوضه ماهان، مجله پژوهش و سازندگی، شماره 73،ص70-65.
  7. - سپهر، ع.، اختصاصی، م. ر. و المدرسی، س. ع.، 1391. ایجاد سامانه شاخص‌های بیابانزایی بر اساس DPSIR (بهره گیری از روش فازی- تاپسیس)، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. سال 23، پیاپی 45، شماره1، ص50-33.
  8. - صادقی روش، م. ح.، 1387. بررسی عوامل تأثیرگذار بیابانزایی در تخریب محیط زیست، رساله دکتری رشته -محیط زیست، واحد علوم وتحقیقات تهران. دانشگاه آزاد، 395ص.
  9. - صادقی روش، م. ح.، 1392. کاربرد مدل طبقه‌بندی رقومی به منظور پهنه‌بندی پتانسیل خطر فرسایش بادی، مطالعه موردی: منطقه خضرآباد یزد، مجله پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب)، جلد 27 شماره4، ص603-593.
  10. - قهرودی تالی، م.، 1383. کاربرد Arc View در ژئومرفولوژی. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، 274 ص.
  11. - مرکز ملی بیابانزدایی.، 1385. مطالعات شناسائی کانونهای بحرانی فرسایش بادی و تعیین اولویت‌های اجرایی استان یزد- شهرستان صدوق. گزارش طرح تحقیقاتی، انتشارات جهاد کشاورزی استان یزد، 135 ص.
  12. -Azarkar, S. M., Ahmadi, H., Khorasani, N. and Karami, M., 2006. Investigating the relationship between wind erosion and value of animal habitats in desert areas, Environment Science and Technology, v. 2(4), p. 387-393.
  13. -Cebeci, U., 2009. Fuzzy AHP- based decision support system for selecting ERP system in textile industry by using balanced scorecard, journal of Expert System with Applications, v. 36, p. 8900-8909.
  14. -Chang, D. Y., 1996. Application of the extent analysis method on fuzzy AHP, European journal of operational research, v. 95(3), p. 649-655.
  15. -Cheepil, W. S., and Woodruff, N. P., 1954. Estimation of wind erodibility of field surfaces, journal of Soil and Water Conservation, v. 9(6), p. 256-265.
  16. -Dagdeviren, M., Yavuz, S. and Kilinc, N., 2009. Weapon selection using the AHP and TOPSIS methods under fuzzy environment, journal of Expert Systems with Applications, v. 36, p. 8143-8151.
  17. -Dagdeviren, M. and Yuksel, I., 2008. Developing an Analytical Hierarchy Process (AHP) model for behavior-based management, journal of Information Sciences, v.178, p. 1717-1733.
  18. -Dong, Z., Wang, X. and Liu, L., 2000. Wind erosion in arid and semi-arid China: an overview, journal of Soil and Water Conservation, v. 55(2), p. 439-444.
  19. -Jafari, M., Nasri, M., Shameli, M. H., Jafari, M. and Jafari. M., 2009. Management of saxaul-plot (Haloxylon sp.) lands in desert areas using GIS technique and field assessments (case stady:Aran and Bidgol region,Iran), journal of Human and Social Sciences, v. 4(7), p. 524-532.
  20. -Larrhoven, V. and Padrycz, W., 1983. A fuzzy extention of saatys priority theory, journal of fuzzy sets and systems, v. 11(3), p. 229-241.
  21. -Lillesand, T. M. and Kiefer, R. W., 2000. Remote sensing and image interpretation. John Wiley & Sons, 724 pages.
  22. -Sadeghi Ravesh, M. H., Ahmadi, H., Zehtabian, G. R. and Rehayi Khoram, M., 2009. Development of the Numerical Taxonomy Model to Assess Desertification: An example of modeling intensity in central Iran, Journal of Philipp Agric Scientist, v. 92(2), p. 213- 227.
  23. -Sadeghi Ravesh, M. H., Khosravi, H. and Ghasemian, S., 2014. Application of fuzzy analytical hierarchy process for assessment of combating-desertification alternatives in central Iran, Journal of Natural Hazards, DOI 10.1007/s11069-014-1345-7.
  24. -Sepehr, A., Hassanli, A. M., Ekhtesasi, M. R. and Jamali, J. B., 2007. Quantitative assessment of desertification in South of Iran using MEDALUS method, Journal of Environmental Monitoring and Assessment, v. 134(2), p. 243-254.
  25. -Sredjevic, B. and Medeiros,Y. D. P., 2008. Fuzzy AHP Assessment of Water Management Plans, journal of Water Resources Management. v. 22, p. 877-894.
  26. -Woodruff, N. P. and Siddoway, F. H., 1965. A wind erosion equation, Soil Science Society of America Journal, v. 29(5), p. 602-608.
  27. -Zhu, K. J., Jing, Y. and Chang, D.Y., 1999. Theory and Methodology, A discussion on extent analysis method and applications of fuzzy AHP, journal of European journal of operational research, v. 116, p. 450-456.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار