ارزیابی فعالیت های نئوتکتونیکی حوضه آبریز علی آبادچای هوراند با استفاده از شاخص های تکتونیکی (SL-FD–BR- BS

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه محقق اردبیلی

3 کارشناس ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

پدیده هایی که در نئوتکنیک مطالعه می شوند شامل تمام عوامل، فرایندها و عملکردهای ناشی از فعالیت های جدید زمین و اشکال ایجاد شده به وسیله این فعالیت ها می باشد. موضوع مورد بحث در پژوهش، ارزیابی فعالیت های نئوتکتونیکی بر اساس شاخص های تکتونیکی در حوضه آبریز علی آباد چای هوراند می باشد. هدف تحقیق در این پژوهش این بود که  فعالیت های نئوتکتونیکی حوضه را بر اساس شاخص های تکتونیکی مشخص کرده و اثبات کند و نسبت فعالیت های نئوتکتونیکی را در بخش های مختلف حوضه نشان دهد. روش تحقیق بدین گونه بود که ابتدا با توجه به چهار نوع شاخص تکتونیکی، که شامل شاخص های (SL- FD- BR- BS) بودند،فعالیت های نئوتکتونیکی در حوضه مشخص شده و از تمام شاخص ها میانگین گرفته شد و پس از اثبات فعالیت تکتونیکی حوضه با توجه به این شاخص ها، به نتیجه نهایی که وجود و اثبات فعالیت نئوتکتونیکی در حوضه است دست یافت و به همین دلیل، جهت اجرای پژوهش از داده های متعددی مانند نقشه های توپوگرافی 1:50000 و زمین شناسی 1:100000 از حوضه مذکور و نقشه های شیب –  گسل-  هیدرولوژی – Dem - Tinو نرم افزار (ArcGis) مورد استفاده قرار گرفت و یافته های تحقیق چنین بیان داشت که فعالیت نئوتکتونیکی منطقه بر اساس تقسیم بندی شاخص LAT ،50 درصد فعال-  30درصد نیمه فعال و 20 درصد غیر فعال می باشد که اکثر فعالیت های نئوتکتونیکی در امتداد گسل های مهم منطقه مشاهده می گردد. طبق سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) پژوهش مذکور به این نتیجه نهایی رسید که فعالیت نئوتکتونیکی حوضه آبریز علی آبادچای، در امتداد سه گسل اصلی و همچنین در اکثر گسل های فرعی حوضه که سیستم هیدرولوژیکی حوضه نیز انطباق کامل با امتداد گسل ها دارد، فعال می باشد و بدین جهت مسئولان و برنامه ریزان بهتر است که شواهد و پدیده های مورفوتکتونیکی موجود در حوضه و اثرات آن را در برنامه ریزی های محلی و منطقه ای  خود مدنظر قرار دهند. AbstractPhenomena’s which are the aim of the research in the neo-tectonic filed including the all factors, process and functions that are based on the earth new activates and created geomorphic by this activities.   Evaluation of neo-tectonic activities based on tectonics indicators on Ali-Abad cay Horand watershed is the topic of this discussion in this research.The recognizing and proofing of neo-tectonic activities and represent the proportion of neo-tectonic activities in different part of watershed was the aim of this study.The method was that at the firstneo-tectonic activities in the watershed distinguishaccording the on the four types tectonic indicators include (FD, SL, BR) and averaged of all indicators. Then we proofed neo-tectonic activities in this watershed and based on the indicators final finding was existence of neo-tectonic activities  in the watershed, for these reasons, we used the different data for example: topography and geology maps 1:50000 & 1:100000, satellite images an Slop- Fault- Hydrology-DEM-Tin maps, Arc-GIS software. Results showed that watershed neo-tectonic activities based on LAT indicators includes: 50% active- 30% semi-active basin and 20% was inactive that all of neo-tectonic activities observed along major fault in the sense of geographic information system (GIS), revealed that the neo-tectonic activities of Ali abad cay watershed active along three major fault and most minor faults and also watershed hydrology system compliance whit fault. We can conclude that authorities and planners should consider these geomorphologic evidence and phenomena in local and regional planning. Keywords: Neo-tectonic, Tectonic indicators, Watershed, Ali-Abad Chay, Horand   

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of neo-tectonic activities in Ali Abad chayHorand watershed based on tectonic indicators (SL- BS- FD- BR)

چکیده [English]

Phenomena’s which are the aim of the research in the neo-tectonic filed including the all factors, process and functions that are based on the earth new activates and created geomorphic by this activities.   Evaluation of neo-tectonic activities based on tectonics indicators on Ali-Abad cay Horand watershed is the topic of this discussion in this research.The recognizing and proofing of neo-tectonic activities and represent the proportion of neo-tectonic activities in different part of watershed was the aim of this study.The method was that at the firstneo-tectonic activities in the watershed distinguishaccording the on the four types tectonic indicators include (FD, SL, BR) and averaged of all indicators. Then we proofed neo-tectonic activities in this watershed and based on the indicators final finding was existence of neo-tectonic activities  in the watershed, for these reasons, we used the different data for example: topography and geology maps 1:50000 & 1:100000, satellite images an Slop- Fault- Hydrology-DEM-Tin maps, Arc-GIS software. Results showed that watershed neo-tectonic activities based on LAT indicators includes: 50% active- 30% semi-active basin and 20% was inactive that all of neo-tectonic activities observed along major fault in the sense of geographic information system (GIS), revealed that the neo-tectonic activities of Ali abad cay watershed active along three major fault and most minor faults and also watershed hydrology system compliance whit fault. We can conclude that authorities and planners should consider these geomorphologic evidence and phenomena in local and regional planning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neo-tectonic
  • Tectonic indicators
  • Watershed
  • Ali-Abad Chay
  • Horand

مراجع

-بهرامی، ش.، بهرامی،ک. و مقصودی، م.، 1390. بررسی نقش تکتونیک در ناهنجاری مورفومتری شبکه زهکشی در چهار حوضه آبخیز در زاگرس، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره76، ص51-70.
-بیاتی خطیبی، م.، 1388. تشخیص فعالیت‌های نئوتکتونیکی در حوضه آبریز قرنقوچای با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک و مورفوتکتونیک، مجله علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره25، ص23-50.
-تقی پور، ک.، 1383. بررسی گسل شمال تبریز در فاصله بین تبریز و بستان آباد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم طبیعی دانشگاه تبریز.
-جمالی، ف.، حسامی، خ.، طبسی، ه. و طبسی، ب.، 1374. زمین ساخت جنبا درناحیه نطنز، ژورنال زلزله شناسی، سال هشتم، شماره دوم، ص 14-14.
-خیری، ف.، 1384. سنگ شناسی آذرین، انتشارات دانشگاه پیام نور، ص90-120.
-رامشت، م. ح. و شاهزیدی، س. س.، 1388. تاثیر تکتونیک جنبا بر مورفولوژی مخروط افکنه درختنگان در منطقه شهداد کرمان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره16، ص 29-46.
- سازمان جغرافیایی ارتش، 1362. نقشه توپوگرافی، 50000 :1، هوراند، سری K753، برگ 5467 I.
-سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،1384. نقشه توپوگرافی، 50000 :1، هوراند، سری K753، برگ 5467 I.
-سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1384. نقشه توپوگرافی، 50000 :1، مجید آباد، سری K753، برگ5467 II .
-سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1384. نقشه توپوگرافی، 50000 :1، کلیبر، سری K753، برگ5467IV .
-سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1384. نقشه زمین شناسی، 4: 411111، کلیبر، سری 54..
-سیف، ع. و خوسروی، ق.، 1389. بررسی تکتونیک فعال در قلمرو تراست زاگرس منطقه فارسان، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره74، ص125-146.
- علیزاده، ا.، 1387. اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه امام رضا، ص461-500
- قیطانچی، م.ر. و شعبانی، ا.، 1383. لرزه زمین ساخت شمال‌غرب ایران با تأکیدی بر مطالعه خرد زمین لرزه‌های منطقه،کنفرانس زمین‌شناسی، ایران.
- کرمی، ف.، 1388. ارزیابی نسبی فعالیت‌ها با استفاده از تحلیل‌های شکل سنجی (اوجان چای-شمال شرق سهند)، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 35، ص135-154.
- کرمی، ف.، 1388. ارزیابی ژئومورفیک فعالیت-های تکتونیکی در حوضه زهکشی سعید آباد چای، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 69، ص67-82.
-گورابی، ا. و نوحه‌گر، ا.، 1386. شواهد ژئومورفولوژیکی تکتونیک فعال در حوضه آبخیز درکه، مجله پژوهشهای جغرافیایی، شماره60، ص177-196.
- مختاری، د.، 1385. کاربرد شاخص‌های ریخت سنجی در تعیین میزان فعالیت گسل‌ها، مورد نمونه: گسل شمالی میشو، مجله علوم زمین، شماره 59 ص70-83.
- مددی، ع. و همکاران، 1383. تحلیل فعالیت-های نئوتکتونیکی با استفاده از روش‌های ژئومورفولوژی در دامنه‌های شمال غربی تالش، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 48، ص 123-138.
- مقصودی، م. و کامرانی دلیر، ح.، 1387. ارزیابی نقش تکتونیک فعال در تنظیم کانال رودخانه‌ها مطالعه موردی رود تجن، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره66، ص 37- 55.
- مقصودی، م.، جعفری اقدم، م.، باقری سیدشکری، س. و مینایی، م.، 1390. بررسی تکتونیک فعال حوضه آبخیز کفر آور با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک و شواهد ژئومورفولوژیکی، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 25، ص 111-136.
- مقصودی، م.، باقری، س. و داوودی، م.، 1390. راندگی گیلان غرب با استفاده از شاخص‌ها و شواهد ژئومورفیک، مجله جغرافیا و توسعه، شماره21، ص137-158.
- مقصودی، م.، جعفری، م. و باقری، س.، 1391. تحلیل عوامل موثر در آنومالی الگوی شبکه زهکشی تاقدیس نسار(زاگرس شمال غربی)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره مقاله 848، ص105-131.
- نجف زاده نوبر، س.، 1382. بررسی مورفوتکتونیکی بخشی از گسل شمال تبریز با نگرش ویژه بر شاخص‌های مورفومتریک، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم طبیعی دانشگاه تبریز.
- یمانی، م. و همکاران، 1388. مورفوتکتونیک ناحیه دهشیر با استفاده از تکنیک‌های ژئومورفومتری، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره71، ص1-20.
- یمانی، م.، 1389. تاثیر نوزمین ساخت در مورفولوژی آبراهه‌های حوضه چله (زاگرس غربی)، مجله محیط جغرافیایی، شماره1، ص68-82.
-Baroni, C., Noti,V., Ciccacci, S., Righini,G. and Salvatore, M.C., 2005. Flovial origi of the valley system in northern victoria land (Antarstica) from quantitati ve geomorphic analysise. GSA Bulletin, v. 117(1-2), p. 212-228.
-Bull,W. B. and Mcfadden, L.D., 1977. Tectonic Geomorphology north and South of the Garlock fault, California, in: Doehring, D.O. (ED), Geomorphology in Arid Regions, Proceedings of the 8thAnnual Geomorphology Symposium. State Univercity of new York, Binghamton.
-Chen, Y.C., Sung, Q. C. and Cheng, K. Y., 2003. Along- Strike variation of morphotectonic features in the Western Foothills of Taivan: tectonic implieation based on Stream-gradient and hypsometric analysis, Geomorphology, p. 109-137.
-Figueroa, A. M. and Knott, J.R., 2010. Tectonic Geomorphology of the Sothern Sierra Nevada Mountains (California), geomorphology, v. 123, p. 34-45.
-Guarnieri, P. and Pirrotta,C., 2008. The response of drainage basins to the late quaternary tectonics in the Sicilian side of the Messina Strait (NE Sicily), geomorphology, v. 95, p. 260-273.
-Hamdouni, R. El., Iriggaray, C., Fernandez, T., Chacon, J. and Keller, E.A., 2008. Assessment of relative active tectonics, southwest border of the Sierra Nevada (Southern Spain). Geomorphology, v. 96, p. 150-173.
-Karakhanian, A., Trifonov, V., Philip, H., Hessami, KH., Jamali, F., Bayrak tutan, M.S., Bagdassarian, H., Arakelian, S. and Adilkhanian, A., 2004. Tectono physics, v.189, p. 219-380.
-Keller, E.A. and Pinter, N., 2002. Active Tectonics, Earthquake Uplift and Land scape, Prentic hall, Newjersey.
-Ramirez- Herrera, M.T., 1998. Geomorphic Assessment of active tectonic in the Acambay Graben Mexican Volkanic belt earth Surface & landforms, v. 23, p. 317- 322.
-Randel, T., 1994. Analysis of drainage –basin symmetry as arpin techniques to identify areas of possible Qaternery tilt-block tectonics: an example from the Mississipi Embayment, Geologicalsociety, v.106, p. 571-581.
-Silva, P.G., Goy, G.L., Zazo, C. and Bardji, T., 2003. Fault generated mountain fronts in southest Spain: geomorphologyic assessment of tectonic & seismic activity, Geomorphology, v. 50, p. 203-225.
-Stepancicova, P., Stemberk, J., Vilimek, V. and Kostak, B., 2008. Neotectonic development of drainage network in the East Sudeten Mountains and monitoring of resent fault displacments (CzechRepublic), Geomorphology, v. 102, p. 68-80.
-Wells, S.G., Wells, S.G., Bullard, T.F., Menges, C.M., Drake, P.G., Karas, P.A., Kelson, K.I., Ritter, J.B. and Wesling, J.R., 1998. Regional variation geomorphology along a segmented convergent plate boundary, pacific coast of coast Rica. Geomorphology, v. 1, p. 239-265.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار