تعیین شرایط و عوامل موثر بر رخداد ذوب بخشی در زنولیت‌های میگماتیتی چاه-بازرگان (شمال‌شرق نیریز) با استفاده از نمودارهای فازی ترمودینامیکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه زمین شناسی دانشگاه ارومیه

2 گروه زمین شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 گروه زمین شناسی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز

10.52547/esrj.2023.227206.1116

چکیده

قطعات فرو افتاده گارنت-بیوتیت-کیانیت شیست‌ها از مجموعه دگرگونی‌های ناحیه‌ای قوری نیریز با سن 187 میلیون سال پیش (بخش جنوبی زون سنندج-سیرجان) به داخل توده نفوذی لوکودیوریت‌های چاه‌بازرگان با سن 173 میلیون سال پیش، باعث شد تا این قطعات (زنولیت) درجات دگرگونی مجاورتی شدیدی را تحمل و به زنولیت‌های میگماتیتی تبدیل شوند. بخش‌هایی از مذاب‌های تولید شده، تجمع یافتند و در نتیجه منجر به ایجاد غلاف‌ها و عدسی‌های لوکوگرانیتی درون این نفوذی‌ها شدند. بر اساس بررسی‌‌های سنگ‌نگاری گردهمایی‌های متعادل اسپینل + گارنت + فلدسپار پرتیتی + کردیریت + سیلیمانیت و اسپینل + گارنت + فلدسپار پرتیتی + کردیریت در شرایط اوج دگرگونی شکل گرفته‌اند. نمودارهای فازی محاسبه شده برای نمونه زنولیتی، نشان می‌دهد که در حضور مقادیر آب کافی، ذوب بخشی در دمای 700 تا 750 درجه سانتیگراد و فشار کمتر از 5 کیلوبار صورت می‌گیرد. اگرچه، ترکیب شیمیایی کانی‌های گارنت و بیوتیت و ایزوپلت‌های محاسبه شده برای آنها، نشان می‌دهد که ذوب بخشی می‌توانسته در دماهای کمتر نیز آغاز شود. نمودارهای فازی T-XCO2، T-XO2 و T-XMg آشکار ساختند که افزایش کربن ‌دی-اکسید سیال، اکسیژن و نسبت آهن به منیزیم در ترکیب سنگ‌مادر می‌توانسته‌اند سبب رخداد ذوب بخشی در دماهای پائین‌تر گردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Determining the conditions and factors affected partial melting in the Chah-Bazargan migmatitic xenoliths (NE Neyriz) using thermodynamic phase diagrams

نویسندگان [English]

  • Abdolnaser Fazlnia 1
  • Mirmohammad Miri 2
  • Adel Saki 3
1 Academic staffDepartment of Geology, Urmia University, 57153-165 Urmia, Islamic Republic of Iran
2 Geology department, Faculty of earth sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz
3 Department of Geology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Islamic Republic of Iran
چکیده [English]

The fallen pieces of garnet-biotite-kyanite schists from the Qori regional metamorphic complex, Neyriz area, the southern part of the Sanandaj-Sirjan zone, with an age of about 187 Ma, into the Chah-Bazargan leucodiorite intrusions led to the pieces underwent high-grade contact metamorphic conditions and converted into migmatitic xenoliths at 173 Ma. Parts of the produced melts were accumulated, resulting in the creation of granitic pods and patches within the intrusions. Petrographic evidence revealed that equilibrium assemblage spinel + garnet + perthitic feldspar + cordierite + silimanite formed at the peak of metamorphism in the xenoliths. The calculated phase diagram show that anatexis in the xenoliths would occur at 700 to 750 °C and <5 kbar in presence of sufficient H2O. However, chemical compositions of garnet and biotite grains and calculated isopleths based on the minerals show that anatexis could be onset in some lower temperatures. The T-XCO2, T-XO2, and T-XMg diagrams demonstrate that increasing in contents of CO2 and O2 and Fe/Mg ratio of the protolith can decrease temperature of partial melting onset.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phase diagram
  • High-grade contact metamorphism
  • Migmatite
  • Chah-Bazargan