آشکارسازی تغییر اقلیم با استفاده از شاخص‌های حدی بارش در خراسان بزرگ

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار گروه هواشناسی، پژوهشکده هواشناسی، سازمان هواشناسی

چکیده

تغییرات آب و هوایی با تغییر الگوهای اقلیمی و به هم ریختن نظم اکوسیستم­ها، عواقب جدی بر محیط زیست وارد می­کند. تغییر در الگوهای آب و هوایی می­تواند به وقوع سیل­های شدید، گرما و سرماهای شدید، تکرار بیشتر خشکسالی­ها، بالا آمدن سطح آب دریا، گرم شدن جهانی هوا و ذوب شدن یخ­های دائمی منجر شود. در این پژوهش جهت آشکارسازی تغییر اقلیم در خراسان بزرگ از 25 سال آمار هواشناسی روزانه ایستگاه­های سینوپتیک (14 ایستگاه) از سال 1/1/1987 تا 31/12/2011 استفاده گردید. نتایج بیانگر آن است که ایستگاه­های محدودی از جمله قوچان (10 شاخص)، بجنورد (7شاخص)، گلمکان (5 شاخص)، سبزوار (3شاخص) در تعدادی از نمایه­های حدی بارش روند افزایشی را نشان می­دهند. ایستگاه­های فردوس، تربت حیدریه، قائن و نهبندان 100 درصد و ایستگاه­های بیرجند، طبس، گناباد، مشهد و کاشمر بیش از 90 درصد درچار تغییرات بارشی شده­اند. در بین شاخص­ها، شاخص روزهای مرطوب متوالی با 9/92درصد، شاخص مجموع سالانه بارش روزهای مرطوب با 7/85 درصد، بیشترین درصد کاهشی را نشان می­دهند. لذا در شمال شرق و شرق کشور به غیر از منطقه قوچان و تا حدی بجنورد، دیگر مناطق تغییرات شدید بارشی را در طی 25 سال اخیر تجربه کرده­اند. بنابراین با توجه به روندهای کاهشی و افزایشی شاخص­ها و ویژگی­های ایستگاه­ها (توپوگرافی، ارتفاع، فاصله از منابع رطوبتی و ...) می­توان اینگونه نتیجه گرفت که عامل عرض جغرافیایی نسبت به عامل ارتفاع در تغییر اقلیم منطقه بارزتر می­باشد. چرا که ایستگاه­های که در عرض­های جغرافیائی بالاتر واقع شده­اند (بجنورد، قوچان، گلمکان) در تعدادی از نمایه­های حدی بارش روند افزایشی را از خود نشان می­دهند. این در حالیست که ارتفاع زیاد ایستگاه­های که در عرض­های جغرافیایی پایین­تر نسبت به ایستگاه­های که در عرض­های بالاتر گسترش یافته­اند. (فردوس، قائن، تربت حیدریه، بیرجند، کاشمر، گناباد) نتوانسته است روندهای افزایشی، در میان شاخص­های حدی بارش را به نمایش بگذارد.  AbstractClimate change with change in climate pattern and disrupt the order of ecosystems, causes serious consequences on the environment. Changes in weather patterns can led to the severe flooding, extreme heat and cold, more frequent droughts, sea level rise, global warming and Permanent ice melting. In this reaearch, for detecting the climate change in great Khorasan, were use 25 year data(14 stations) statistics from1/1/1987 to 31/12/2011.  the results showed that few stations such as Ghochan (10 indices), Bojnourd (7 indices), Golmakan (5 indices), Sabzevar (3 indices) have an increase in the number of extreme precipitation indices. Ferdows, Torbat heidarieh, Ghaen and Nehbandan stations 100% and Birjand, Tabas, Gonabad,Mashhadand Kashmar stations over than 90% from  rainfall changes.  Among the indices, consecutive wet days index(CWD) with 92.9% , total annual precipitation wet days index (PRCPTOT) with 85.7%, Show the largest percentage decline. So in the north-west onIran, except of Ghochan and to some extent Bojnourd , other station have experienced drastic changes in precipitation In the last 25 years. Also according to descending and ascending trend of indicators and stations features (topography, height, distance from damp sources and ….) we can result that in climate change  latitude is more obvious than longitude. Because stations in upper latitude (Bojnord, Ghochan, Golmakan) in some extreme precipitation indicators show ascending trend; while large height of stations in lower latitude (Ferdows, Ghaen, Torbat heidarie, Birjand, Kashmar, Gonabad) has failes to show the ascending trends of extreme precipitation indicators.                    Keyword: Great Khorasan, Extreme Precipitation Indicators, Climate Change, The significance level. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Detection of climate change with extreme precipitation indices in great Khorasan

چکیده [English]

Climate changes with change in climate models and disrupt the order of ecosystems, imports Serious consequences on the environment. Changes in weather patterns can led to the Severe flooding, Extreme heat and cold, More frequent droughts, Sea Level Rise, global warming and Permanent ice melting. Even each of these phenomena can put one of the region's food supply at risk. In this reaearch, for detecting the climate change in great Khorasan, were use 25 year synoptic meteorological stations(14 station) statistics from1/1/1987 to 31/12/2011. Results show that few stations such as Ghochan (10 indices), Bojnourd (7 indices), Golmakan (5 indices), Sabzevar (3 indices) show an increase in the number of extreme precipitation indices. Ferdows, Torbat heidarieh, Ghaen and Nehbandan stations 100% and Birjand. Tabas, Gonabad, Mashhad and Kashmar stations over than 90% suffer from Rainfall changes. Among the indices, Consecutive wet days index(CWD) with 92.9% , Total annual precipitation wet days index (PRCPTOT) with 85.7%, Show the largest percentage decline. So in the north-west of Iran, except of Ghochan and to some extent Bojnourd , other station have experienced drastic changes in precipitation In the last 25 years

کلیدواژه‌ها [English]

  • Great Khorasan-Extreme Precipitation indices-Climate Change
  1. -خورشید دوست، ع.، زنگنه، سعید. و زراعی، یوسف.،1392. تحلیل و بررسی روند شاخص‌های حدی دما و بارش بر اساس سری‌های زمانی روزانه ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه در دوره آماری 48 ساله ( 2009-1961)، سی دومین گردهمایی و نخستین کنگره بین المللی تخصص علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدن، ص 1-7.
  2. -دارند، م.، 1393. واکاوی تغییرات حدی بارش و دما در ارومیه به عنوان نشانه‌هایی از تغییر اقلیم، نشریه پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، جلد 21، شماره دوم، ص 1-28.
  3. - شکیبا، ع. و پیشداد، ا.، 1389. تحلیل روند تغییرات شاخص‌های حدی دمای روزانه در سمنان طی دهه‌های 2006-1965، پژوهش‌های دانش زمین، دوره1، شماره4، ص1-15.
  4. -شکیبا، ع.، خلیلی، ع. و دشت بزرگی، آ.، 1388. تحلیل روند تغییرات دمایی شهرستان اهواز بر اساس شاخص-های حدی، فصلنامه چشم انداز جغرافیایی، سال چهارم، شماره8، ص99-126.
  5. -Burns, D. A., Klaus, J. and McHale, M. R., 2007. Recent climate trends and implications for water resources in the Catskill Mountain region: New York, USA. J. Hydrology, v. 336, p. 155-170.
  6. -Changchun X. Ch., Yaning, L., Weihong and Ch Hongtao, Y, Ge., 2007. Potential impact of climate change on snow cover area in the Tarim River basin: Journal of Environmental Geology, v. 53(7), p. 1465-1474.
  7. -Elagib, N.A. and Mansell, M.G., 2000. Recent Trends and Anomalies in Mean Seasonal and Temperature Over Sudan, J. Arid Environ,v. 45, p. 263-288.
  8. -Frich, P., Alexander, L.V., Della- Marta, P., Gleason, B., Haylock, M., Klein Tank, A.M. G. and Peterson,T., 2002. Global changes in climatic extremes during the secend half of the 20th century: Climate Res., 19, 193 p
  9. -IPCC., 2007. Fourth assessment report climate change: Paris, http: //www.IPCC.ch. J. Am. Stat. Assoc, v. 74, p. 365-367.
  10. -Kayano, Mt. B., Rahmanda, R. V. and Moura, A.D., 1998. Tropical circulations and the associated rainfall anomalies during two contrasting years: journal of climatology, v. 8 (5), p. 477-488.
  11. -Kiely, G., 1999. Climate change in Ireland from precipitation and streamflow observations: Advances in Water Resource, v. 23, p. 141-151.
  12. -Krishnamurthy, V. and Shukla, J., 1999. Intra seasonal and intramural variability of rain fall over India center for Ocean-Land: Atmopher studie. P. 233-251.
  13. -Mahsafar, H., Maknoon, R. and Saghafian, B., 2011. The Impact of Climate Change on Urmia Lake Water Level: Iran Water Resources Research, v. 7, p. 47-58.
  14. -Rusticucci, M. and Renom, M., 2008. Variability and trends in indices of quality-controlled daily temperature extremes in Uruguay: international journal climate change., v. 28, p.1083-1095.
  15. -Smith, S. M., 2003. Assessing drought- relate ecological risk in the Florida Everglades: journal of Enviromental Management, v. 68(4), p. 360-535.
  16. -Stewart, I.T., Cayan, D.R. and Dettinger, M.D., 2004. Changes in snowmelt runoff timing in western north america under Business as usual climate change scenario: Climate Change Journal, v. 62, p. 217-232
  17. -Todisco, F. and Vergni, L., 2008. Climatic changes in central Italy and their potential effects on corn water consumption: Agric For Meteorol, v. 148, p. 1–11.