تحولات P-T-t در متابازیت‌های کمپلکس بهله- سیدان در غرب ارومیه

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

کمپلکس بهله-سیدان در غرب شهرستان ارومیه شامل مجموعه‌ای از سنگ‌های آذرین، رسوبی و دگرگونی است. بخش‌های دگرگون شده شامل طیفی از سنگ‌های آذرین اسیدی، مافیک تا اولترامافیک و سنگ‌های کربناته که تحت تاثیر چندین فاز دگرگونی قرار گرفته است. پاراژنز کانی‌ها و فابریک‌‌های ‌موجود و همچنین ژئوشیمی سنگ‌ کل و ترکیب شیمیائی بلورها شواهد روشنی از رخداد‌های دگرگونی در خود جای داده است. مطالعه شاخص‌های فابریکی بیانگر تاثیر حداقل دو فاز دگرگونی ناحیه‌ای و یک فاز دگرگونی دینامیکی با روند شمال‌غربی-جنوب‌شرقی به صورت منطقه‌ای در محدوده‌ زون برشی است.نمودار  P-T-t ترسیم شده برای آمفیبولیت‌های منطقه مورد مطالعه نشان می‌دهد سنگ مادر مافیک تا اولترامافیک که احتمالا باقی مانده پوسته اقیانوسی نئوتتیس است. بعد از دگرگونی پیشرونده، مجموعه دگرگونی، سنگ‌های آذرین مافیک تا اولترامافیک و توده‌های گرانیتی نفوذی در اثر روراندگی در فشار و دمای بالا، برشی شده است. پس از جایگزینی مجموعه دگرگونی آذرین و تحت تاثیر دگرگونی ناحیه‌ای پسرونده مجموعه‌ای در حد رخساره شیست سبز بوجود آمده است که به صورت دوباره چاپ شده بر روی فاز‌های قبلی قابل مشاهده است. نتایج محاسبات ترموبارومتری بر اساس تبادل یونی عناصر Si-Al-Ca در کانی‌های آمفیبول و پلاژیوکلاز موجود در این سنگ‌ها نشان می‌دهد در شرایط اوج دگرگونی فشار بین 7/4 تا 2/6 کیلوبار و دما 584 تا 621 درجه سانتی‌گراد در رخساره آمفیبولیت بوده است

کلیدواژه‌ها


  1. اسدپور، م .، پورمعافی م و هویس، ث 1392. ژئوشیمی، پترولوژی و تعیین سن توده مافیک-اولترامافیک غازان، شمال‌غرب ایران جلد 4, شماره 14
  2. حقی پور، ع و آقانباتی، ع.، 1367. شرح نقشه زمین شناسی چهارگوشه سرو. مقیاس250000/1 گزارش شماره A3-58
  3. سبزه‌ای، م.، و محمدیها، ک.، 1386، نقشه زمین شناسی سرو گنگچین. انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
  4. عزیزی، ح.، ١٣٨٠. پترولوژی و ژئوشیمی سنگ‌های دگرگونه شمال خوی. رساله دکتری، دانشگاه تربیت معلم تهران
  5. عزیزی، ح.، معین وزیری، ح.، و نقره ئیان، م.، ١٣٨١. ژئوشیمی متابازیت‌های شمال خوی. مجله علوم پایه دانشگاه اصفهان، شماره 8، ص 18-32.
  6. نبوی، م.، 1355. دیباچه‌ای بر زمین شناسی ایران- انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
  7. -Baharifar, A., Moinevaziri, H., Bellon, H., and Pique, A., 2004. The crystalline complexes of Hamadan (Sanandaj–Sirjan zone, western Iran): metasedimentary Mesozoic sequences affected by Late Cretaceous tectono-metamorphic and plutonic events. Comptes Rendus Geoscience, v. 336, p. 1443–1452.
  8. -Bucher, K., 2011. Petrogenesis of Metamorphic Rocks 8th edition. Springer, 325 p.
  9. -Davis, GH., Gardulski AF., and Lister, GS., 1987. Shear zone origin of quartzite mylonite and mylonitic pegmatite in the Coyote Mountains metamorphic core complex, Arizona. Journal of Structural Geology, v. 9, p. 289–297.
  10. -Hammarstrom, JM., and Zen, E., 1986. Aluminium in hornblende: an empirical igneous geobarometer. American Mineralogist, v. 71, p. 1297-1313.
  11. -Hawthorn, F C., Oberti, R., Ungaretti, L., and Grice, J D., 1996. a new hyper-calcic amphibole with Ca at the A site: fluor-cannilloite from Pargas, Finland. Am. Mineral, v. 81, p. 995-1002.
  12. -Holland, T., and Blundy, J., 1994. Non-ideal interactions in calcic amphiboles and their bearing on amphibole-plagioclase thermometry. Contributions to Mineralogy and Petrology, v. 116, p.433-447.
  13. -Hollister, L S., Grissom, G. C., Peters, E K., Stowell, H H., and Sisson, V B., 1987. Confirmation of the empirical correlation of Al in hornblende with pressure of solidification of calc-alkaline plutons. American Mineralogist, v. 72, p. 231-239.
  14. -Khalatbari-Jafari, M., Juteau, T., Bellon, H., Whitechurch, H., Cotton, J., and Emami, H., 2004. new geological, geochronological and geochemical investigations on the Khoy ophiolites and related formations, NW Iran. Journal of Asian Earth Sciences, v. 23, p. 507-535.
  15. -Malavieille., J., and Cobb, F., 1986. Cinematique des deformations ductiles dans trois massifs metamorphiques de l’Ouest des Etats-Unis: Albion (Idaho), Raft River et Grouse Creek (Utah). Bull Soc Geol France, v. 2, p.885–898.
  16. -Miyashiro, A., 1994. Metamorphic and metamorphic belts. Publ,. Unwin Hyman, London.
  17. -Mohajjel, M., Fergusson, C L., and Sahandi, M R., 2003. Cretaceous–Tertiary convergence and continental collision, Sanandaj–Sirjan Zone, western Iran. Journal of Asian Earth Sciences, v. 21, p. 397–412.
  18. -Passchier, C W., and and Troaw, R A J., 2005. Microtectonic, Springer, Berlin, Heidelberg, New York. 289 p.
  19. -passchier, C W., 1991. Geometric constrain on the development of shear bands in rocks. Geol Mijnb, v. 70, p.203-211.
  20. -Saltzer, S D., and and Hodges K V., 1988. The Middle Mountain shear zone, southern Idaho: kinematic analysis of an early Tertiary high-temperature detachment. Geological Society of America Bulletin, v. 100, p.96–103.
  21. -Schmidt, M W., 1992. Amphibole composition in tonalite as a function of pressure: an experimental calibration of the Al in hornblend barometer. Contnbutions to Mineralogy and Petrology, v.110, p. 304-310.
  22. -Simpson C, and and Schmid, S M., 1983. an evaluation of criteria to determine the sense of movement in sheared rocks. Geological Society of America Bulletin, v. 94, p.1281–1288.
  23. -Spry, A., 1969. metamorphic texture. pergamon press, oxford stallard A (1998) Episodic porphyroblast growth in the fleurd lys supergroup, newfoundland, twining relative to the sequential development of multiple crenulation cleavage. Journal Geology, v. 16, p.711-728.
  24. -Stöcklin, J., 1974. Possible ancient continental margins in Iran. In: Burk, C.A., Drake, C.L. (Eds.), the Geology of Continental Margins. Springer, Berlin, p. 873–887.
  25. -Winkler, J.D.H., 1976, Petrogenesis of Metamorphic rocks. 4th edition Springr-Verlag New York.