تحلیل روند جریان‌های رودخانه‌ای با استفاده از رویکردهای آماری پارامتری و ناپارامتری در استان اردبیل

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشگاه تهران

چکیده

جهت بررسی روند تغییرات هیدرولوژیکی که مشترک با تغییر اقلیم در یک منطقه می­باشد، می توان بوسیله تحلیل زمانی روند دبی که کمک به درک بهتر از این تغییرات می­کند، دست یافت. بنابراین توجه به پدیده تغییر اقلیم و اثرات آن بر روی پارامترهای هیدرولوژیک منطقه اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق از رویکرد آزمون­های ناپارامتری (من-کندال، کندال تائو، همبستگی اسپیرمن، تخمین­گر سن و آزمون پتی) و آزمون­های پارامتری ( همبستگی پیرسون، شیب خط رگرسیون) برای تحلیل روند سری­های فصلی و سالانه در 7 ایستگاه هیدرومتری استان اردبیل طی دوره 1360 تا 1389 استفاده شد. شرایط استفاده از روش­های ناپارامتری نرمال بودن سری­ها و نداشتن خودهمبستگی در سری­های زمانی می­باشد. در این مطالعه تمام شرایط و آماده سازی داده­ها از جمله بررسی همگنی، نرمال بودن و مستقل بودن داده­ها بررسی شد. نتایج آزمون­ها برای داده­های فصلی و سالانه دبی نشان داد که آزمون­های پارامتری تایید کننده نتایج آزمون­های ناپارامتری می­باشند (شبیه بودن نتایج آزمون­های پارامتری و ناپارامتری). نتایج 7 آزمون، روند کاهشی دبی سالانه در همه ایستگاه­ها در سطح اطمینان 99 درصد نشان می­دهند و هم چنین در مقیاس فصلی به غیر از فصل تابستان بقیه فصل­ها روند کاهشی معنی­دار در سطح 1 درصد را نشان دادند. بیشترین مقدار روند کاهشی در طول سه دهه گذشته در ایستگاه مشیران با مقدار 1/6 متر مکعب بر ثانیه به ازای هر دهة بوده است. در نهایت، نتایج آزمون پتی  برای همه ایستگاه­ها جهش کاهشی را در سطح 5 درصد طی دهه 1370 نشان داد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. -زارع چاهوکی، م.، 1389. تجزیه و تحلیل داده ها در پژوهش‌های منابع طبیعی با نرم افزار SPSS، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، 250ص.
  2. - فرساد نیا، ف.، رستمی کامرد، م. و مقدم نیا، ع.، 1390. تحلیل روند بارندگی در استان مازنداران با استفاده از روش من-کندال منطقه‌ای، تحقیقات منابع آب، شماره2، ص 60 -70.
  3. -حجام، س.، خوشخر، ی. و شمس الدین وند، ی.، 1387. تحلیل روند تغییرات بارندگی‌های فصلی و سالانه چند ایستگاه منتخب در حوزه مرکزی ایران با استفاده از روش‌های ناپارامتری، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 64، ص 157-168.
  4. -عامریون، م.، سالاری جزی، م.، احمیدیان فر، الف. و مسلم زاده، م.، 1390. تحلیل نقطه تغییر و روند در تعدادی از سری‌های زمانی مشخصات بارش در حوضه کارون و دز، چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران.
  5. - میر عباسی نجف آبادی، ر. و دین پژوه، ی.، 1389. تحلیل روند تغییرات آبدهی رودخانه‌های شمال غرب ایران در سه دهه اخیر، نشریه آب و خاک، جلد24، شماره 4، ص 757 -768.
  6. -معرفی، ص. و طبری، ح.، 1390. آشکارسازی روند تغییرات دبی رودخانه مارون با استفاده از روش‌های پارامتری و ناپارامتری، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره2، ص 125-146.
  7. -یزدانی، س. و حق شنو، م.، 1387. مدیریت خشکسالی و ارائه راهکارهایی برای مقابله با خشکسالی، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی. 8-9 آبان، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد. صفحه‌های 1 تا 19 .
  8. - Abdul Aziz, O. I. and Burn, D.H., 2006. Trends and variability in the hydrological regime of the Mackenzie River Basin, Journal of Hydrology, v. 319, p. 282-294.
  9. -Abghari, H., Tabari, H. and Hosseinzadeh Talaee, p., 2013. River flow trends in the west of Iran during the past 40 years: Impact of precipitation variability. Global and Planetary Change, v. 101, p. 52–60.
  10. -Kahaya, E. and Kalayci, S., 2004.Trend analysis of streamflow in Trurkey, Hydrological Sciences Journal, v. 289, p. 128-144.
  11. -Karpouzos, D. K., Kavalieratou, S. and Babajimopoulos, C., 2010. Non-parametric trend analysis of precipitation data in Pieria Region (Greece), European Water, v. 30, p. 31-40.
  12. -Kendall, M.G., 1975. Rank Correlation Measures, Charles Griffin, London.
  13. -Mann, H.B., 1945. Non-parametric tests against trend. Econometrica, v.13, p. 245–259.
  14. -Ramazanpour, M. and Roshani, M., 2011. Seasonal Trend Analysis of Precipitation and Discharge Parameters in Guilan, North of the Iran, World Applied Sciences Journal, v. 14 (9), p. 1286-1290.
  15. -Sen, P.K., 1968. Estimates of the regression coefficient based on Kendall's tau. Journal of the American Statistical Association, v. 39, p. 1379 – 1389.
  16. -Theil, H., 1950. A rank-invariant method of linear and polynomial regression analysis Part 3. Proceedings of Koninalijke Nederlandse Akademie van Weinenschatpen A53. 1397-1412.
  17. -Tekleab, D., Mohamed, Y. and Uhlenbrook, S., 2013. Hydro-climatic trends in the Abay/Upper Blue Nile basin, Ethiopia. Physics and Chemistry of the Earth, v. 61-62, p. 32-42.
  18. -Zhang, X. B., Harvey, K. D., Hogg, W.D. and Yuzyk, T.R., 2001. Trends in Canadian streamflow, Water Resources Research, v. 37, p. 987-998.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار