نوع مقاله : علمی -پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه شهیدبهشتی
2 دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
در پی رواج مبادلات تجاری-پولی زودبازده در دهههای اخیر و پیوند هر چه بیشتر روستا با اقتصاد پولی و مراکز بازار، جنبشی در تولید محصولات کشاورزی به وجود آمده، که آن را بیشتر به سمت تولید محصولات تجاری سوق داده است. در این میان اغلب روستاهای کوهستانی، به تبع شرایط محیطی خود، بهویژه، توپوگرافی و محدودیت منابع آب و خاک، نتوانستهاند خود را با این تغییرات ساختاری همساز کنند و دچار دگرگونی کارکردی شدند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی؛ ضمن شناخت ویژگیهای نظام کشاورزی در دهستان چالدران جنوبی، به بررسی تغییرات ساختار اقتصادی آن، در سه دهه اخیر پرداخته است. نتایج این بررسی روشن می سازد؛ فعالیت سنتی زراعی محدود در این منطقه، که قدرت رقابت در بازار ندارد و پاسخگوی نیاز معیشتی و درآمدی جمعیت رو به رشدروستایی نیست، موجب رویآوری آنها به سمت مشاغل حاشیهای زودبازده و درآمدزایی چون کارگری در شهر شده است. هرچند این امر منجر به بهبود نسبی و موقت وضعیت اقتصادی و کالبدی در آنها گشته است، اما اینکه این گونه تغییرات میتواند در درازمدت قرین موفقیت شده و از نظر اقتصادی موجب پایداری این گونه آبادیها باشند، قابل تامل است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The change of the rural farming system and its effect on the functional changes of the villages of Southern Chaldran Dehestan- Chaldran Shahrestan (Aras river basin)
چکیده [English]
Abstract
In recent decades there has been a new movement in agricultural production due to the spread of early-return commercial enterprises which has lead agriculture towards the production of commercial products (cash crops). Meanwhile, many mountainous villages due to environmental conditions, especially the topographic situation and the limitation of water and soil resources, have not been able to keep pace with these upheavals and consequently have undergone functional changes. The present research using analytical-descriptive method recognizes the specific features of farming system in Southern Chaldran Dehestan and studies the changes in its productive function during the last three decades. The results of this study show the traditional agriculture of the region has not been able to compete in the market and does not provide the sufficient financial support for the villagers. As a result, they have been attracted to marginal early-return jobs such as labor in the cities. Although, this has temporarily improved their financial and physical situation, it is doubted that such changes can lead to long-term economic development and contribute to the sustainability of these villages.
کلیدواژه‌ها [English]
- functional changes
- Southern Chaldran
- urban income
- part-time farming
- farming system
- -احمدی شاپورآبادی، م.ع. و همکاران، 1392. شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر تغییرات کارکردی نواحی روستایی استان قم، دو فصلنامه علمی-پژوهشی آمایش سرزمین، دوره پنجم، شماره 1، ص 209-181.
- -افراخته، ح.، 1384. تجارت فرامرزی، سیطره شهری و تغییر کارکرد روستایی مورد: ناحیه روستایی زاهدان، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 4، ص 121-138.
- -اهلرس، ا.، 1370. روستای ایرانی، یک عرصه اجتماعی-اقتصادی، جشن نامه دکتر گنجی، مجموعه مقالات جغرافیایی، به کوشش ایرانپور جزنی، تهران، انتشارات گیتاشناسی، ص 107-133.
- -اهلرس، ا.، 1380. مجموعه مقالات، ایران، شهر-روستا-عشایر، ترجمه عباس سعیدی، نشر منشی، 51 ص.
- -دایره جغرافیایی ستاد ارتش وزارت جنگ ایران، 1330. فرهنگ جغرافیایی ایران، جلد ۴، استان ۳ و ۴ آذربایجان، 593 ص.
- -رحمانی فضلی، ع.ر. و صادقی، م.، 1393. اثرات فضایی جریان نیروی کار از سکونتگاه‌های روستایی به مناطق صنعتی و ارتباط آن با وضعیت خدمات-رسانی روستایی-کشاورزی (مورد: شهرستان ممسنی، دهستان جاوید ماهوری)، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 35، ص 255-266.
- -سعیدی، ع.، 1390. پویش ساختاری-کارکردی: رویکردی بدیل در برنامه‌ریزی روستایی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال یکم، شماره 1، ص 7-16.
- -سعیدی، ع.، 1368. چشم‌انداز قنات، چشم‌انداز چاه: یک بررسی تطبیقی، رشد آموزش جغرافیا، شماره 16، ص 10-18.
- -شافر، ف.، 1368. درباره مفهوم جغرافیای اجتماعی، ترجمه عباس سعیدی، رشد آموزش جغرافیا، شماره 18، ص 4-7.
- -شرکت مهندسین مشاور لار، 1393. بیلان 13 محدوده مطالعاتی در حوضه آبریز ارس: گزارش جلد اول هواشناسی، گزارش جلد سوم زمین-شناسی، وزارت نیرو، شرکت آب منطقه‌ای استان آذربایجان شرقی.
- -ضیاء توانا، م.ح.، 1369. نگاهی کوتاه به روستا و مکانیزم تحول آن در ایران، رشد آموزش جغرافیا، زمستان 1369، شماره 24، ص 4-11.
- -علیزاده بیرجندی، ز. و آرامجو، ع.، 1390. رشد کشاورزی تجاری و پیامدهای آن در نیمه دوم قاجاریه مطالعه موردی: ولایت قاینات"، مطالعات تاریخ فرهنگی، پژوهشنامه انجمن ایرانی تاریخ، سال دوم، شماره 7، ص 121-135.
- -لوبو، ر.، 1354. بنیادهای بزرگ زراعی در جهان، ترجمه محمود محمودپور، انتشارات دانشگاه آذرآبادگان دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 356 ص.
- -مرکز آمار ایران، 1382. نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی، استان آذربایجان غربی.
- -ودیعی، ک.، 1348. مقدمه‌ای بر روستاشناسی ایران، انتشارات موسسه آموزش و تحقیقات تعاونی، 238 ص.
- -Boserup, E., 1965. The Conditions of Agricultural Growth, The Economics of Agriculture Change under Population Pressure, London, Allen and Unwin, 93 p.
- -Boserup, E., 1981. Population and Technological Change, Chicago, University or Chicago Press, 200 p.
- -Cadot, O., Dutoit, L. and Olarreaga, M., 2010. Barriers to Exit from Subsistence Agriculture, No 1014, CEPREMAP Working Papers (Docweb) from CEPREMAP.
- -Hägerstrand, T., 1967. Innovation diffusion as a spatial process, Chicago, University of Chicago Press, 158 p.
- -Lawrence, G., 2005. Globalization, agricultural production systems and rural rwstructuring, in C. Cocklin and J. Dibdin (eds), sustainability and change in rural Australia, Sydney, NSW: University of new south wales press, 240 p.
- -Pingali, P.L., 1997, From Subsistence to Commercial Production Systems, The Transformation of Asian Agriculture, American Journal of Agricultural Economics, v. 79(2), p. 628-634.
- -Quan, T.T., 2009, Transition from subsistence farming to commercial agriculture in QuangBinh Province, Vietnam, Lincoln University, Phd Thesis.
- -RIGG, J., 2006. Land, Farming, Livelihoods, and Poverty, Rethinking the Links in the Rural South, World Development, v. 34(1), p. 180-202.
- -Timmer, P., 2006. A World without Agriculture The Structural Transformation in Historical Perspective, WA S H I N G T O N, D.C.
)