مطالعات زمین شناسی، دگرسانی و ژئوشیمی کانسار مس قیصری، غرب ترود، استان سمنان

معدن مس قیصری در 105 کیلومتری جنوب شهرستان دامغان در استان سمنان، در انتهای غربی نوار آتشفشانی- رسوبی ترود- چاه شیرین و بخش شمالی پهنه ساختاری- رسوبی ایران مرکزی واقع شده است. کانسنگهای منطقه کالکوسیت، کوولیت، پیریت، دیژنیت، مالاکیت، آزوریت و مس خالص همراه با کانی‌های آهن ازجمله هماتیت، گوتیت، مگنتیت و لیمونیت هستند. سنگ‌های میزبان کانه‌زایی شامل بازالت و آندزیت و سنگ‌های آذرآواری از جمله توف و آگلومرا با ترکیب مشابه، به سن ائوسن، سنگ‌های میزبان کانه‌زایی مس منطقه می‌باشند. روند عمومی واحدهای میزبان شمال‌غربی- جنوب شرقی با شیب به سمت جنو‌ب‌غرب است که توسط یک دایک با روند شمال‌شرقی- جنوب‌غربی قطع شده است. کانه‌زایی مس به شکل شکافه‌پرکن در طرفین دایک به طول بیش از یک کیلومتر و عرض حدود 20 متر رخ داده‌است. دگرسانی‌های مشاهده شده در منطقه عبارتند از: کلریتی، آرژیلیتی، سریسیتی، سیلیسی، کربناته و اکسیدهای آهن. براساس تبعیت کانه‌زایی شکافه‌پرکن در طرفین دایک، کانی‌شناسی ساده و دگرسانی‌های اطراف آن می‌توان نفوذ دایک دیابازی را عامل اصلی حرارتی در کانه‌زایی دانست. در منطقه قیصری این دایک دیابازی به‌عنوان یک کلید اکتشافی محسوب می‌شود. بر این اساس بخش جنوب و جنوب‌غرب منطقه، توسط آبرفت، دایک و کانه‌زایی مس قابل شناسایی می‌باشد. بر پایه مطالعات انجام شده‌ احتمالا⸗ خواستگاه مس محلول‌های هیدروترمال دما پایین بوده که سبب شستشوی مس از سنگ‌های آتشفشانی با ترکیب آندزیت و بازالت و ته‌نشست آن‌ها در شکستگی‌های موجود در سنگ‌های میزبان شده است. براساس بررسی‌های ژئوشیمیایی گدازه‌ها به سری آهکی- قلیایی پتاسیم بالا وابسته‌اند، که در یک حاشیه فعال قاره‌ای تشکیل شده است.