تاثیر ریخت‌شناسی سطح بالایی پی‌سنگ در گسترش فضای رسوب‌گذاری (مطالعه موردی از سازند آسماری در فروبار دزفول و دشت آبادان)

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران

2 استاد، دانشکده زمین‌شناسی، دانشگاه تهران

3 استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران

4 کارشناس شرکت ملی نفت، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، اهواز

چکیده

در این مطالعه با توجه به اعماق سطح بالایی پی­سنگ و سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری و ضخامت این سازند و سازندهای رسوبی بالای پی­سنگ، تاثیر ریخت­شناسی سطح بالایی پی­سنگ بر فضای رسوب­گذاری­ مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از تحقیقات پیشین و داده­های بیش از 200 حلقه چاه حفاری شده در میادین نفتی فروبار دزفول و دشت ­آبادان، نقشه­های عمقی سطح بالایی پی­سنگ و سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری و نقشه­های هم­ضخامت سازند آسماری و سازندهای بالای پی­سنگ تهیه گردید. نقشه سطح بالایی پی­سنگ نشان می­دهد که کمینه و بیشینه مقادیر مربوط به عمق پی­سنگ از حدود 7000  تا 15000 متر متغیر است، به­طوری که عمیق­ترین سطح آن در فروبار دزفول شمالی و کم­عمق­ترین آن در فروبار دزفول جنوبی و دشت­آبادان قرار دارد. نقشه­های سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری نیز انطباق خوبی با نقشه سطح بالایی پی­سنگ، به ویژه در ناحیه فروبار دزفول شمالی، نشان می­دهند. همچنین نقشه­های ‌هم­ضخامت تهیه شده نیز هم­خوانی مناسبی با نقشه عمقی سطح بالایی پی­سنگ و سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری در این ناحیه دارد. با این وجود در فروبار دزفول جنوبی نقشه سطح بالایی پی­سنگ همخوانی منطقی با دیگر نقشه­ها نشان نمی­دهد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می­دهد که فضای رسوب­گذاری سازند آسماری در فروبار دزفول شمالی و دشت ­آبادان، عمدتاً متاثر از ریخت­شناسی سطح بالایی پی­سنگ در دوره­های مختلف رسوب­گذاری بوده است. بنظر می­رسد این فضا در فروبار دزفول جنوبی عمدتاً تحت تاثیر زون­های گسلی پی­سنگی قرار داشته است. براساس نتایج این مطالعه بیشترین نرخ تأمین رسوب در بخش ­میانی فروبار دزفول شمالی ثبت شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of basement’s upper surface morphology on the accommodation development, a case study from Asmari Formation in Dezful Embayment and Abadan Plain

نویسندگان [English]

  • Khosrow Haidari 1
  • Abdolhoseyn Amini 2
  • Mohsen Aleali 3
  • Ali Solgi 3
  • Jalil Jafari 4
1 Ph.D Student in Geology, Faculty of Basic Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran
2 Professor, Faculty of Geology, Tehran University
3 Assistant professor, Department of Geology, Faculty of Basic Sciences, Islamic Azad University, Science
4 Expert of the National Iranian Oil Company, South Oil Company, Ahvaz
چکیده [English]

The effect of basement’s upper surface morphology on the accommodation development is investigated in this study, through a case study from the Asmari Formation in Dezful Embayment and Abadan Plain.  Considering the depth of the basement’s upper surface, position of the studying formation’s bounding surfaces, its thickness and total thickness of basin fill sediments are calculated.  Based on the available data from previous researches and data extracted from more than 200 drilled oil wells in the studied area, the maps of basement surface, the Asmari Formation bounding surfaces, isopach maps of the Asmari Formation and total basin fill deposits are created. Results from this study shows the minimum and maximum depth of the basement’s upper surface 7,000 and 15,000 meters respectively. The deepest level of the surface is in the north Dezful Embayment, while the shallowest level in the southern Dezful and Abadan plain. The maps of the formations bounding surfaces well correlates with the basement’s upper surface map, especially in the north Dezful embayment area. Similar results are achived from the correlation of created isopach maps with that of basement’s top. However, slight discrepancy in the correlations is observed in the south Dezful embayment. Results of present study clearly show that development of accommodation space of the Asmari Formation in the north Dezful embayment and Abadan plain was mainly affected by the basement upper surface during different sedimentation periods. The accommodation space in the southern Dezful embayment was most likely affected from the basement faults’ actvities. Highest rate of sediment supply was recorded in the middle part of the north Dezful embayment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zagros
  • Dezful Embayment
  • Basement
  • Asmari Formation
  • Accommodation space