بررسی عوامل موثر بر کیفیت آب زیرزمینی منابع آب معدن گل‌گهر با استفاده از تحلیل عاملی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشیار آب‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهیدبهشتی

2 کارشناس ارشد آب‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

آب مورد نیاز مجتمع گل‌گهر از سه حوضه آبى چاه‌دراز، قطاربنه و خیرآباد و همچنین چاه‌هایی که در محدوده معدن حفر شده است، تامین می‌شود. با توجه به اینکه در کارخانجات معدن گل‌گهر از آبی با شاخص‌های خاص صنعتی استفاده می‌شود، بررسی و شناخت خصوصیات هیدروژئوشیمی منابع تامین آب معدن، مقایسه این منابع با یکدیگر و ارزیابی آنها به منظور تامین مطمئن آب برای مصارف مرتبط با معدن گل‌گهر لازم و ضروری می‌باشد. در این تحقیق از نتایج آنالیز شیمیایی 87 نمونه­ آب برداشت شده از حوضه‌های آبریز چاه‌دراز (34 نمونه)، قطاربنه (24نمونه)، خیرآباد (9نمونه) و همچنین محدوده معدن گل‌گهر (20 نمونه) که در سال 1390 توسط آزمایشگاه معدن گل‌گهر مورد سنجش قرار گرفته شده، استفاده شد. جهت بررسی همزمان متغیرهای مختلف موثر بر کیفیت آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه از روش تحلیل عاملی استفاده شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی به طور کلی دو عامل مشخص شد. عامل اول را می‌توان به فرآیند نفوذ آب شور نسبت داد. با توجه به درصد بالایی که عامل اول دارد می توان نتیجه گرفت که کفه نمکی سیرجان مهمترین عامل در تعیین کیفیت آب زیرزمینی مناطق مورد مطالعه است. عامل دوم توسط یون‌های بیکربنات و نیترات مشخص شده است. عامل دوم را می‌توان هم تاثیر زمین شناسی منطقه و هم عوامل بشرزاد در نظر گرفت. 

کلیدواژه‌ها


  1. -جوینده، م.، 1386. ارزیابی روش‌های آماری چند متغیره در تحلیل هیدروژئوشیمی منابع آب شرب شهر شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد آب‌شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی،80 ص.
  2. -منصورفر، ک.، 1388. روش‌های پیشرفته آماری همراه با برنامه‌های کامپیوتری، موسسه انتشارات دانشگاه تهران. 345 ص.
  3. -ناصری، ح.ر،. و جوینده، م.، 1388. گروه بندی هیدروژئوشیمی منابع آب شرب شهر شیراز با استفاده از روش های آماری چند متغیره، فصلنامه نسیم بامداد، شماره 6 و7، ص 34-59.
  4. -ناصری، ح.ر.، 1387. ارزیابی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت رخ (تربت حیدریه) با استفاده از روش‌های زمین آمار، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، دوره 5، شماره 17، ص 73-84.
  5. -Binnie and partners CO., 1976. Gol-e-Gohar Mine Water Supply Report on Phase 2.
  6. -Mahmood, A., Muqbool, W., and Waseem Mumtaz, M., 2011. Application of Multivariate Statistical Techniques for the Characterization of Ground Water Quality of Lahore, Gujranwala and Sialkot (Pakistan). Pakistan Journal Analytical Environmental Chemistry. v.36 (50),p.14-22.
  7. -Reghunath, R., Murthy T.R.S., and Raghavan, B.R., 2002. The utility of multivariate statistical techniques in hydrogeochemical studies: an example from Karnataka. India. Water Research. v.36, p. 2437–2442.