مروری
هادی علی نیا؛ علی اصغر مریدی فریمانی؛ نصیر نادری میقان
دوره 2، شماره 4 ، دی 1390، صفحه 1-18
چکیده
با توجه به اینکه کشور ایران بر روی کمربند زلزله خیز آلپ- هیمالیا قرار دارد و هر چند یک بار شاهد زلزلههای مخرب و ویرانگری در آن میباشیم، بررسی وضعیت زمینساخت جنبا و ارزیابی تهدیدات، خسارات و بروز این فعالیتها در شهرها از اهمیت بالایی برخوردار است. گستره مورد مطالعه در شمال شهر نیشابور و ارتفاعات جنوبی بینالود ( Km21117) قرار ...
بیشتر
با توجه به اینکه کشور ایران بر روی کمربند زلزله خیز آلپ- هیمالیا قرار دارد و هر چند یک بار شاهد زلزلههای مخرب و ویرانگری در آن میباشیم، بررسی وضعیت زمینساخت جنبا و ارزیابی تهدیدات، خسارات و بروز این فعالیتها در شهرها از اهمیت بالایی برخوردار است. گستره مورد مطالعه در شمال شهر نیشابور و ارتفاعات جنوبی بینالود ( Km21117) قرار دارد. در این پژوهش با استفاده از هفت شاخص ریختسنجی کمی از قبیل شاخص نسبت شکل حوضه (BS)، انتگرال فراز سنجی (Hi)، نامتقارن بودن حوضه آبریز (AF)، شاخصسینوسیتی پیشانی کوهستان(Smf)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن (Vf)، شاخص سینوسیتی رودخانه (S)، شاخص طول به گرادیان رود (SL) در زیر حوضههای این منطقه، مطالعات دقیقی انجام گرفته است. نتایج این مطالعات بصورت لایههای اطلاعاتی مختلف با یکدیگر تلفیق گردید. سپس با استفاده از نرمافزارهای ArcGIS، Spss، Minitab و بررسیهای صحرایی نقشه پهنهبندی زمینساخت جنبا منطقه بصورت کمی ترسیم و به 4 رده (بسیارفعال، فعال، نیمه فعال و غیرفعال) تفکیک گردید. براساس نقشه مذکور بخش جنوبی گستره مورد مطالعه با وسعت 441/538 کیلومتر مربع معادل 32/36 درصد از گستره مورد مطالعه دارای زمینساخت بسیار فعال میباشد. نقشه پهنهبندی ترسیم شده، افزایش میزان فعالیت زمینساختی را از شمال به سمت جنوب تا جنوب باختر، دامنه جنوبی بینالود نشان میدهد. نکته حائز اهمیت انطباق این مناطق با گسلهای فشاری شمال نیشابور، نیشابور و زلزلههای متعدد تاریخی و دستگاهی ناشی از فعالیت این گسلهای فعال و جنبا است و این دلیل بر صحت مطالعات این پژوهش میباشد. امید که این قبیل مطالعات پژوهشی بنیادی در مناطق مختلف انجام و مورد استفاده مسئولین در امر برنامهریزی شهری و ساخت سازههای سنگین قرار گیرد.
مروری
منصور قربانی
دوره 2، شماره 4 ، دی 1390، صفحه 19-35
چکیده
میجان در شمال‌خاور شهرستان جیرفت و در جنوب استان کرمان واقع شده است. این منطقه بخشی از باتولیت جبال‌بارز است. ترکیب سنگ‌شناسی نفوذی‌ها در محدوده میجان در کمپلکس جبال بارز متنوع بوده و شامل آلکالی‌گرانیت، آلکالی‌سینیت، گرانودیوریت و کوارتزسینیت است. سرشت ماگمایی این سنگ‌ها ساب‌آلکالن و کالکوآلکالن بوده و به سری‌های پتاسیک، ...
بیشتر
میجان در شمال‌خاور شهرستان جیرفت و در جنوب استان کرمان واقع شده است. این منطقه بخشی از باتولیت جبال‌بارز است. ترکیب سنگ‌شناسی نفوذی‌ها در محدوده میجان در کمپلکس جبال بارز متنوع بوده و شامل آلکالی‌گرانیت، آلکالی‌سینیت، گرانودیوریت و کوارتزسینیت است. سرشت ماگمایی این سنگ‌ها ساب‌آلکالن و کالکوآلکالن بوده و به سری‌های پتاسیک، کالکوآلکالن و پتاسیم بالا تعلق دارند. بررسی نمودارهای ژئوشیمیایی نشانگر آن است که این سنگ‌ها در محیط تکتونوماگمایی حاشیه فعال قارهای تشکیل شده‌اند. اغلب سنگهای نفوذی میجان، کمان قارهای از نوع گرانیتهای قبل از برخورد و همزمان با برخورد بهشمار میآیند. نمودارهای عنکبوتی سنگهای منطقه نشان میدهد که شاخصه کمانهای ماگمایی را دارا بوده و چنین سنگهایی در اثر فرورانش پوسته اقیانوسی، آبزدایی آن و ذوب گوه گوشتهای بهوجود آمدهاند. توده‌های نفوذی محدوده میجان، سه فاز ماگمایی پیدر پی را پشتسر گذاشته که بیشترین گستردگی در محدوده میجان مربوط به سنگهای فاز نهایی و کمترین برونزد متعلق به سنگهای اولین فاز ماگمایی است.
مروری
محمد فاتحی؛ محمد محجل؛ محمد مهدی خطیب
دوره 2، شماره 4 ، دی 1390، صفحه 36-45
چکیده
بعد فرکتالی فرآیند لرزهای برای پهنه برشی پانه ای شکل گسل دهشیر با استفاده از روش مربع شمار محاسبه شد. مقدار آن 0003/1 است که تقریبا 2 برابر ضریب (522/0) b منطقه میباشد. بعد فرکتالی فرآیند لرزهای کمتر از بعد فرکتال شبکه گسلی پهنه برشی مورد مطالعه (65/1) است. در سده بیستم آزاد سازی انرژی در بخش شمالی پهنه برشی پانه ای شکل گسل دهشیر در امتداد ...
بیشتر
بعد فرکتالی فرآیند لرزهای برای پهنه برشی پانه ای شکل گسل دهشیر با استفاده از روش مربع شمار محاسبه شد. مقدار آن 0003/1 است که تقریبا 2 برابر ضریب (522/0) b منطقه میباشد. بعد فرکتالی فرآیند لرزهای کمتر از بعد فرکتال شبکه گسلی پهنه برشی مورد مطالعه (65/1) است. در سده بیستم آزاد سازی انرژی در بخش شمالی پهنه برشی پانه ای شکل گسل دهشیر در امتداد گسل عقدا ـ رحمت آباد و تفت بوده است. اگرچه فعالیت راندگی های پنهان در بخش جنوبی با بررسیهای زمین شناسی اثبات میشود با وجود این پیدایش چین های ارنان و دهشیر نشان از مصرف شدن انرژی در بخش جنوبی بصورت کرنش بی خزش دارد.بعد فرکتالی ازبخش شمالی به سمت مرکز و بخش جنوبی پهنه برشی مذکور کاسته می شود که این امر نشان از افزایش فضایی گسلیده در پوسته شکننده مناطق شمالی و مرکز پهنه فوق دارد یعنی بخش عمده ای از انرژی صرف دگرریختی و شکسته شدن پوسته زمین در این مناطق گردیده است. درکل ناپایداری ها از منطقه راسی پهنه برشی پانه ای شکل به سمت مرکز و انتهای آن کاسته می شود.در کواترنر انرژی حاکم بر منطقه صرف رشد و جابجایی همان شکستگی های قبلی شده و روند رشد جدیدی ایجاد نشده است. یعنی تنش حاکم بر منطقه در طی سالهای متوالی تغییر نکرده و آزاد سازی انرژی در امتداد همان گسل ها و شکستگیهای قبلی با روندی یکنواخت صورت گرفته است.
مروری
علیرضا شکیبا؛ آتنا چشمی
دوره 2، شماره 4 ، دی 1390، صفحه 46-57
چکیده
پدیده تغییر اقلیم در سالهای اخیر منجر به تغییرات قابل توجه در عناصراقلیمی و در نتیجه وضعیت منابع سطحی و زیرزمینی تامین آب خصوصاً در مناطق خشک و نیمه‌خشک شده است، این مساله بعضا باعث افت قابل توجه منابع آب زیرزمینی شده است. در این مقاله، اثرات تغییر اقلیم بر وضعیت منابع آب زیرزمینی دشت رامهرمز بررسی شده است. تأمین آب بخش‌های مختلف ...
بیشتر
پدیده تغییر اقلیم در سالهای اخیر منجر به تغییرات قابل توجه در عناصراقلیمی و در نتیجه وضعیت منابع سطحی و زیرزمینی تامین آب خصوصاً در مناطق خشک و نیمه‌خشک شده است، این مساله بعضا باعث افت قابل توجه منابع آب زیرزمینی شده است. در این مقاله، اثرات تغییر اقلیم بر وضعیت منابع آب زیرزمینی دشت رامهرمز بررسی شده است. تأمین آب بخش‌های مختلف این منطقه به شدت به منابع زیرزمینی وابسته بوده و به همین دلیل بررسی تغییرات آب‌های زیرزمینی در دوره‌های آتی در توسعه این دشت و مدیریت منابع آب آن حائز اهمیت میباشد. به منظور ارزیابی اثرات تغییر اقلیم، از خروجی مدل‌های گردش عمومی جو (GCM) استفاده شده است. و سپس جهت انطباق مقیاس خروجی این مدل‌ها با مقیاس مورد نیاز مطالعات محلی تغییر اقلیم، داده‌های بارش و دما توسط مدل LARS-WG ریز مقیاس شده‌اند. از اطلاعات ریزمقیاس شده جهت تعیین مقادیر تغذیه و تخلیه آبخوان در دوره‌های آتی استفاده گردید. برای بررسی تغییرات تراز آب زیرزمینی در مقاطع مختلف، مدل دینامیکی شبکه عصبی در محیط نرم‌افزار MATLAB توسعه داده شده است. همچنین می توان با استفاده از سایر سناریوها و مدلسازی ریاضی به بررسی و مقایسه دیگرنقاط هم پرداخت. نتایج مطالعه با فرض حفظ وضعیت موجود توسعه منطقه، حاکی از سیر نزولی حجم آبخوان با توجه به تغییرات اقلیمی و اثرات آن بر منابع و مصارف محدوده مطالعاتی میباشد. همینطور نتایج، سناریوA2 را بحرانی ترین سناریو مربوط به تغییرات اقلیمی معرفی که بیشترین افت آبخوان را در مدل سازی شبکه عصبی هم نشان می دهد.
مروری
عادل سپهر؛ ناصر پرویان
دوره 2، شماره 4 ، دی 1390، صفحه 58-71
چکیده
بیابانی شدن را میتوان نمود عینی فروپاشی اکوسیستم در مناطقی دانست که تغییرات و اغتشاشات محیطی، مجال حفظ تعادل را از اکوسیستم ربوده است. اکوسیستمهایی که به واسطه قرار داشتن در محیطهای شکننده از آسیبپذیری بالایی در برابر تغییرات حاصل از نیروهای موثر در بیابانزایی برخوردارند. بخش وسیعی از اراضی کشور ایران را محیطهای خشک و نیمه ...
بیشتر
بیابانی شدن را میتوان نمود عینی فروپاشی اکوسیستم در مناطقی دانست که تغییرات و اغتشاشات محیطی، مجال حفظ تعادل را از اکوسیستم ربوده است. اکوسیستمهایی که به واسطه قرار داشتن در محیطهای شکننده از آسیبپذیری بالایی در برابر تغییرات حاصل از نیروهای موثر در بیابانزایی برخوردارند. بخش وسیعی از اراضی کشور ایران را محیطهای خشک و نیمه خشک آسیبپذیر به خطر بیابانی شدن احاطه کردهاند، بطوریکه در حدود 75% از اکوسیستمهای مناطق خشک و نیمه خشک کشور، با آثار و پیامدهای بیابانی شدن روبرو هستند. هدف از این پژوهش تهیه نقشه آسیبپذیری اکوسیستمهای استان خراسان رضوی به بیابانی شدن و ارائه مدیریت راهبردی اکوسیستمهای مذکور در چارچوب معیارهای اکولوژیکی-اقتصادی است. بدین منظور در دو مرحله روش پژوهش حاضر انجام گرفت. در مرحله نخست، بر پایه تغییرات کاربری اراضی در بین سالهای 1990 الی 2012، نقشه آسیبپذیری بیابانزایی با استفاده از الگوریتم نارتبهای پرامسه II و معیارهای اصلی بیابانزایی برای سال 2012 تهیه شد. در مرحله بعد، بر اساس نقشه آسیبپذیری تهیه شده و نظرات کارشناسان، شش راهبرد (استراتژی) مقابله با بیابانی شدن اراضی استان بر پایه معیارهای اکولوژیکی-اقتصادی ارائه و سند مدیریت راهبردی مقابله با این پدیده بر پایه الگوریتم نارتبهای پرامسه تدوین شد. نتایج پژوهش نشان داد که 7/91% از مساحت استان خراسان رضوی در محدوده کلاس کیفی آسیبپذیری زیاد، 36/2% در کلاس آسیبپذیری متوسط و 85/5% در کلاس آسیبپذیری پایین قرار دارد. از میان راهبردهای در نظر گرفته شده، کنترل چرا مهمترین برنامه اقدام مقابله با بیابانی شدن در استان است. همچنین به ترتیب راهبرد اصلاح سیستمهای آبیاری، کنترل فرسایش، مدیریت منابع آبی و روشهای احیاء خاک در رتبههای بعدی این سند قرار گرفتند.
مروری
شقایق دلفان آذری؛ راحله افشار
دوره 2، شماره 4 ، دی 1390، صفحه 72-85
چکیده
کاربری اراضی، از ابزار اساسی برای ایجاد ارزش زمین و شکل دادن به رشد فیزیکی شهر است. ( برامو و همکاران، 2007) در واقع هدف نهایی در برنامه ریزی کاربری زمین ایجاد نوعی تعادل اکولوژیک و عدالت اجتماعی در توسعه و عمران شهر است. " شهر کلاردشت " به موازات رشد و گسترش، و به علت مهاجرت و نرخ رشد بالا در دو دهه اخیر تغییرات کالبدی سریع را پذیرفته است ...
بیشتر
کاربری اراضی، از ابزار اساسی برای ایجاد ارزش زمین و شکل دادن به رشد فیزیکی شهر است. ( برامو و همکاران، 2007) در واقع هدف نهایی در برنامه ریزی کاربری زمین ایجاد نوعی تعادل اکولوژیک و عدالت اجتماعی در توسعه و عمران شهر است. " شهر کلاردشت " به موازات رشد و گسترش، و به علت مهاجرت و نرخ رشد بالا در دو دهه اخیر تغییرات کالبدی سریع را پذیرفته است به طوری که اغلب زمین های کشاورزی و بایر به انواع ساخت ساز ها تبدیل شده است. در تغییر کاربری زمین نهادهای دولتی مانند منابع طبیعی، شهرداری، جهادکشاورزی نقش بسزایی داشته اند. هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش نهادهای دولتی در تغییر الگوی کاربری زمین شهری در شهر کلاردشت میباشد. فرضیه های این تحقیق به بررسی قوانین و مقررات کاربری زمین در( شهرداری، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی) که باعث تغییر کاربری بی رویه فضای شهری شده است می پردازد. روش تحقیق توصیفی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری شامل 150نفر از کلیه پرسنل، کارشناسان و مسئولان مربوط به تغییر کاربری در شهرداری، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی بودند و تحلیل آمار گردآوری شده از نرم افزار SPSS و از روش های آماری از قبیل رابطه کیفی چی دو کارل پیرسون و ضریب چوپروف و فریدمن استفاده گردید. با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق نقض قوانین، ضعف های مالی، خواسته ها و فشار های فرا قانونی افراد ذی نفوذ، فشار سیاسی، ابزارهای کنترل تغییرات و کمبود نظارت بر عملکرد سازمانها از مهم ترین عوامل تغییر کاربری زمین در نهادهای دولتی ( شهرداری، جهادکشاورزی، منابع طبیعی) می باشد و همچنین شهرداری بیشترین نقش را در تغییر کاربری زمین در شهر کلاردشت دارد و جهاد کشاورزی و منابع طبیعی به ترتیب در الویت دوم و سوم قرار دارند.
مروری
منیژه قهرودی تالی؛ محمد رضا ثروتی؛ سید حسن صدوق؛ کاظم نصرتی؛ طیبه عبدالملکی
دوره 2، شماره 4 ، دی 1390، صفحه 86-100
چکیده
گسترش کلان شهرها، افزایش تراکم شهری، حرارت سطحی شهر و آلودگی سبب تغییرات عمده ای در محیط طبیعی شهری می شود که از جمله پیامدهای آن تحول سیستمهای ژئومورفیک است. هوازدگی از مهمترین فرآیندهای سیستم ژئومرفیک می باشند که در بستر کلان شهرها، تحول می یابد. تهران مهمترین و بزرگترین شهر ایران که به دلیل گستردگی، تراکم بالا و آلودگی، سیستم ...
بیشتر
گسترش کلان شهرها، افزایش تراکم شهری، حرارت سطحی شهر و آلودگی سبب تغییرات عمده ای در محیط طبیعی شهری می شود که از جمله پیامدهای آن تحول سیستمهای ژئومورفیک است. هوازدگی از مهمترین فرآیندهای سیستم ژئومرفیک می باشند که در بستر کلان شهرها، تحول می یابد. تهران مهمترین و بزرگترین شهر ایران که به دلیل گستردگی، تراکم بالا و آلودگی، سیستم ژئومورفیک آن تغییر کرده است در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. داده مورد استفاده شامل داده اقلیمی ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی استان تهران و ایستگاههای استانهای اطراف مربوط به سالهای 2009- 1990 میلادی ، داده آلودگی 15 ایستگاه مربوط به دو آلاینده دی اکسید گوگرد (SO2 ) و اکسید نیتروژن (NO2 ) سالهای 2011- 2009 و تصویر مادون قرمز حرارتی با بهره بالای از سنجنده ETM+ مربوط به 11 آوریل 2001 بودند. هوازدگی فیزیکی در دو رده دما شکافتگی و یخ شکافتگی مورد بررسی قرار گرفت. پهنه بندی های مربوط به هوازدگی در عناصر اولیه با روش کریجینگ متکی بر سمی واریوگرام انجام شد و از این نظر تهران در پهنه ای گسترده تر از محدوده خود مورد بررسی قرار گرفت. درون یابی آلاینده ها، محاسبه شاخص دمای سطحی زمین و تعریف بافت فرسوده برای شناسایی سیستم ژئومرفیک تهران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از برتری فرآیندهای فیزیکی در پهنه تهران است. اما دخالت آلاینده ها، دمای سطحی زمین و مقایسه مشاهدات میدانی در بافت فرسوده و سالم بیانگر وجود سیستمی با برتری هوازدگی شیمیایی در جنوب و مرکز تهران می باشد که به طور پراکنده در حواشی نیز مشاهده می شود. بنابراین تغییر سیستم ژئومورفیک در تهران مرکزی و جنوبی وجود دارد که با افزایش تراکم شهری و افزایش آلودگی در حال گسترش به اطراف می باشد.
