مقایسه هاله‌های بیوژئوشیمیایی و لیتوژئوشیمیایی ثانویه به‌منظور اکتشاف ذخایر مس و تحلیل خطای مراحل مختلف آماده‌سازی و آنالیز نمونه‌ها در منطقه معدنی مس دره‌زرشک

رضائی, سارا; محمد تراب, فرهاد

doi:10.29252/esrj.9.4.49

مقایسه هاله‌های بیوژئوشیمیایی و لیتوژئوشیمیایی ثانویه به‌منظور اکتشاف ذخایر مس و تحلیل خطای مراحل مختلف آماده‌سازی و آنالیز نمونه‌ها در منطقه معدنی مس دره‌زرشک

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی‌ارشد مهندسی اکتشاف معدن، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد

² دانشیار، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد

10.29252/esrj.9.4.49

چکیده

هدف از انجام این تحقیق بررسی تغییرات و ارتباط عناصر مختلف در خاک و گونههای مختلف گیاهان موجود در منطقه معدنی دره زرشک و مقایسه توزیع آنها با مناطق فاقد کانیسازی بوده است تا بر این اساس بتوان روش مناسبی از اکتشافات ژئوشیمیایی به منظور کشف ذخایر پنهانی مس در منطقه و مناطق اطراف پیشنهاد نمود. بر این اساس تعداد 32 نمونه از دو فراکسیون مختلف از افق B خاک از مناطق کانیسازی و فاقد کانیسازی و تعداد 29 نمونه از گونههای مختلف گیاهی موجود در منطقه برداشت و پس از آماده سازی به روش جذب اتمی برای عناصر مس، آهن، سرب و روی آنالیز شدند. در مرحله اول با آماده سازی نمونهها به روشهای مختلف و آنالیز نمونههای تکراری، خطای مراحل مختلف تحلیل شد و مشخص گردید روش آماده سازی به شیوه سه اسید مناسب ترین روش انحلال بوده و دقت آمادهسازی به این شیوه و آنالیز نمونهها در محدوده قابل قبول قرار دارد. در مرحله بعد ضرایب همبستگی و ضریب جذب زیست ‌شناختی عناصر محاسبه و تحلیل گردید. مطالعات اخیر نشان داد که به دلیل ماهیت گونهها، تنوع زیاد، پراکنده بودن و عدم تراکم کافی گیاهان در منطقه و تاثیر عوامل مختلف زیستی و بیولوژیکی، استفاده از روش بیوژئوشیمیایی به عنوان یک ابزار اکتشافی در اکتشاف مس در منطقه با چالش همراه است ولی محیط لیتوژئوشیمیایی ثانویه مثل خاک برجا میتواند مناسبترین محیط نمونهبرداری قلمداد شود چرا که بیشترین تباین را در غلظت مس بین زون کانیسازی و مناطق عقیم نشان میدهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparison between biogeochemical and secondary lithogeochemical halos in order to explore copper deposits and analyzing different stage of preparation and analytical errors in Darreh-Zerreshk mining area

نویسندگان [English]

Sara Rezaei ¹
Farhad M. Torab ²

¹ M.Sc. in Mining exploration engineering, Faculty of Mining and Metallurgical Engineering, Yazd University

² Associate Professor, Faculty of Mining and Metallurgical Engineering, Yazd University

چکیده [English]

The objective of this research is an investigation on variations and relationship between different elements in soil and various plant species in Darreh-Zerreshk mining area and its comparison between elements distribution in barren zones. On the basis of this research can propose a suitable geochemical exploration for discovering hidden ore deposits in the district and peripheral zones. For this purpose, 32 samples from two different fractions of B-horizon of soil from mineralized and barren zones and 29 plant samples from different species were taken and after preparation were analyzed for copper, iron, lead and zinc by AAS analytical method. In the first stage by preparation and analysis of duplicate samples, the different stage errors were analyzed and concluded that the 3-acid dissolution procedure is the best preparation method and the precision of different steps are in acceptable range. In the next stage, the correlation between elements and their Biological Absorption Coefficients (BAC) were investigated. The recent study demonstrates that due to variety of species, dispersion and sparsity of the plants and the effect of different biological factors, the use of biogeochemical method as a tool in copper exploration in the area is challengeable. However, secondary lithogeochemical environment such as soil can be introduced as most suitable sampling environment because it can demonstrate the highest copper concentration in contrast between mineralized and barren zones.

کلیدواژه‌ها [English]

Darreh Zerreshk
Biological absorption coefficient
Secondary lithogeochemical
Copper
Biogeochemical sampling

مراجع

-ابراهیمی، ن.، 1391. بررسی اثرات آلودگی معدنکاری مس و ارائه راهکار به منظور کاهش آلودگی زیست محیطی (مطالعه موردی معدن مس دره زرشک)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی.

-اسلامی زاده، ع.، 1381. پترولوژی سنگ‌های آذرین علی‌آباد و دره زرشک ناحیه یزد و کانه زایی مس وابسته آن"، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران.

-تقی پور، ب.، همتی، م. و پیروزنیا، ن.، 1391. زمین شیمی و بررسی رفتار فلزات سنگین (Pb، As، Zn، Cu) در نمونه‌های گیاهی و خاک کانسار مس سونگون و ارتباط آن با کانه‌زایی مس، شانزدهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران.

-حسنی پاک، ع.‌ا.، 1362. اصول اکتشافات ژئوشیمیایی، انتشارات دانشگاه تهران، 621 ص.

-حسنی پاک، ع.‌ا. و شرف‌الدین، م.، 1380. تحلیل داده‌های اکتشافی، انتشارات دانشگاه تهران، 987 ص.

-زراسوندی، ع.، سامانی، ب.، پورکاسب، ه.، خورسندی، ز. و جلیلی، ی.، 1394. بررسی ارتباط ساختاری-زایشی کانی‌سازی مس در مناطق خضرآباد و شهربابک: با استفاده از آنالیزهایFry و Fractal، مجله زمین‌شناسی اقتصادی شماره 2، جلد 7، ص 385-402.

-فرجندی، ف. و باستانی، ح.، 1390. استفاده از روش نوین اکتشافات بیوژئوشیمیایی و ژئوبوتانی برای کشف کانه‌زایی با نگرشی ویژه به مسجد داغی جلفا، سی امین گردهمایی علوم زمین.

-فرجندی، ف. و باستانی، ح.، 1392. استفاده از روش نوین اکتشافات بیوژئوشیمیایی به ‌منظور پی‌جویی کانه زایی مس، سرب و روی در محدوده مسجد داغی جلفا (آذربایجان شرقی)، علوم زمین، شماره 87، ص 51-64.

-مدنی، ح.، 1368. اصول پی‌جویی، اکتشاف و ارزیابی ذخایر معدنی، انتشارات خانه فرهنگ، 832 ص.

-Arne, D.C., Stott, J.E. and Waldron, H.M., 1999. Biogeochemistry of the Ballarat East goldfield, Victoria, Australia, Journal of Geochemical Exploration, v. 67, p. 1-14.

-Brooks, R.R., Dunn, C.E. and Hall, G.E.M., 1995. Biological Systems in Mineral Exploration and Processing, Ellis Horwood Limited, Hertfordshire”, Chemical Engineering Journal, v. 156 , p. 286-297.

-Cutter, G.A., 2005. Biogeochemistry: now and into the future, Geobiology: Objectives, Concepts, Perspectives, p. 191-198.

-Dunn, C.E., 2007. Biogeochemistry in Mineral Exploration, Handbook of Exploration and Environmental Geochemistry, p. 1-460.

-Farjandi, F., Faiziev, A., Fozilov, M., Bastani, H. and Soleimani, S., 2013. The application of biogeochemistry for gold exploration in the Masjed–Daghi, Julfa, NW Iran, Arab J Geosci, v. 6, p. 1435-1446.

-Ghaderian, S.M. and Ghotbi Ravandi, A.A., 2012. Accumulation of copper and other heavy metals by plants growing on Sarcheshmeh copper mining area, Iran, Journal of Geochemical Exploration, v. 123, p. 25-32.

-Hulme, K.A. and Hill, S.M., 2003. River red gums as a biogeochemical sampling medium in mineral exploration and environmental chemistry programs in the Curnamona Craton and adjacent regions in NSW and SA, Advances in Regolith, p. 205-210.

-Nabavi, M.H., 1972. Geologic map of Yazd quadrangle, scale 1:250,000: Tehran, Iran, Geological Survey of Iran.

-Nicolescu, D. and Cornell, D.H., 1999. P–T Conditions During Skarn Formation in the Ocna De Fier Ore District, Romanian Journal of Mineral Deposits, v. 34, p. 730-742.

-Park, J.Y., Jeon, S.H., Kim, J.N. and Chon, H.T., 2014. A biogeochemical orientation study in Mo skarn deposits, Jecheon district in Korea, Journal of Geochemical Exploration, v. 146, p. 9-16.

-Zarasvandi, A., Liaghat, S. and Zentilli, M., 2005. geology of the Darreh-Zerreshk and Ali-Abad Porphyry Copper Deposits, Central Iran, International Geology Review, v. 47, p. 620-646.

-Zarasvandi, A., Liaghat, S. and Zentilli, M., 2004. Evolution of the Darreh-Zerreshk and Ali-Abad porphyry copper deposits, central Iran, within an orogen-parallel strike-slip system [abs.], in 30th Annual Meeting of Atlantic Geoscience Society, January 30–31, Moncton, New Brunswick, Canada.