بررسی همدید گرماهای فرین ایران بر پایه الگوهای ضخامت جو

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه پیام نور

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی الگوهای ضخامت در روزهای همراه با رخداد گرماهای فرین ایران است. برای انجام آن، از داده­های دمای663 ایستگاه همدید و اقلیمی ایران در بازه زمانی 1/1/1340 تا 29/12/1382 استفاده شده است. سپس به کمک روش کریجینگ دما روی یاخته­های 15*15 کیلومتر برای کل ایران درون­یابی شد و یک آرایه­ی 7187*15992بدست آمد. داده­های ارتفاع ژئوپتانسیل  نیز در همین بازه زمانی از پایگاه داده NCEP/NCAR فراهم شد. ابتدا روزهای همراه با گرمای فرین با استفاده از نمایه NTD مشخص شد. سپس براساس بزرگی و گستره رویداد­ها  داده­ها مرتب گردید و یک آرایه به ابعاد 264*7187 یاخته شکل گرفت. 264 روز اول به عنوان نمونه گرمترین و فراگیرترین روزها انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. نقشه­های ضخامت ترازهای 1000 و 500 هکتوپاسکال و انحراف بهنجار شده دمای ایران نیز در طی روزهای نمونه محاسبه شد. بررسی­ها نشان داد که گرمترین و فراگیرترین رخداد گرماهای ایران با دو الگوی نقشه­ای ضخامت روی می­دهد. الگوی یک بیشتر در نیمه گرم سال حاکم است، اما  زمان فعالیت الگوی دو بر خلاف الگوی اول نیمه سرد سال است و در بخش بزرگی از زمان رخدادهای گرم فرین حاکمیت داشته است. در زمان حاکمیت الگوی یک نیمه غربی کشور و در زمان حاکمیت الگوی 2 نیمه شمالی کشور رویدادهای گرم فرین را تجربه کرده­اند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. - اسدی، ا.،1391. بررسی همدید گرماهای فرین ایران، پایان نامه دکتری جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی. دانشگاه اصفهان.
  2. - اکبری، ط. و مسعودیان، س.ا.، 1386. شناسایی نقش الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی بر دمای ایران، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، سال1، شماره 22، ص 117-132.
  3. - بابائیان، ا.، نجفی نیک، ز.، زابل عباسی، ز.، حبیبی نوخندان، م.، ادب، ح. و ملبوسی، ش.، 1388. ارزیابی تغییر اقلیم کشور در دوره 2030-2010 میلادی با استفاده از ریز مقیاس نمایی داده‌های مدل گردش عمومی جو ECHO-G، مجله جغرافیا و توسعه. شماره 16، ص135-152.
  4. - براتی، غ. و موسوی، س.ش.، 1384. جابجایی مکانی موج‌های زمستانی گرما در ایران، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 5، ص 41-52.
  5. - خسروی، م.، کریمی خواجه لنگی، ص. و سلیقه، م.، 1386. ارتباط شاخص نوسان قطبی با نوسان‌های دمایی مورد: ایستگاه شهر کرد، مجله جغرافیا و توسعه، شماره15، ص 125-136.
  6. - مسعودیان، س.ا. و دارند، م.،1390. تحلیل همدید سرماهای فرین ایران. مجله جغرافیا و توسعه، شماره 22، ص 48-65.
  7. - شاهرخوندی، س.م.، غیور، ح. و کاویانی، م.ر.، 1386. گردش به هنجار جو و پارامترهای شاخص مراکز عمل در فصل زمستان بر روی ایران. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 22، ص 98-97.
  8. - علیجانی، ب.، 1381. اقلیم شناسی سینوپتیک. انتشارات سمت. تهران. 348 ص.
  9. - فتاحی، ا. و رحیم زاده، ف.، 1388. تاثیر پدیده انسو بر رفتار الگوهای گردشی جوی ایران. مجله جغرافیا و توسعه، شماره 15، ص 21-44.
  10. - قویدل رحیمی، ی.،1390. رابطه‌ی دماهای فرین پایین فراگیر دوره‌ی سرد آذربایجان با الگوهای گردشی تراز 500 هکتوپاسکال. فصلنامه فضای جغرافیایی، سال یازدهم، شماره 35، ص 155-184.
  11. - قویدل رحیمی، ی.، 1388. تحلیل همدید دماهای فرین دوره سرد در منطقه شمال غرب ایران، پایان نامه دکتری جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی، دانشگاه اصفهان.
  12. -Alexander, L. V., X. Zhang, T. C., Peterson, J. ,Caesar, B., Gleason, A.M.G., Klein Tank, M., Haylock, D., Collins, B., Trewin, F., Rahimzadeh, A., Tagipour, K., Rupa Kumar, J., Revadekar, G., Griffiths, L., Vincent, D. B., Stephenson, J., Burn, E., Aguilar, M., Brunet, M., Taylor, M., New, P., Zhai, M., Rusticucci, J. L. and Vazquez, A., 2005. Global observed changes in daily climate extremes of temperature and precipitation, Journal of Geophysical Research-Atmospheres, v.111, p.1-22.
  13. -Bardian, M.Y., 2007. Anticyclonic Quasi-Stationary circulation and its effect on air temperature anomalies and extremes over western Russia , Russian Meteorology and Hydrology, v. 32(2), p. 75–84.
  14. -Cheng, C.S., Campbell, M., Li, Q., Li, G., Auld, H., Day, N., Pengelly, D.,Gingrich, S., Klaassen, J., Maclver, D., Comer, N., Mao,Y.,Thompson,W. and Lin, H., 2009. Differential and combined impacts of extreme temperatures and air pollution on human mortality in south–central Canada, Air Qual Atmos Health, v. 1, 209–222.
  15. -Domonkos, P., 1998. Statistical characteristics of extreme temperature anomaly groups in Hungary, Applied Climatology, v. 59, p.165-179.
  16. -Frich, P., Alexander, L.V., Della-Marta, P., Gleason, B., Haylock, M., Klein Tank, A.M.G. and Peterson,T., 2002. Observed coherent changes in climatic extremes during the second half of the twentieth century, Climate Research, v. 19, p.193-212.
  17. -Fujibe, F., Yamazaki, N., kobayashi, K. and Nakamigawa, H., 2007. Long-term changes of temperature extremes and day-to-day variability in Japan, papers in Meterology and Geophysics, v. 58, p.63-72.
  18. -Henderson, K. G. and Muller, R. A.,1997. Extreme temperature days in the south-central United States, Climate Research, v. 8, p. 151-162.
  19. -Lolis, C.J., Bartzokas, A. and Katsoulis, B.D., 2002. Spatial and temporal 850 hPA temperature and sea-surface temperature covariance's in the Mediterranean region and their connection to atmospheric circulation, International journal of climatology, v. 22, p. 663-676.
  20. -Maheras, P., Flocas, H.,Tolika, K., Anagnostopoulou, C. and Vafiadis M., 2006. Circulation types and extreme temperature changes in Greece, Climate Research, v. 30, p. 161–174.
  21. -Norte, F. A., Simonelli, S. C., Seluchi, M. and Maximilliano, v., 2006. Characteristics of three extreme Maximum temperature episodes in Menoza Argentina, Programa Regional de Meteorologia -PRM- IANIGLA - CONICET – Mendoza – Argentina. Centro de Previsao do Tempo e Estudos Climaticos (CPTEC) – Brazil.
  22. -Tatli, H., Huzhet Dalfes, H. and Sibel Mentes, S., 2004. Surface air temperature variability over Turkey and its connection to large-scale upper air circulation via multivariate techniques, International journal of climatology, v.25, p.331-350.
  23. -Tomozeiu, R., Busuioc, A. and Stefan, S., 2002. Changes in seasonal mean maximum air temperature in Romania and their connection with large scale circulation, International Journal of Climatology, v. 22, p. 1181–1196
  24. -Xoplaki, E., Gonza´ lez-Rouco, J. F., Gyalistras, D., Luterbacher, J., Rickli, R. and Wanner, h., 2003. Interannual summer air temperature variability over Greece and its connection to the large-scale atmospheric circulation and Mediterranean SSTs 1950-1999, Climate Dynamics , v. 20, p. 537–554.
  25. -Shangyin, Z., Dekuan, Z., Shourong,W. and Yanling, S., 2006. Climatic characteristics of summer high temperature and assessment methods in the large cities of North China. J Geographical Sciences, v.16(1), p.13-22

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار