ظرفیت‌‌های گردشگری تاریخی و تأثیر آن در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: سکونتگاه های روستایی ناحیه سلطانیه استان زنجان)

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

برای سنجش ظرفیت‌های گردشگری تاریخی و برای بهبود عملکرد آن، واکاوی ظرفیت­های موجود و بالقوه گردشگری تاریخی در توسعه پایدار سکونتگاه‌های روستایی ضروری است. زیرا متناسب با ظرفیت گردشگری تاریخی و با توجه به فراهم بودن زیرساخت­ها و خدمات رفاهی و پشتیبان گردشگری، اثرات فضایی و پیامدهای محیطی ـ اکولوژیک، اجتماعی ـ اقتصادی و کالبدی آن به شکل مثبت یا منفی نمود پیدا می­کند که در میزان توسعه یافتگی سکونتگاه‌های روستایی مقصد گردشگری نیز اثرگذار است. بر این مبنا، این تحقیق با هدف سنجش تأثیرات ظرفیت‌های گردشگری تاریخی در توسعه روستایی به روش توصیفی ـ تحلیلی بر روی 319 خانوار نمونه تصادفی در 12 سکونتگاه روستایی در ناحیه سلطانیه انجام شد. برای سنجش شاخص‌های سطح توسعه یافتگی سکونتگاه‌های روستایی تعداد 79 گویه و در قالب ابعاد  محیطی ـ اکولوژیک، منابع گردشگری، اجتماعی- اقتصادی و کالبدی سنجیده شد. هم­چنین، مؤلفه اثرگذار نیز در قالب 14 شاخص بررسی شد. نتایج دلالت بر وجود رابطه مثبت و معنادار بین شاخص‌های ظرفیت پذیرش گردشگر، ظرفیت ایجاد واحدهای پذیرایی، و ظرفیت ایجاد خدمات رفاهی با شاخص‌های ابعاد توسعه پایدار روستایی در ناحیه سلطانیه دارد. در مقابل، شاخص ظرفیت اجرای تور گروهی، ظرفیت ایجاد واحدهای اقامتی و خدمات پشتیبانی در تبیین توسعه پایدار روستایی در روستاهای ناحیه سلطانیه جایگاه خود را نیافته است. بنابراین، ارتقاء شاخص‌های ظرفیت‌های گردشگری تاریخی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی به مثابه یکی از راهبردهای اثرگذار ضرورت دارد که مورد توجه سیاستگذاران و متولیان امر گردشگری قرار گیرد تا زمینه و زیرساخت‌های لازم برای تحقق آن‌ها فراهم شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the capabilities of historical tourism and its impact on rural sustainable development, (case study: rural settlements of Soltaniyeh area, Zanjan province)

نویسندگان [English]

  • Naser Shafiei Sabet 1
  • Javad Ghorbani 2
  • Rahimeh Bahmani 2
1 Assistant Professor, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University
2 MS.c Student in Geography and Rural Planning, Shahid Beheshti University
چکیده [English]

To assess the capabilities of historical tourism and improve its performance, it is necessary to analyze the existing and potential capabilities of historical tourism and its role in sustainable rural development. Historical tourism sites require development of infrastructures and welfare and supportive services. The spatial effects of tourism and its environmental, ecological, social, economic, and physical consequences can either be positiveor negative.This affects the development of rural tourist destinations. This study ries to assess the effects of historical tourism capabilities in development of rural settlements. In this descriptive and analytical study, 319 households were randomly selected from12 rural settlements of Soltaniyeh area. The variables used to measure the level of development of rural settlements included 79 items in environmental, ecological, tourism resources, socio-economic and physical dimensions. In addition, the effective component was determined by 14 indicators. The results showed a significant positive relationship between indicators such as capabilities to attract tourists, and the capabilities to create catering units and welfare facilities with indicators of sustainable rural development in Soltaniyeh area. In contrast, the capability of creating tour groups and the capability of creating residential units and supportive services are not found o have a positive place in explaining of sustainable rural development of Soltaniyeh area. Therefore, promoting indicators of historical tourism capabilities components is essential to be considered by policy makers and tourism administrators as an effective strategyfor achieving the sustainable rural development goals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable development
  • Existing and potential capabilities
  • Historical tourism
  • Soltaniyeh area

مراجع

-حافظ نیا، م.ر.، 1388. مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، انتشارات سمت، 409 ص.
-رضوانی، م.ر. و مرادی، م.ن.، 1391. امکان سنجی توسعه گردشگری با رویکرد سیستمی در روستاهای حاشیه کویر میقان اراک، فصلنامه اقتصاد و توسعه روستایی، سال یکم، شماره 2، ص 15-40.
-رهنمایی، م.ت.، فرهودی، ر. ا.، دیتمان، آ. و قدمی، م.، 1387. بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصد گردشگری با تأکید بر جامعه میزبان، مجله پژوهش-های جغرافیای انسانی، شماره 66، ص 17-33.
-سرایی، ح.، 1390. مقدمه‌ای بر نمونه‌گیری در تحقیق، تهران، چاپ دوم، انتشارات سمت، 256 ص.
-شفیعی ثابت، ن. و هراتی فرد، س.، 1394. تأثیر مشارکت تورگردان ها در پایداری و توسعه سکونتگاه های محلی ( مطالعه موردی: منطقه تهران و البرز)، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال چهارم، شماره 13، ص 93-119.
-مهدوی حاجیلویی، م.، قدیری معصوم، م. و قهرمانی، ن.، 1387. اثرات گردشگری بر توسعه روستایی با نظرسنجی از روستاییان دره کن و سولقان، فصلنامه روستا و توسعه، سال 11، شماره 2، ص 39-60.
-مرکز آمار ایران، 1390. سالنامه‌ی آماری کل کشور، تهران، دفتر اطلاع رسانی و پایگاه اطلاعات آماری.
-Budeanu, A., 2009. Environment supply chain management in tourism: the case of large Tour operators, journal of Cleaner Production, v.17(16), p. 1385-1392.
-Chuang, Sh., 2013. Resident's attitudes toward rural tourism in Taiwan: a comparative viewpoint, Journal International Journal of Tourism Research, v.15(2), p. 152-170.
-Chhabra, D., 2009. Proposing a sustainable marketing framework for heritage tourism, Journal of Sustainable Tourism, v.17(3), p. 303-320.
-Edwards, J.L., Green, K.E. and Lyons, Ch.A., 2002. Personal Empowerment, Efficacy, and Environmental Characteristics, Journal of Educational Administration, v.40(1), p. 67-86.
-Evans, E.N., 2010. Liberation Theology, Empowerment Theory and Social Work Practice with the Oppressed International Social Work, p. 234- 235.
-Ezeuduji, I.O. and Wolfgang, R., 2011. Rural Tourism Offer and Local Community Participation in the Gambia, Tourism: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, v.6(2), p. 187-211.
-Gore lick, C., 2005. Organizational Learning vest the Learning Organization, a Conversation with a Practitioner, In the Learning Organization, v.12(4), p. 388-383.
-Heritage Tourism, 2014. National Trust for Historic Preservation, Retrieved 4, p. 1. Available at:
https://en.wikipedia.org/wiki/Heritage_tourism.
-Heidarabadi, S.M., 2008. Strategies for Planning Domestic and International Tourism Development of Qom Province with Emphasis on Religious Tourism, MASTER'S THESIS, available at: http://epubl.luth.se/1653-0187/2008/024/LTU-PB-EX-08024-SE.pdf.
-Initiative, Tour Operators 2005. Integrating sustainability into business, Management guide for responsible tour operators, United Nations, p. 1-63.
http://www.toinitiative.org/fileadmin/docs/publications/Sustainability_in_Business_Management.pdfAccessed the15th of August2009, at 11:00.
-Kumra, R., 2008. Service Quality in Rural Tourism: A Prescriptive Approach, Conference: Tourism in India, Challenges Ahead, p. 425-431. Www .academia.edu /.../RELIABILITY_OF _ EBANKQUAL accessed 12.5.2014.
-Khairat, G. and Maher, A., 2012. Integrating sustainability into tour operator Business: an innovative approach in sustainable tourism, Area Journal of Tourism, v. 7)1(, p. 213-233.
-Lepp, A., 2007. Residents attitudes towards tourism in Begody village, Uganda, Tourism Management, V. 28(3), p. 876- 885.
-Lindström, K.N. and Larson, M., 2016. Community-based tourism in practice: evidence from three coastal communities in Bohuslän, Sweden. Bulletin of Geography, Socio-economic Series, v. 33(33), p. 71-78.
-MC Manus, R., 1997. Heritage and tourism in Ireland-an unholy alliance? Irish Geography, v. 30(2), p. 90-98.
-Mbaiwa, J.E. and Stronza, A.L., 2010. The effects of tourism development on rural livelihoods in the Okavango Delta, Botswana, Journal of Sustainable Tourism, v.18(5), p. 635-656.
-Narayan, B., Rajendran, Ch. and Sai, L.P., 2008. Scales to Measure and Benchmark Service Quality in Tourism Industry a Second-Order Factor Approach, Benchmarking: An International Journal, v. 15(4), p. 469-493.
-Nolan, W., 1992. The Heritage Business: Problems and Possibilities, in, Nolan, W. (Ed,) The Heritage Business; Present State and Future Prospects, Interdisciplinary Centre for Local and Heritage Studies, University College Dublin, p. 1-19.
-Osman, Z. and Sentosa, I., 2013. Service Quality and customer Loyalty in Malaysian Rural Tourism: A Mediating Effect of Trust, International Journal of Marketing Practices, v. 1(1), p. 31-42.
-Patel, R., 2012. India’s Tourism Industry – Progress and Emerging Issues, A Journal of Economics and Management, v.1(5), p. 1-10.
-Poon, A., 1989. Competitive strategies for a ‘new tourism’, in, Cooper, C. (ed.), Progress in Tourism, Recreation and Hospitality Management, Belhaven, London, v. 1, p. 91-102.
-Porter, B.W. and Noel, B.S., 2005. Heritage tourism, conflict, and the public interest, International Journal of Heritage Studies (Special issue), v.11(5), p. 361-370.
-Ross Berger, R.J. and Krause, D.E., 2015. Participative and Team-Oriented Leadership Styles, Countries' Education Level and National Innovation: The Mediating Role of Economic Factors and National Cultural Practices, Cross-Cultural Research, v. 49(1), p. 20-56.
-Sharma, P.N. and Kirkman, B.L., 2015. Leveraging Leaders: A Literature Review and Future Lines of Inquiry for Empowering Leadership Research, Group Organization Management, v.40(2), p. 193-237.
-Sigler, H. and Pearson, CH., 2000. Creating an Empowerment Culture: Examine the Relationship between Organizational Culture and Perception of Empowerment, journal of quarterly management, v.5(2), p. 27-52.
-Telfer, D. and Sharply, R., 2008. Tourism and development in the developing world, Rout ledge, Oxon, UK, p. 1-280.
-Thompson, K. and Schofield, P., 2007. An Investigation of the Relationship between Public Transport Performance and Destination Satisfaction, Journal of Transport Geography, v.15(1), p. 136-144.
-UN, 2012. Report of the United Nations Conference on Sustainable development: 1-120. [Report]. In: RIO+20, United Nations conference on sustainable development. Rio de Janeiro, 20-22 June 2012.New York: UN. Available via: Http: // www .uncsd2012 .org/ content /documents/.
-UNWTO, 2010. The World Tourism Organization is a Specialized Agency of the United Nations, p. 1-82. Available via: http://www 2. unwto .org/en/publications.
-Zuo, B., Gusoy, D. and Wall, G., 2017. Residents’ support for red tourism in China: The moderating effect of central government. Annals of Tourism Research, v. 64, p. 51-63.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار