مطالعه جایگاه تکتونیکی، شواهد دگرسانی و پتانسیل‌های معدنی در گدازه‌های آلکالن جوان منطقه‌ی ناسفنده، ( شمال‌شرق نهبندان، شرق ایران)، با نگاهی بر انکلاوهای آن

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس آموزشکده معدن نهبندان، خراسان جنوبی

2 دانشگاه بیرجند

چکیده

در شمال­شرق نهبندان و در بخش شمالی ایالت ساختاری سیستان، واحدهای پراکنده­ای ازگدازه­های آلکالن پلیو-کواترنری وجود دارد که تنوع سنگ­شناسی آنها بر اساس مطالعات صورت گرفته شامل الیوین بازالت، بازالت، آندزیت بازالت و تراکی­آندزیت با بافت غالب پورفیری با خمیره­ میکرولیتی، جریانی و حفره­ای می­باشد. فنوکریست­های غالب آنها را آمفیبول، کلینوپیروکسن و الیوین تشکیل می­دهند. با توجه به بررسی­های پتروگرافی انجام شده در منطقه­ مورد مطالعه، انکلاوهای متادیوریتی، آمفیبولیتی و پیروکسنیتی تشخیص داده شد. دگرسانی پروپیلیتیک در این سنگ­ها متداول است. گدازه­های مذکور بر روی پار­گی سرشاخه­ خاوری گسل نه قرار گرفته­اند. شواهدی از قبیل بافت حفره­ای، دگرسانی پروپیلیتیک و قرارگیری بر روی گسل نه، حاکی از احتمال بالای وجود پتانسیل­های معدنی از نوع اپی ترمال است. شواهد صحرایی و اطلاعات به­دست آمده از تصاویر ماهواره­ای نشان می­دهد که فعالیت ولکانیکی ناسفنده از نوع شکافی بوده و با توجه به جوان بودن آن شرایط ایجاد یک چرخه­ گرمابی را دارد. این سنگ­ها ماهیت آلکالن داشته و بر اساس ویژگی­های عناصر کمیاب معرف ولکانیسم درون صفحه­ای می­باشند و از یک منشاء گوشته­ای غنی­شده با درجات ذوب­بخشی کم در میدان پایداری گارنت (احتمالاً در استنوسفر) شکل گرفته­اند که در اثر کشش­های محلی به سطح زمین راه یافته ­اند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. -خطیب، م.م.، سالاروند، ا. و بومری، م.، 1387. تأثیرحرکات سیستم گسلی نهبندان بر مورفولوژی اطراف شهر نهبندان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره12، ص 5-24.
  2. -زرین‌کوب، م.ح. و گرانیان، ح.، 1389. کانی شناسی و زمین شیمی رگه‌های آنتیموان - طلا‌دار در جنوب نهبندان، خاور ایران، مجله بلور‌شناسی و کانی‌شناسی ایران. سال هجدهم، شماره 1، ص 41-52 .
  3. -شهاب‌پور، ج.، 1390. زمین‌شناسی اقتصادی، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، 547 ص.
  4. علوی نائینی،م. و لطفی،م.،1989. نقشه‌ زمین شناسی 1:100٫000 نهبندان، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور (برگ شماره 8053).
  5. -کریم‌پور، م.ح. و سعادت، س.، 1381. زمین-شناسی اقتصادی کاربردی، نشر مشهد، 535 ص.
  6. -Aldanmaz, E., Peare, J.A., Thirlwall, M.F. and Mitchel, J.G., 2000. Petrogenetic Evolution of late Cenozoic, Post-collision Volcanism in Weatern Anatilia, Turkey, Journal of Volcanology and Geothermal Research, v.102, p.67-95.
  7. -Barton, M.D. and Johnson, D.A., 2000. Aiternative brine sources for Fe oxide (Cu-Au) systems: Implications for hydrothermal alteration and metals, in porter, T.M., ed., hydrothermal iron oxide copper-gold and related deposits, A global perspective" Adelaide, Australian Mineral Foundation 2. p. 43-60.
  8. -Best, M.G., 2003. Igneous and Metamorphic Petrology, Blackwell Publishing, USA. 729 p.
  9. -Brocker, M., Fotoohi Rad, G. R. and Thunissen, S., 2010. New time constraints for HP metamorphism and exhumation of melange rocks from the Sistan suture zone, eastern Iran, An abstract paper in Turkey Symposium: Tectonic Crossroads: Evolving orogens of Eurasia–Africa – Arabia, Ankara, Turkey, 520 p.
  10. -Chen,Y., 2007. Geochemistry of Cenozoic basalts and mantle xenoliths in Northeast China, Lithos, v. 96, p.108-126.
  11. -Coban. H., 2007. Basalt magma genesis and fractionation in collision- and extension related provinces: A comparison between eastern, central and western Anatolia, Earth Science Reviews, v.80, p.219- 238.
  12. -Condie, K.C., 2001. Mantle Plumes and their Record in Earth's History, Cambridge University Press, 306 p.
  13. -Cooke, D.R. and Simmons, S.F., 2000. Characteristics and genesis of epithermal gold deposits, Reviews in Economic Geology, v.13, p. 44-221.
  14. -Dalstra, H. and Guedes, S., 2004. Giant hydrothermal hematite deposits with Mg-Fe metasomatism a comparison of the Carajas, Hamersley, and other Iron", Geology, v.99, p. 1793-1800.
  15. -Ellam, R.M. and Cox, K.G., 1991. An interpretation of Karoo picrate basalts in terms of interaction between asthenospheric magmas and the mantle lithosphere, Earth Plan SciLett, v.105, p. 330 - 342.
  16. -Evans, A.M., 1992. Ore Geology and Industrial Minerals, Blackwell-Sci, Pub, 390 p.
  17. -Hedenquist, J.W., Arribas, R.A. and Gonzalez, U.E., 2000. Exploration for epithermal gold deposits. In S. Hagemann and P.E. Brown, Gold in 2000. Society of Economic Geologists, Reviews in Economic Geology, v.13, p.77-245.
  18. -McKenzie, D. and O'Nions, R.K., 1991. Partial melt distributions from inversion of rare earth element concentrations, Journal of Petrology, v.32, p. 1021-1091.
  19. -Ozdemir, Y., Karaoglu, O., Tolluoglu, A.U. and Gulec, N., 2006. Volcanostratigraphy and Petrogenesis of the Nemrut Stratovolcano (East Anatolian high Plateau): The most recent Post-collisional Volcanism in Turkey, Journal of Chemical Geology, v.226, p.189-221.
  20. -Pearce, J.A. and Cann, J.R., 1973. Tectonic setting of basic volcanic rocks determined using trace element analyses, Earth Planet Science Letters, v.19, p. 290-300.
  21. -Purra, V., Kirsimae, K., Karki, A., Kirs, J., Suuroja, K. and Polikarpus, M., 2004. Hornblende alteration in impact-influenced basement rocks at the Kardla Impact Crater, Estonia: Institute of Geosciences, University of Oulu, Finland, 3Geological Survey of Estonia, p.1-2.
  22. -Robbe, L., 2005. Introduction to ore - Forming Processes: Blackwell, 146p.
  23. -Silberman, M.L. and Berger, B.R., 1985. Relationship of trace-element patterns to alteration and morphology in epithermal precious-metal deposits, Reviews in Economic Geology, p.203-232.
  24. -Schegg, C., Ntaflos, T., Seghedi, I., Harangi, S., Kosler, J. and Coltorti, M., 2010. Paleogene alkaline magmatism in the South Carpathians (Poiana Ruscă, Romania): Asthenosperic melts with geodynamic and lithospheric information, Lithos, v. 120, p. 393-406.
  25. -Shaw, D.M., 1970. Trace element fractionation during anatexis. Geochimica et Cosmochimica Acta 34, p. 237-243.
  26. -Stranley, E., Evans, J.R. and Nash, W.P., 1979. Petrogenesis of xenoliths-bearing basalts from southeastern Arizona, American Mineralogist, v.64, p.249-267.
  27. -Tirrul. R., Bell, L.R., Griffis, R.J. and Camp, V.E., 1983. The Sistan suture zone of eastern Iran, Geological Society of America Bulletin, v. 84, p.134-140.
  28. -Titley, S.R. and Beane, R.E., 1981. Porphyry copper deposits, Part 1. Geologic settings, Petrology, and tectonogenesis, Economic Geology, 75th Anniversary Volume, p. 214-235.
  29. -Ulrich, T. and Heinrich, C.A., 2002. Geology and alteration geochemistry of the Porphyry Cu-Au Deposit at Bajo de la Alumbrera, Argentina", Economic Geology, v.97, p.1865- 1888.
  30. -Vernon, R.H., 2004. A Practical Guide to Rock Microstructure: Cambridge, England, 572 p.
  31. -Walker, R.T., Gans, P., Allen, M.B., Jackson, J., Khatib, M.M., Marsh, N. and Zarrinkoub, M.M., 2009. Late Cenozoic volcanism and rates of active faulting in eastern Iran, Journal MSP, 23p.
  32. -Warren, I., Simmons, S.F. and Mauk, J.L., 2007. Whole- rock geochemical techniques for evaluating hydrothermal alteration, mass changes, and compositional with epithermal Au-Ag mineralization, Economic Geology, v. 102, p. 923-948.
  33. -Wilson, M., 2007. Igneous Petrogensis: Unwin Hyman, Lond, 466 p.
  34. -Whitney, D. and Evans, B.W., 2010. Abbreviations for names of rock-forming minerals, American Mineralogist, v. 95, p.185–187.
  35. -Wood, D.A., 1980. The application of a Th-Hf-Ta diagram to problems of tectonomagmatic classification and to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the British Tertiary volcanic province, Earth and Planetary Science Letters, v.50, p.11-30.
  36. -Xu, Y.G., Ma, J.L., Frey, F., Feigenson, M. and Liu, J.F., 2005. Role of lithosphere asthenosphere interaction in the genesis of Quaternary alkali and tholeiitic basalts from Datong, western North China Craton, Chemical Geology, v. 224, p.247- 271.
  37. -Xu, Z., Zhao, Z. and Zheng, Y.F., 2012. Slab–mantle interaction for thinning of cratonic lithospheric mantle in North China: Geochemical evidence from Cenozoic continental basalts in central Shandong, Lithos, v.146-147, p. 202-217.
  38. -Zarrinkoub, M.H., Pang, K.N., Chung, S.L., Khatib, M.M., Mohammadi, S.S., Chiu, H.Y. and Lee, H.Y., 2012. Zircon U-Pb age and geochemical constraints on the origin of the Birjand ophiolite, Sistan suture zone, eastern Iran, Lithos, v.154, p. 392-405.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار