ژئوشیمی و تغییرات عناصر در کانی‌سازی مس پورفیری رضی‌آباد، شمال غرب جیرفت

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

2 استادیار دانشکده علوم زمین ، دانشگاه شهید بهشتی

3 کارشناس ارشد، شرکت مهندسین مشاور زرناب اکتشاف، تهران

4 دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر

چکیده

اندیس مس رضی‌آباد واقع در کمربند ولکانوپلوتونیک ارومیه- دختر، دربردارنده سنگ‌های آذرین نفوذی با سن الیگومیوسن و آتشفشانی-رسوبی با سن ائوسن است. این اندیس در 25 کیلومتری شمال غرب شهرستان جیرفت قرار دارد و دسترسی به آن از جاده اصلی کرمان- جیرفت میسر است. واحدهای رخنمون‌دار دربرگیرنده کانی‌سازی رضی‌آباد شامل طبقات شیل تیره‌رنگ، واحد‌های آتشفشانی- رسوبی و گدازه ‌آندزیتی با سن ائوسن و واحد نفوذی کوارتزدیوریت گرانولار و سنگ‌های میزبان کانی‌سازی شامل واحدهای نیمه‌عمیق با ترکیب میکرودیوریت- میکروکوارتزدیوریت-کوارتزمونزودیوریت پورفیری و گرانودیوریت پورفیری با سن احتمالا الیگومیوسن می‌باشند. دایک‌های اسیدی، حدواسط تا بازیک فراوانی نیز در سنگ‌های نفوذی مشاهده می‌شوند. دگرسانی در منطقه مورد مطالعه شامل انواع پتاسیک، پتاسیک- فیلیک، فیلیک، فیلیک- آرژیلیک، کوارتز- پیریت، پروپیلیتیک و آرژیلیک با شدت‌ و ضعف متفاوت می‌باشد. زون‌های دگرسانی پتاسیک، پتاسیک- فیلیک و فیلیک حاوی کانی‌سازی می‌باشند. در نهایت می‌توان با مشاهده تفاوت غنی‌شدگی و تهی‌شدگی عناصر اصلی، فرعی و کمیاب در سنگ‌های میزبان کانی‌سازی، چند مرحله دگرسانی را در منطقه نتیجه‌گیری نمود. همچنین همبستگی عناصر فوق کانساری و تحت کانساری مانند روی و مس، شکل تلسکوپی کانی‌سازی را تداعی می‌کند، که طی حداقل دو فاز دمابالا و دماپائین تشکیل شده است. در این صورت می‌توان منشأ غالب کانی‌سازی و سیالات گرمابی را یک توده نفوذی نهان و همچنین واحد گرانودیوریت پورفیری دانست. کانی‌سازی اولیه در سنگ‌های میکرودیوریت پورفیری توسط سیالات دمابالا رخ داده و سپس استوک‌های گرانودیوریت پورفیری با کمی تاخیر بر دگرسانی و کانی‌سازی‌های قبلی تأثیر گذاشته‌اند. بدین ترتیب سنگ‌های میکرودیوریت پورفیری در اثر چند فاز دگرسانی، به شدت دگرسان شده و کانی‌سازی اولیه در مراحل بعدی احتمالا غنی‌تر شده است.

کلیدواژه‌ها