نوع مقاله : علمی -پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه هیدروژئولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شیراز
2 دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شیراز
چکیده
گنبد نمکی جهانی، یکی از 122 رخنمون گنبدهای نمکی جنوب ایران، در منطقه جنوب استان فارس با آب و هوای گرم و خشک واقع شده است. سنگ نمک این گنبد نمکی متعلق به سازند هرمز با سن پرکامبرین-کامبرین میانی میباشد که در بخشهای شمالی و خاوری گنبد رخنمون بارزی دارد. گنبد نمکی جهانی از نظر زمینشناسی یک گنبد نمکی فعال است و شامل دو بخش مرتفع و پست که نتیجه خروج نمک در دو مرحله میباشد. در این تحقیق تأثیر گنبد نمکی جهانی بر کیفیت منابع آبی مجاور با استفاده از روشهای زمینشناسی و هیدروژئولوژیک مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد که این گنبد در تخریب کیفیت آب رودخانه فیروزآباد تاثیر قابل توجهی دارد به طوری که هدایت هیدرولیکی رودخانه که قبل از تماس 700 میکروزیمنس بر سانتیمتر است در ایستگاه پایین دست به 13000 میکروزیمنس بر سانتیمتر افزایش مییابد. همچنین آبرفت دشت آزادگان در جنوب و آبخوان آهک سروک در تاقدیس مجاور گنبد نمکی نیز تحتتاثیر شورابههای گنبد نمکی جهانی قرار گرفتهاند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The influence of Jahani salt diapir on adjacent water resources, Firozabad, Fars Province
نویسندگان [English]
- Mehdi Zarei 1
- Raziyeh Mehdizadeh 2
1 Associate Professor, Faculty of Earth Sciences, Shiraz University
2 PhD Student in hydrogeology, Faculty of Earth Sciences, Shiraz University
چکیده [English]
Jahani salt diapir is located in the south of Fars province, a hot and dry region. The salt rock of the diapir which belongs to the Hormuz Formation (Precambrian–Middle Cambrian) has significant outcrops in the northern and eastern margins of the diapir. Geologically, the Jahani diapir is an active diapir and dissected to two high and low morphological sections which is the consequence of two-phase salt extrusion.
Geomorphological features of the Jahani salt diapir have been studied and the impact of the Jahani diapir on the adjacent water resources, including Firouzabad River and surrounding aquifers, has been investigated. The results indicate that the diapir substantially degrades water quality of the Firozabad River from 700 µS/cm to 13000 µS/cm. In addition, the diapir has influence on water quality of the Azadegan alluvial aquifer and the western karstic aquifer.
کلیدواژه‌ها [English]
- Fars Province
- Firozabad
- Jahani salt diapir
- water resources
- -ثروتی، م.، حمدی، ب.، یزدجردی، ک. و ادیب پور، م.، 1389. بررسی موفولوژی گنبد نمکی جهانی در باختر فیروزآباد، فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال سوم، شماره 7.
- -عدالت نیا، ز.، علوی، س.، جهانی، س. و دهباشی قنواتی، ن.، 1390. سازوکار حرکت نمک در گنبد جهانی- جنوب باختر فیروزآباد، سی‌امین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور.
- -مهدیزاده، ر.، 1391. طبقه‌بندی گنبدهای نمکی استان فارس و مکانیزم تاثیر آنها بر آبخوان‌های مجاور، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شیراز، 393 ص.
- -وزارت معادن و فلزات، اداره کل معادن و فلزات استان فارس، 1378. طرح شناسایی پتانسیل‌های معدنی گنبدهای نمکی استان فارس، جلد 1 و 2، مشاور طرح: دانشگاه شیراز، بخش علوم زمین.
- -Talbot, C.J., Medvedev, S., Alavi, M., Shahrivar, H. and Heidari, E., 2000. Salt extrusion at Kuh-e-Jahani, Iran, from June 1994 to November 1997, In: Vendeville BC, Mart Y, Vigneresse JL (eds) Salt, Shale and Igneous Diapirs in and around Europe, Geol Soc Spec Publ, v. 174, p. 93-110.
- (http:,,folk.uio.no,sergeim,public,Talbot_et_al_2000.pdf)
- -Zarei, M. and Raeisi, E., 2010. Karst development and hydrogeology of Konarsiah salt diapir, south of Iran: Carbonate Evaporates, v. 25, p. 217-229.
)