تکوین ساختاری روند شمال‌باختری – جنوب‌خاوری در منطقه همت‌آباد - خاور ایران

نوع مقاله : علمی -پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بیرجند

2 هیئت علمی- دانشگاه بیرجند

3 دانش آموخته تکتونیک- دانشگاه بیرجند

10.29252/esrj.2021.211453.0

چکیده

چکیده:در جنوب‌خاور بیرجند، امتداد پهنه‌های گسلی و اثر محوری چین‌ها شمال‌باختر- جنوب‌خاور است. پهنه گسلی همت‌آباد با امتداد شمال‌باختر – جنوب‌خاور در زیرپهنه سیستان در راستای یکی از سرشاخه‌های گسل نه خاوری، به سمت جنوب به گسل شمالی- جنوبی چشمه زنگی متصل می شود. تحلیل هندسی – جنبشی گسل ها و خطواره‌های لغزشی، جابجایی آبرا هه‌ها، روند اثر محوری چین‌ها حاکی از عملکرد امتدادلغز راست‌گرد با مولفه معکوس در پهنه‌های گسلی این منطقه هستند. در دو مسیر موازی (a,b) از جنوب‌خاور به شمال‌باختر نتایج بررسی شاخص‌های ریخت‌زمین‌ساختی مانند: رودخانه‌های جابجاشده، پشته‌های کرکره‌ای، پرتگاه‌های گسلی و نسبت v در دره‌ها حاکی از فعالیت زمین‌ساختی بالا در این منطقه هستند. دامنه تغییرات نسبت v در محدوده 58/0 – 31/0 و از جنوب‌خاور به شمال‌باختر مقدار آن درحال افزایش است. میزان جابجایی آبراهه‌ها در دو مسیر مذکور در محدوده 116 – 6 متر متغیر است و مقدار آن از جنوب‌خاور به شمال‌باختر کاهشی است. هشت برش توپوگرافی عمود بر روندهای اصلی ساختاری منطقه تهیه شد که در هر یک از آنها پرتگاه‌های گسلی به‌صورت پلکانی دیده می‌شوند که از شمال‌خاور به جنوب‌باختر ارتفاع پرتگاه‌ها کاهش می‌یابد. براساس نتایج این پژوهش، در خاور ایران الگوی تکامل ساختاری در روندهای شمال‌باختر– جنوب‌خاور به‌صورت ایجاد گسل‌های راندگی از شمال‌خاور به جنوب‌باختر می‌باشد. براساس موقعیت هندسی صفحات گسلی و خطواره‌های لغزشی، روند میانگین محور بزرگ فشردگی در محدوده شمال‌خاوری با موقعیت میانگین N25E می باشد که با روند ساختارهای منطقه همخوانی دارد. واژگان کلیدی: پهنه گسل نهبندان، پهنه گسل همت‌آباد، خاور ایران، رشد ساختاری، گسل امتدادلغز راست‌گرد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Structural evolution of Northwest-Southeast trend in Hemmatabad area –East Iran

نویسندگان [English]

  • ebrahim gholami 1
  • mohammadmahdi khatib 2
  • Mohsen Karimidehkordi 3
1 university of Birjand
2 University of Birjand
3 university of birjand
چکیده [English]

Abstract:
Northwest-Southeast trending fault zones and fold axial traces are major structures in Hemmatabad area (SE Birjand). Although North-South trending fault zones are major structures in Sistan subzone but many Northwest-Southeast trending fault zones as a branch of East Neh fault zone connect to North-South trending fault zones (such as Hemmatabad fault zone in this area that connect to Cheshmeh zangi fault zone in the east part). Geometric and kinematic analysis of fault planes, slip vectors, fault related fractures, offset streams, fold axial trace show that in Hemmatabad area, many fault zones had been right lateral movement with reverse component along the time. Along two parallel sections (a,b) from southeast to northwest, morphotectonic evidences such as: offset streams,shutter ridges, fault scarps and V ratio has shown tectonic activity in this area.In two mentioned sections from southeast to northwest, V ratio domain(0.31 – 0.58) has increasing range and offset streams domain (6 – 116 meters) has decreasing range.
Eight northeast – southwest trending topographic sections show fault scarp with decreasing appearance from northeast to southwest along every section. Structural and morphotectonic data show that structural growth of NW-SE trending fault zones in East of Iran take place as thrust series from NE to SW direction that introduce an evolution structural pattern. N25E average trending of maximum compressional component is consistent with growth of structural trends in this area.
Key words: , Nehbandan fault zone, Hemmat abad fault zone, East Iran, Structural growth, right-lateral fault,.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nehbandan fault zone
  • Hemmat abad fault zone
  • East Iran
  • Structural growth
  • right-lateral fault
پژوهشهای دانش زمین

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 31 مرداد 1400

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار