مطالعات زمین‌شناسی، ‌کانی‌شناسی و ژئوشیمی در کانی‌سازی آهن منطقه تویه‌دروار، دامغان

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه دامغان

چکیده

معدن سنگ آهن تویه دروار در فاصله 45 کیلومتری شمال غرب دامغان، در بخش جنوب خاوری چهار گوش کیاسر قرار دارد.کانه­زایی آهن به صورت توده­ای همراه با رگه­های کلسیت و سیلیس در سنگ­های میزبان کربناته با سن تریاس تشکیل شده است. کانه اولیه و اصلی این کانسار مگنتیت بوده است که هماتیت دگرسان شده است. داده­های ژئوشیمیایی کانسنگ نشان می­دهد عیار آهن از 34 تا 88 درصد وزنی در تغییر است. بررسی­های صحرایی نشان می­دهند که سامانه­های گسلی، درز و شکاف­ها به عنوان مسیر حرکت سیالات کانه­دار عمل کرده­اند. بر اساس شواهد ساخت و بافت، داد­های ژئوشیمیایی از جمله بالا بودن مقادیر فسفر، تیتانیوم و وانادیوم، همبستگی مثبت آهن با وانادیوم (80/0=­r)­ و بی­هنجاری مثبتCe ­، می­توان گفت که احتمالاً سیال کانه ساز منشأ ماگمایی دارد و توده گرانیتوئیدی تویه به عنوان منشأ فلزات و موتور حرارتی عمل کرده است و کانسار آهن تویه دروار به صورت متاسوماتیزم  در داخل سنگ میزبان کربناته رخ داده است.

کلیدواژه‌ها


  1. - بابکی، آ.‌،‌1383. بررسی الگوی کانسار سازی آهن در کانسار گل گهر سیرجان، کرمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
  2. -پورخاک، ف.،‌1382. پاراژنز، پتروژنز و پتروشیمی کانسار آهن گل گهر (آنومالی شماره 3) ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
  3. -جلیلی، ر.‌ و طلایی، ب.، ‌-1391. بررسی سنگ شناسی سنگ آهن روستای تویه، نوزدهمین همایش بلورشناسی و کانی-شناسی ایران.
  4. -خانعلی‌زاده، ع.، 1384.‌ پترولوژی، ژئوشیمی و جایگاه تکتونیکی توده کوارتز مونزونیتی تویه دروار، جنوب غرب دامغان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی شاهرود.
  5. -نبوی،‌ م. ح.،‌1355. دیباچه‌ای بر زمین شناسی ایران، ‌انتشارات سازمان زمین‌شناسی، 458 ص.
  6. -یوسفی، ت.،‌ 1389. بررسی کانی شناسی و ژئوشیمی سنگ آهن قالوزندان، جنوب شرق مهاباد، پایان نامه کارشناسی ارشد گروه زمین-شناسی دانشگاه ارومیه.
  7. -Bajwah, Z.U., Secombe, P.K. and Offler, R., 1987.Trace element distribution, Co: Ni ratios and Genesis of the Big Cadiairon–copper deposit, New South Wales‌,Australia, Mineralium Deposita, v. 22, p. 292–300.
  8. -Barton, M.D. and Johnson, D.A., 2000. Alternative brine sources for Fe-Oxide (-Cu-Au) Systems: Implications for hydrothermal atteration and metals, PGC Publishing, Adelaide, p.1-43-60.
  9. -Castor, S.B. and Hedrick, J.B., 2006. Rare Earth Elements ,In: Kogel, J. E., Trivedi, N. C., Barker, J. M., and Krukowski, S. T. (eds.), Industrial Mineral Rocks, 7th edition: Society for Mining, Metallurgy, and Exploration., Littleton, Colorado, p.769-792.
  10. -Craig, J.R. and Vaughan, D.J., 1994. Ore microscopy and ore petrography and tectonic evolation of Iran report 52, 626p.
  11. -Corriveau, L., 1978. Natural Resources Canada, Geological Survey of Canada (-2000),
  12. Friestch, R., On the magmatic origin of iron ores of the Kiruna type, Economic Geology, v. 73(4), p.478-485.
  13. -De Sitter, J., Govaert, A., De Grave, E., Chamaere, D. and Robrecht G., 1977. Mossbauer study of Ca2+ containing magnetites, Physics Status Solid, v. 43, p. 619–624.
  14. Deer,‌ W.A., Howie, ‌R.A. and Zussman J.,1991.‌ An introduction to rock formingminerals, London Longman, p. 528.
  15. -Einaudi, M.T. and Burt, D.M., 1982.Terminology,classification& composition of skarn deposits, Economic geology,v. 77, p.745-754.
  16. -Frietsch, F. and Perdahl, J.A., 1995. Rare earth elements in apatite and magnetite in Kiruna-type iron ores and some other iron ore types ,Ore Geology reviews, v. 9, p.489–510.
  17. -Jenner, G.A., 1996. Trace element geochemistry of igneous rocks: geochemical nomenclature and analytical geochemistry, In: Applications for Massive Sulfide Exploration Short Course Notes, Geological Association of Canada, p.12 - 51–77.
  18. -Harlov, D.E., Andersson,U.B., Foerster, H., Nystrom, J.O., Dulski, P. and Broman,C., 2002. Apatite-monazite relation in the Kiirunavaara magnetite-apatite ore, Nother Sweden, Chemical Geology, v. 21, p.191-47-72.
  19. -Hitzman, M.C., 2000. ‌Iron Oxide-Cu-Au deposites: what, where,when and why, In hydrothermal iron oxide copper-gold and related deposits, A global Perspective, p. 1-9-25.
  20. -Hitzman, M.W., Orekes, N. and Einaudi, M.T., 1992. Geological characteristics and tectonic setting of proterozoic Iron Oxide (Cu-U-Au-REE) deposits, Precambrian research, v. 58, p. 241-287.
  21. -Kamei, G. and Ohmoto H., 2000. The Kinetics of reactions between Pyrite and O2-bearting water revealed from in Situ measurements of DO,Eh and Ph in a closed system, Geochemica et Cosmochimica Acta, v. 64, p.2585-2601.
  22. -Kato, Y., Nakao, K. and Isozaki, Y., 2002. Geochemistry of Late Permian to Early Triassic pelagic cherts from Southwest Japan, implications for an oceanic redox change, Chemical Geology, v. 182, p.15–34.
  23. -Kupeli, S., 2010. Trace and rare earth element behavior during alteration and mineralization in the Attepe iron deposits (Feke-Adana, southern Turkey), Journal of Geochemical Exploration, v. 105, p. 51–74.
  24. -Lefebure, D.V.,1995. Iron Oxide Breccias and veins P-Cu-Au-U, in selected British Columbia, Mineral Deposit Profiles, v. 1, p. 33-36.
  25. -Loberg, B. E. H. and Horndhal, A.K., 1983. Ferride geochemistry of Swedish Precambrian iron ores, Mineralium Deposita, v. 18, p. 3487-504.
  26. -Mckenzie, R.M., 1980. The adsorption of Pb and other heavy metals on oxides of Mn and Fe, Australian Journal of Soil Reviews, v. 18, p. 61–73.
  27. -Mucke, A. and Cabral A.R., 2005. Redox and nonredox reaction of magnetite and hematite in Rocks, Chemie Erde, v. 65, p.271-278.
  28. -Naslund, H.R., Aginre, R., Dobbs, F.M., Henriquez , F.J. and Nystrom, J.O., 2000.The origin, emplacement and eruption of ore magmas, Ninth Congreso Geologico Chileno Actas, v. 2, p.135-139.
  29. -Barton, M.D. and Johnson, D.A., 199. An evapoitic Source model for igneous-related Fe-Oxide (REE-Cu-Au-U) mineralization, Geology, v. 24, p.259-262.
  30. -Nystrom, J.O. and Henriquez, F., 1995. Magmatic Features of Iron Ores of The Kiruna type in Chile and Sweden: Ore Textures and Magnetite Geochemistry, Economic Geology, v. 89, p. 820-839.
  31. -Ohmoto, H., 2003. Nonredox transformations of magnetite, Hematite in htdrothermal systems, Economic Geology, v. 98, p. 157-167.
  32. -Ramdohr, P., 1980. The ore Minerals and Their Intergrowth, Pergamon Press, 1207.
  33. ‌-Redman,‌ P.W. and Reily,‌ W.,‌1970.‌The Synthesis and Inversion of nonstoichometric titanomagnetites Phys, Earth Planet, Inter, v. 4, ‌p.121-128.
  34. ‌-Rollinson, ‌H.R.,1993.Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation, Longman Publisher, 429 p.
  35. -Spangeberg, J. E., Lavric, J. V., Alcala, C., Gosar, M., Dold, B. and Pfeifer, H.P., 1999. Inorganic and organic geochemical patterns of waste material from the Idrijan mercury mine (Slovenia): tracers of natural and anthropogenic chemicals, 5th Biennial SGA Meeting and 10th Quadrennial IAGOD Symposium London, ‌England.
  36. -Sparks D.L., 1995. Environmental soil chemistry, Academic Press, New York, 267 p.