2
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
پدیده اسکان غیر رسمی به دنبال تحولات ساختاری و رونمایی مسائل اقتصادی و اجتماعی مانند تغییر در شیوۀ تولید، تغییرات ساختاری روابط شهر و روستا و جریان سریع شهرنشینی پدیدار شده است. اسکان غیر رسمی در کشورهای جهان سوم و ایران جلوه کالبدی پدیدۀ فقر شهرنشینی و عوامل ساختاری در ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی – فرهنگی در سطح ملی و فراملی می باشد. تداوم فقر شهری به صورت رشد و توسعه محلات غیر رسمی موجود و رویش محلات جدید در حاشیه شهرها به محرومیت بیشتر و ضعف نظام حمایتی در بخش مسکن در شرایط رشد شدید قیمت زمین و مسکن، سیاست‌های پیشگیری از اسکان غیر رسمی را با چالش مواجه کرده و تأمین مسکن مناسب گروههای کم‌درآمد را دشوار ساخته است. پژوهش حاضر که اسکان غیر رسمی و بازار غیر رسمی زمین و مسکن را در نسیم شهر بصورت سیستمی مورد بررسی قرار داده، سعی کرده است دلایل پیدایش، مراحل و نحوۀ شکل‌گیری اسکان غیر رسمی در نسیم شهر را از یک طرف و عملکرد و بازیگران اصلی بازار زمین و مسکن را از طرف دیگر و به صورت دیالکتیکی مورد ارزیابی قرار دهد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد اسکان غیر رسمی در نسیم شهر محصول جستجوی سرپناه در بازار غیررسمی، از هم گسیخته و ارزان زمین، فقدان سیاست‌های مدون در بخش زمین و گسترش بازار غیر رسمی زمین است. این پدیده علاوه بر آثار سوء بسیار در بخش‌های اصلی اقتصاد مانند مسکن و کشاورزی، منجر به ناهنجاری‌هایی اقتصادی و فرهنگی بسیاری در زندگی شهری شده که آنهم به نوبۀ خود مشکلات متعددی را در بخش مسکن دامن زده است.
)